Уншиж байна...

ГАЛЫН ТАХИЛГА. (Нэг. 2020 оны 6 дугаар сарын 7-ны өдөр. 21.00-00.00)
“Монголын нууц товчоо”-ноо гурвантаа дурсагддаг эзэн Чингисийн унаж босож явсан амьдралтай салшгүй холбоотой алдартай түүхэн газар.
Шаргачин тахиа жил буюу 1189 онд Тэмүжин хорин найман настай байсан бөгөөд түүний гэр нь Хэнтий ханы өвөрт Сэнгүр горхины Хар зүрхний Хөх нуурт нутаглаж байлаа. Түүнийг хүрээлэн дагаж байсан хамаг монголчууд зөвлөлдөөд Хотула хааны гутгаар хөвгүүн Алтан отчигон, Есүхэй баатрын ах Нэхүн тайжийн хүү Хучир бэхи, Бартан баатрын ах Охин Бархагийн ач хөвгүүн Сацэ бэхи нар төлөөлөн Тэмүжинд “Чингис хаан” цол өргөмжлөн эзэнгүй байсан Хамаг монголын хаан болгожээ.


Ийм сайхан түүхтэй энэ газар одоо цагийн төрийн зүтгэлтнүүд залбирал хийж ёслол үйлддэг болжээ. Гэхдээ бөөгийн зан үйлээр өвөрмөц маягаар хийж байсныг Монголын бөөгийн төв байгууллага, зан үйлээрээ таслан зогсоож, уламжлалаа чандлан барьдаг улаач нар хийх болсон билээ.
Хар зүрхний Хөх нуур маань одоо замбараагүй байрласан, битүү амралтын газар болжээ. Арга ядахдаа тахилгыг нь энэхүү газраас 5км зайнд хийж байхав.
Энэ удаа Галын тахилгыг Монгол уламжлалт бөө мөргөлийг нийтэд түгээхийн төлөө чин сэтгэлээр зүтгэж явээ нийгмийн залуу зүтгэлтэний нэг болох Монгол бөөгийн тэргүүн зайран П.Нарангэрэл удирдан зохион байгуулж, толгойлж бөөлсөн билээ.
Галын тахилга бэлэн болж Монгол Улсын төрийн далбаа, МБНЭ-ийн тугийг байрлуулан гэрлээр тодотгож өгсөн нь онцгойрон харагдана. Тахилгыг эхэлж, галыг МБНЭ-ийн Тэргүүн дэд Ерөнхийлөгч, Монгол бөөгийн их зайран Д.Одонхүү асаав.
Халх бөөгийн дэг жаягаар хуур манжигаар эхэлж, тамлага, дуудлагаар онгод юугаа дуудав. Ийнхүү Хар зүрхний Хөх нуурын Нэгдсэн тахилгын Галын тахилгыг Монгол бөөгийн тэргүүн зайран П.Нарангэрэл толгойлон бөөлсөн билээ.
Галын тахилгаа дэмжиж олон залуу улаач нар хуяглан босж бөөлсөн. Тахилгын төгсгөлд улаач нар монголын сайхан уянгалаг дуугаар галаа манан дуулж хоносон бүлгээ.
ХАЙРХАНЫ ТАХИЛГА. (Хоёр. 2020 оны 6 дугаар сарын 8-ны өдөр. 09.00-11.00)
Үүлэрхэг тэнгэрт өглөөний наран мандаж, зөөлөн салхи сэвэлзэнэ. Хар зүрхний Хөх нуураас 3 км байрласан манай хотхон, бид алгуурхан босч тахилгын бэлтгэлээ хангаж, товлосон Хайрханы тахилга хийх газар луу хөдөллөө. Нэгдсэн тахилгын нэгэн үндсэн тахилга байсан учраас ихэд сонирхохын зэрэгцээ өндөр үүрэг, хариуцлага хүлээсэн бөөлөлт байсан билээ.
Нэгдсэн тахилгын бөөлөлт хийх газар болон хайрхан, нуурын зүгрүү баримжаа авч Монгол Улсынхаа төрийн далбаа, МБНЭ-ийн тугийг мандуулж байрлуулжээ. Энэ бол тахилга болгонд үндсэн арга хэмжээ хийгдэж байгааг тунхаглаж буй хэрэг юм. Нэгдсэн тахилгыг хүндэтгэн тодотгож байгаа зүйл бол энэ билээ. Бөөлөө хий газрын ар талд хагас сар хэлбэрээр улаач нар, шүтлэгтэн олон нэгэн эгнээ болж суудлаа эзэлнэ. Өргөлөө өргөхөд саад болохгүй бас бусдын хувцас, зүйлийг өргөлөөр “нялахгүй”-н тулд ингэж байрладаг юм.
Цаг агаар тогтуун, тэнгэр хагас үүлтэй харагдана. Хар зүрхний Хөх нуурын Нэгдсэн тахилгын Хайрханы тахилгыг Орхон аймгийн бөөгийн хүрээлэнгийн удирдагч, Монгол бөөгийн тэргүүн дээд удган Б.Нанжаа толгойлон бөөлж эхэллээ. Нэгдсэн тахилгад оролцогчид хуур манжиг, хэнгэрэгээр дэмжин залбирал хийнэ.
Тун удалгүй байгаль дэлхий, цаг агаар өөрчлөгдөн хоёр талааас хуй салхи эрчилж, тоос гэж хэлэмгүй бас бороо гэж нэрлэмгүй байдал үүссэн билээ. Олон шувууд цугларан хуйлран эргэлдэж янз бүрийн авиа чимээ гаргана. Салхины эрчим нэмэгдсээр цаг агаар тийм гэж нэрлэхийн аргагүй болж билээ.
Хар зүрхний Хөх нуурын Нэгдсэн тахилгын Хайрханы тахилгын бөөлөлт дуусах үед хур бороо орж эхэлсэн билээ. Уламжлалт ёсоор бөөлөлт Хайрханд өргөх идээний дээжээ цунцал хэлбэрээр өргөж өндөрлөв. Хайрхандаа идээний дээжээ өргөхөөр эрчүүдийг томилно билээ.
Ийнхүү Хар зүрхний Хөх нуурын Нэгдсэн тахилгын Хайрханы тахилга ид шидтэй сайхан болж өнгөрлөө. Энэхүү ховор тохиох тахилгад оролцсондоо би багш, шавь хоёроор бахархаж байлаа. Ийм сайхан тахилга, түүнд зориулан бөөлсөн бөөлөөг тэр болгон амьдралдаа цөөхөн үзэх байх аа хэмээн бодож суунам. Мянгантай хүний яриа сонсож сууснаас Бурхан халдун хайрханы болон Хар зүрхний Хөх нуурын Нэгдсэн тахилгын бөөлөөг үзэж, нүд баясч, сэтгэл сэргэж, монгол бөө нараар бахархах сэтгэл төрж байлаа. Тэнгэрлэг бөө мөргөлийн төв бол яах аргагүй Монгол эх орон, уламжлалт бөөгөө авч яваа улаач нар Та нар билээ. Дэлхийн олон газраар явж, янз бүрийн шаман нартай уулзаж байсан, хувь хүний төлөө зан үйл хийж байсан олон улаач нартай таарч байсан, Эх орон олон түмнийхээ төлөө ийм сайхан сэтгэл, зүтгэлээр бөөлж байгаа өөр бөөг би хаанаас ч олж үзсэнгүй.
ЛУСЫН ТАХИЛГА. ДҮНГИЙН ХУРАЛ (Гурав. 2020 оны 6 дугаар сарын 8-ны өдөр. 11.00-13.00)
Дөнгөж дууссан Хайрханы тахилгын дараа зон олон хэсэгхэн амарч үдлэв. Бороо орох нээ гэж байсан тэнгэр цооронхойтож, хаяахан дуслах борооны шүүдэр дөнгөж болж өнгөрсөн үйл явдлыг дурсах мэт сэтгэгдэл төрүүлнэ.
Өнгөрсөн жилийн Лусын тахилга хийж байсан газраас дээшлүүлэн энэ удаа тахилга хийх газраа сонгожээ. Тахилга хийх газрын ойролцоо хоёр ч булаг оршино. Хар зүрхний Хөх нуурын Лусын тахилга хийх бэлтгэлээ хангаж, идээ, өргөлөө зассаж, борооноос хамгаалж хучсан харагдана. Нэгдсэн тахилгын нэгэн үндсэн хэсэг болох Лусын тахилга өндөр үүрэг, хариуцлага хүлээсэн бөөлөлт байсан.
Нэгдсэн тахилгын бөөлөлт хийх газар болон хайрхан, нуурын зүгрүү баримжаа авч Монгол Улсынхаа төрийн далбаа, МБНЭ-ийн тугийг мандуулж байрлуулжээ. Үндсэн арга хэмжээ хийгдэж байгааг тунхаглаж Төрийн далбаа, МБНЭ-ийн туг намирна. Тахилгын бөөлөө хийх газрыг тойруулан гортиглож улаач нар, шүтлэгтэн олон нэгэн эгнээ болж суудлаа эзлэв.
Цаг агаар тогтож, тэнгэр хагас үүлтэй харагдана. Хар зүрхний Хөх нуурын Нэгдсэн тахилгын Лусын тахилгыг МБНЭ-ийн Дээд цэцийн хуралдайн гишүүн, Монгол бөөгийн тэргүүн удган А.Оюунтуул бөөлж эхэллээ. Нэгдсэн тахилгад оролцогчид хуур манжиг, хэнгэрэгээр дэмжин залбирал хийнэ.
Тамлага юугаа дуудаж, онгодоо дараалан залж, бөөлөлт үргэжилж байна. Саяхан болсон үйл явдалтай холбогдуулан онгод нь зэмлэнч, санууланч, анхаарууланч, бас цаашдын тухай өгүүлнэ. Тун удалгүй тэнгэр цэлмэж байгаль дэлхий, цаг агаар өөрчлөгдөв.
Замын аянд хатуу хөтүүг мэдэрсэн ч гэлээ болзоондоо ирж залбирч, бөөллөө. Энэ их хэл ам, хатуу хөтүүг даван туулж бөөлөөний болзоондоо ирсэн улаачдаа таларханам. Хэлж байдаг юмыг хээрийн салхи туугаад л явчихна. Уламжлалт сайхан бөөгийн онгод юугаа залаад өөрийгөө төвшигтгөөд явбал тэр нь болоо. Сайн улаачид саад мундахгүй. Бэрхшээлийг давах дутам чиг хандлага чинь улам тод томруун болно. Саад бэрхшээлийг даван туулсан улаач хүн шар тос хүртэж явдаг. Онцгой алдаа болгон айхтар хатуу сануулгаар улаач хүнийг ташуурдаж, сэтгэлийн их хатыг бэхжүүлж явдаг. Улаач минь бүү гунихар чи давж чадсан шүү. Багшийнхаа нэрийг цуурайтуулан авч явах үүрэг улаач хүнд ногдоно. Ямар их ачаалал вэ.
Ийнхүү Хар зүрхний Хөх нуурын Нэгдсэн тахилгын Лусын тахилга сайхан болж өнгөрлөө. Хар зүрхний Хөх нуурын Нэгдсэн тахилгын Лусын тахилга танд тодорхой хэмжээний нэр хүндийг авчирч байна. Би энэ тахилга дээр багш нь юм шиг, одоогийн өөрөө ч юм шиг сайхан бөөлөөг харлаа. Ийм бөөлөөг тэр болгон амьдралдаа цөөхөн үзэх байх аа. Эх орон олон түмнийхээ төлөө ийм сайхан сэтгэл, зүтгэлээр бөөлж байгаа зорилго нэгтэй та нараар бахарханам. Надад ганцхан хүсэх юм байна, биеэ л битгий тоогоорой. Ная шахаж яваа улаач биеэ тоогоод байдаг юм билээ, залуучууд минь бусдаас сургамж аваад даруухан байж сураарай. Бусдын онгодыг хүндэлж байж, өөрийн онгодоо, өөрөө ч бусдад хүндлүүлнэ.
ДҮНГИЙН ХУРАЛ
Хар зүрхний Хөх нуурын Нэгдсэн тахилгын дүнгийн хурлаа хийлээ. Улс орны маань сонгуулийн жил, хууль тогтоох дээд байгууллагын элч төлөөлөл ноёдоо сонгох цаг үед нэгдсэн тахилга болж өнгөрлөө. Энэ бол түүхэн цаг мөч.
Төрийг авч явах хүмүүс энэ дөрвөн жил жинхэнэ нүүр царайгаа харуулж, ноён нуруу нь тодрох болно. Олон зүйл амьдралаар шалгагдаж, улс төрчдийн нүүр царай тодорхой болно. Монгол орныг минь авч явах жинхэнэ эзэд тодрох цаг хугацаа энэ дөрвөн жилд тодорно. Хүссэн ч, эс хүссэн ч луйварчид зайлж одох он жилүүд эхэлнэ. Эх орноо аваад явчих олон сайхан залуу үе бэлэн болжээ.
Ийм үед Хар зүрхний Хөх нуурын Нэгдсэн тахилга болж өнгөрлөө. Нэг хэсэг нь бидэнтэй өрсөлдөн тахилга нэртэй зүйл хийнэ. Тэр нь үйл ажиллагааны нэр төдий зүйл болно. Энэ сайхан бөөлөөг хараад зарим нь ичих хэрэгтэй, бас ойлгох хэрэгтэй. Оромдоод явдаг тэр цаг үе дуусч байна.
Өөрийгөө товойлгох гэж хичнээн мэрийгээд нэмэргүй, цаг хугацааны цавчаанд жинхэнэ зүйл л үлдэж хоцорно. Нэгдэж чадахгүй бол бид бусдын амны “зугаа” болно. Хувь хувиа амиа бодоод хичнээн цамнавч тэр хэмжээгээр олон түмэн биднийг зөв ойлгохгүй. Зуу гаруйгаар тоологдон бүртгэгдсэн бөөгийн байгууллага байгаа боловч бөөгөө тогтвортой сурталчилаад олон түмэнд хүргээд тогтвортой ажиллаад байгаа нь бараг, байхгүйтэй адил байна. Хаяахан нийлээд хийх тахилга, бөөлөөнөөс өөр нийгэмд тэнгэр үзлээ, бөөгөө сурталчилсан байгууллага алга байна.
Хар зүрхний Хөх нуурын Нэгдсэн тахилгад Галын тахилгад толгойлж бөөлсөн Монгол бөөгийн тэргүүн зайран Б.Нарангэрэл, Хайрханы тахилгад толгойлж бөөлсөн, Монгол бөөгийн Тэргүүн дээд удган Б.Нанжаа, Лусын тахилгад толгойлж бөөлсөн, Монгол бөөгийн Тэргүүн удган А.Оюунтуул нар онгодын айлдвараа хуралдаан дээр танилцуулав.
Өмнийн говьд монгол бөөг хөгжүүлэхэд хувь нэмэрээ оруулсан Ц.Бөнжийг Мөнх тэнгэрийн төлөө “Хүрэл шонхор” медалиар шагнав.

2 (2)
2 (2)
2
2
3
3
5
5
6
6
DSC_5900
DSC_5900
DSC_5909 - Copy
DSC_5909 - Copy
DSC_6055
DSC_6055
DSC_9274
DSC_9274
DSC_9278
DSC_9278
DSC_9297
DSC_9297
DSC_9381
DSC_9381
DSC_9392
DSC_9392
DSC_9411
DSC_9411
DSC_9417
DSC_9417
DSC_9421
DSC_9421
DSC_9427
DSC_9427
DSC_9449
DSC_9449
DSC_9464
DSC_9464
Previous Next Play Pause
2 (2) 2 3 5 6 DSC_5900 DSC_5909 - Copy DSC_6055 DSC_9274 DSC_9278 DSC_9297 DSC_9381 DSC_9392 DSC_9411 DSC_9417 DSC_9421 DSC_9427 DSC_9449 DSC_9464

Бусад мэдээ

Feb 20, 2024 130

УРИАЛГА

Баруун баннер

Баруун баннер

Calendar 2018

Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31

Ханшийн мэдээ

Холбоо барих

 

  •  Баянзүрх дүүрэг , 1-р хороо , 22 дуаар байр , 22 тоот.
    Шуудангийн хайрцаг: Улаанбаатар - 49 дүгээр салбар, 922
  •  976-11-458654, Fax: 976-11-458654
  •  This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
Та бөөгийн тухай мэдлэг хаанаас авдаг вэ?
http://www.zoofirma.ru/