Эрдэнэхайрхан буюу 50 ба 100 хэмээх цогцолборын дэргэдэх галын тахилга хоёр дахь удаагаа хийгдэж байна. Өмнө хийгдсэн галын тахилга онцлог байсан. Яагаад онцлог болсон гэвэл анхны галын тахилга дээр Хөвсгөлийн алдарт зайран Дамдины Хөвсгөл аймгийн Алаг-Эрдэнэ суманд амьдардаг, Монгол бөөгийн тэргүүн удган Батчулуун толгойлон бөөлсөн байдаг.
Маш хүнд өвчинд бие нь шаналж байсан ч, Д.Батчулуун удган хүчээ шавхан бөөлсөн билээ. Бөөгийн байгууллагын удирдаж байгаа хүний гашуун зүйл энэ байдаг. Удган маань надад өөрийн хүнд өвчний тухай хэлсэн байсан. Тэгээд энэ удаагийн тахилга дээр галын тахилгыг толгойлон бөөлж, кино зурган дээр сүүлчийн бөөлөөгөө мөнхлөн үлдээсэн түүхтэй.
Энэ цаг үед Хөвсгөлийн алдарт Дамдин зайрангаар овоглодог хоёр “бүсгүй” байдаг. Нэг нь Хөвсгөл аймгийн Алаг-Эрдэнэ суманд амьдардаг, Хөвсгөл аймгийн улаач нар түүнийг сайн мэддэг, Дамдины Батчулуун, тэрээр бүх л амьдарлаа нутагдаа өнгөрүүлсэн нэгэн.
Нөгөө нь Улаанбаатар хотод амьдардаг Дамдины Батчулуун юм. Тэрээр анхлан МБНЭ-ийг байгуулахад хүчин зүтгэж эхэлсэн бөгөөд БНАСАУ-д очиж Монгол хатаны бунханд хүндэтгэл үзүүлж бөөлж байсан. Нийслэлчүүдэд танил болсон нэгэн. Гэвч Бурхан халдуны нэгдсэн тахилгын төгсгөлд Босгын даваанаас цааш эмэгтэй хүн явж болдоггүй эртний уламжлалыг зөрчсөн хэргээр ёс зүйн шаардлага тавихад хариуцлага хүлээж авалгүй МБНЭ-ээс гарсан түүхтэй. Угтаа бол том асуудал биш, ухамсарлаад алдаагаа дахин давтахгүй байхад болох үйл. Өөр шалтгаан байсан болов уу.
Хоёул монгол бөөгийн удганууд, ижил овогтой, ижил нэртэй. Түүх замнал нь өөр, өөр.
Хөвсгөл аймгийн Алаг-Эрдэнэ суманд амьдардаг, удган Д.Батчулуун хүнд өвчинд тусаад байх үедээ ч МБНЭ-ийн үйл ажиллагаанд идэвхитэй оролцож, Хөвсгөл аймгийн бөөгийн хүрээлэнгийн үйл ажиллагааг идэвхитэй удирдаж ирсэн.
Тэрээр Эрдэнэхайрхан буюу 50 ба 100 хэмээх цогцолборын дэргэдэх галын тахилга дээр анхлан бөөлөхдөө цоо эрүүл мэт хөнгөн шаламгай байсан. Бөөлөлтийн дараа хамт Хөвсгөл нуур очих хүсэлтийг хүлээж авсан ч, хөдлөх үед бие нь тавгүй байна гэртээ шууд буцахаар болсон. Эрүүл мэнд нь улам муудаж, түүнээс хойш удаагүй харанхуйн оронг зорьсон. Энэ бол бид хоёрын сүүлчийн уулзалт байж билээ.
Эрдэнэхайрхан буюу 50 ба 100 хэмээх цогцолборын дэргэдэх галын тахилга дээр энэ удаа Монгол бөөгийн тэргүүн удган А.Оюунтуул толгойлон бөөлж уламжлалт монгол бөөгийн дараа үе тодорч байгааг харуулсан юм.
Хайрханы өвөрт галын тахилга болж, зон олон улаачийн бөөлөлтийг харж баясан дэмжиж байсан. Хөвсгөл аймгийн Алаг-Эрдэнэ сумын харьяат Монгол бөөгийн тэргүүн удган А.Оюунтуул хамт олныхоо итгэлийг хариуцлагатай залгамжлагч гэдгээ тодотгож чадсан.
Өмнө нь Хар зүрхний Хөх нуурын нэгдсэн тахилгад Лусын тахилгад толгойлон бөөлж байсан түүхтэй. Энэ удаа төрсөн нутагтаа нутагтаа бөөлсөн хэрэг юм.
Сайн шавь багшийн нэр алдарыг шавь нь олонд алдаршуулж явдаг, тиймээс багшийн хичээл зүтгэл талаар өнгөрөөгүй шавийн үйл тодотгож байдаг.
