Монголын Чингис хаан албат Ойрад буриадын гарвалтай Асуйхан удган Байгаль далайн эргээр явж байтал далайн эрэгт хөх бух цахран байхыг удган үзээд хүнтэй учрах жигт ийм юм байх ёсгүй бүлгээ. Бурхан тэнгэрийн дохио надад хувьт магад хэмээж удган эргүй агснаас бух лугаа тачаангуй үүсгэх гэж сэтгээд тэнд тачаангуй үүсгэв. Удалгүй удган жирэмсэн болж хоёр хөвгүүн төрсний их нь Буриадай, бага нь Хоридой хэмээх болсон ажээ.

Буриадай анд явж байтал уулын оройн жодоо модонд нэгэн охин явсаныг олж, гэргийгээ болгов. Түүнээс хоёр хөвгүүнтэй болсныг ахыг нь Эхирид, дүү нь Булгад гэж нэрийджээ.

Эхирид найман хөвгүүнтэй болж. Түүнээс дэлгэрсэн үндсэн олон ястан овогтой болж, байгаль далайн тэр бие Эрхүү мужид Бирхалинс, Балканск, Иди олон тасаг буриад, Байгаль нуурын орчимд олон овог ястан болсон байна.

Хоридайн үр сад нь сүүлд Монголоос дүрвэж ирсэн олон ястан овогтонтой холилдсон аж.

Эхиридийн найман хүүхэд, Булгадын зургаан хүүхдүүд одоо хүртэл “Бух ноён аав, Будан хатан эжий” хэмээн сүүгээр цацал өргөн тахиж мөргөдөг ёс үүссэн байна.

Twitter