Уншиж байна...

Өмнийн говийн гол төвийн нэг нь яах аргагүй Цогтцэций сум билээ. Нүүрсний их уурхайг тойрон монголын минь нэгэн төвлөрөл үүссэн нь Таван толгойн нүүрсний уурхай хэмээн олонд дуудагдах болсон билээ.


Цогтцэций сумаас урагш, Гашуунсухайт орох замаар 90 км давхиад Гавилуут багийг нутагт орж явчихлаа. Одоо нутгийн хадтай толгодыг сүлжин явсаар хоёр дахь сайр дээр зарим жижиг машин элсэнд суув. Хэдүүл түрсээр сайраас гарч нэг их явалгүй зорьсон газар болох Улаан овоогийн намаржаанд болох Монгол бөөгийн тэргүүн удган С.Цэцгээгийнд ирлээ.
Аян замын явцад цаг хугацаанд захирагдсаар яг шөнийн 00 цаг өнгөрөх мөчид ийнхүү зорьсон газраа ирлээ. Олон арван машин, зон олон, түүний шавь нар цугларч өргөө гэрийн үүдэнд цугларч гар барин мэндэлж биднийг хүндэтгэн угтаж авлаа.
Гэрийн төвд идээ ундаагаа тавьж түүнийгээ тойрон суусан цугларсан олон, хотоос ирсэн бидэнтэй хөөрөг зөрүүлэн мэндээ асууцгаан танилцав. Зуны улирлын байдал, холын замын сонинг дурсах ярилцлага завсарлаад, шууд л ажилдаа орцгоолоо. Хэдий шөнө дунд эхэлсэн байсанч болзоо тавьсан ёс заншлын дагуу дараагийн ажил эрчимтэй эхэллээ.
Энэ бол галын тахилга байлаа. Гол бадамлан асч эхэлмэгц Монгол бөөгийн тэргүүн удган С.Цэцгээ хуяглан босч, галын тахилгаа толгойлон бөөллөө. Түүний араас шавь нар нь дэмжиж бөөлснөөр галын тахилга ид хүчээ авч өрнөлөө. Энд хүрэлцэн ирсэн шавь нар бүгд хуяглан боссон байлаа. Монгол халх бөөгийн дэг жаягийн дагуу ийнхүү галын тахилга сайхан болж өнгөрлөө.
Өглөөний нар ургахтай зэрэгцэн дараагийн ажил эхэллээ. Есдүгээр сарын хичээлийн жил эхэлж байгаатай уялдан хүн болгонд хувийн ажил ихтэй байсан ч зон олон, нэр хүндтэй удганаа зорин цугларсан байлаа.
Говийн малчин улаачид хэрхэн өөрсдийн онгод, сахиусаа залж явдаг талаар нийтэд бодит үлгэр жишээ болсон Монгол бөөгийн тэргүүн удган С.Цэцгээгийн гэрийн онгодын өргөөнд зочлов. Нүүдлийн соёл иргэншлийн салшгүй хэсэг болсон гэрийн онгодоо залсан монгол гэр, түүнийгээ хамгаалан эргэн тойрон хашаа барьсан ажээ.
Харин удганы хээрийн онгод монгол орныхоо тусгаар тогтнолын бэлэгдэл болсон удган модтой холбоотой юм. Улаан овоо хэмээх толгодын дунд орших Хар хадны ам хэмээх нутгийн домог болсон газар байдаг. Хар хадан дээр эртний монголчуудын үлдээсэн хадны зураг тод харагдана. Өвөг дээдсийн үлдээсэн хадны зургуудыг сонирхож явахдаа бахархах сэтгэгдэл аяндаа төрнө. Хар хадны дэргэд нэгэн удган мод байх бөгөөд түүнийг нутгийнхан Бөгтөр удган мод хэмээн хүндэлэн шүтнэ. Тэртээ хувьсгалын жилүүд болох 1920-иод оны үед хувьсгалаас даажин зүгтаж явсан гамингийн цэргүүд Хар хадны судгаар явж байхдаа энэхүү удган модыг сэлмээр цавжсан гэдэг домогтой. Цавжсан талруугаа улаан хөөс цахарч байгаад эдгэсэн гэх бөгөөд мод тэр талруугаа бөхийч эдгэрчээ. Тэгээд түүнийг нутгийнхан Бөгтгөр удган мод хэмээн нэрлэх болжээ. Харин Бөгтгөр удган модыг цавжсан гамингууд үерийн усанд живж үхсэн домогтой билээ. Одоо ч олон хүний яс гарч ирдэгийг гамингийн яснууд гэх бөгөөд домог нь түүхэн явдал байсныг гэрчилнэ.
Монгол бөөгийн тэргүүн удган С.Цэцгээ хээрийн онгод болох Бөгтгөр удган модондоо өргөл өгөх зан үйлээ хийсэн билээ. Тэгээд тэрхүү Бөгтгөр удган модны сүүдэрт сууж монгол бөө шүтлэгийнхээ тухай ярилцлага хийж билээ. Энэ жил бороо хуртай байсны илэрхийлэл болов уу, үерийн ус нэг тонны усны савыг хэдэн км урсган удган модны дэргэд авчирсан харагдана. Удган мод очихын тул хадтай толгод, элсэн сайрыг туулан бартаатай замыг туулан очно.
Удган модонд очсоны дараа Монгол бөөгийн тэргүүн удган С.Цэцгээгийн шавь нар бөөлж, онгод, сахиусаа зална билээ. Ийнхүү говь нутгийн бөө нарын цугларалт өндөрлөж, цугласан олон тарцгаасан юм. Налгар сайхан халуухан өдрүүд байсан нь нутгийн олон цугларч залбирах боломжийг бүрдүүллээ. Тэндээс бид Цогтцэций сумыг зорьсон билээ.

acb55
acb55
20210831_022419
20210831_022419
20210831_024834
20210831_024834
20210831_030638
20210831_030638
20210831_100901
20210831_100901
20210831_100952
20210831_100952
20210831_101350
20210831_101350
20210831_102803
20210831_102803
20210831_103124
20210831_103124
20210831_104157
20210831_104157
20210831_105348
20210831_105348
20210831_105635
20210831_105635
20210831_115149
20210831_115149
20210831_131303
20210831_131303
20210831_134250
20210831_134250
20210831_165513
20210831_165513
20210831_183219
20210831_183219
20210831_194607
20210831_194607
Previous Next Play Pause
acb55 20210831_022419 20210831_024834 20210831_030638 20210831_100901 20210831_100952 20210831_101350 20210831_102803 20210831_103124 20210831_104157 20210831_105348 20210831_105635 20210831_115149 20210831_131303 20210831_134250 20210831_165513 20210831_183219 20210831_194607

Бусад мэдээ

Feb 20, 2024 130

УРИАЛГА

Баруун баннер

Баруун баннер

Calendar 2018

Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31

Ханшийн мэдээ

Холбоо барих

 

  •  Баянзүрх дүүрэг , 1-р хороо , 22 дуаар байр , 22 тоот.
    Шуудангийн хайрцаг: Улаанбаатар - 49 дүгээр салбар, 922
  •  976-11-458654, Fax: 976-11-458654
  •  This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
Та бөөгийн тухай мэдлэг хаанаас авдаг вэ?
http://www.zoofirma.ru/