Уншиж байна...

Эрчимтэй сэргэн хөгжиж буй бөө мөргөлийн эхэн үеийн хөгжил нь алдаатай оноотой ч байгаа нь мэдээж. Саарыг өгүүлэхийн өмнө сайныг нь ч дурьдах хэрэгтэй болов уу. Бөө мөргөлийн сэргэлт нь энэ цагийн хүмүүст шинэ мэдлэг, үзэл хандлагыг бий болгож, шинэ эрин цагт амьдрах үүдийг нээж өгч байна. Энэ цагийн хүмүүс хорвоо ертөнцөд зөвхөн бид амьдардаггүй бөгөөд үл тасрах гинжин хэлхээнд үргэлжилдэг болох тухай түүнчлэн оюунлаг мөн чанарууд мөнхөд оршин эргэх холбоогоор өөрсдөөс доош хөгжилтэй оюун санаатангуудад дэмжлэг үзүүлдэг тухай, хүн бид хорвоо ертөнцийн тухай өрөөсгөл бодол, төөрөгдөл, оюун санаа, сэтгэл зүрхний төгс бус байдлаас хамаарах үйлийн үрээ эдэлдэг болох тухай олон үзлийг хүлээн зөвшөөрөх болов. Түүнчлэн олон хүн тэнгэрлэг мөн чанар, ёс суртахууныг эрхэмлэн дээд тэнгэрийн ивээлийг хүртдэг болжээ. Өөр чухам ямар ололт дэвшил ирснийг цаг хугацаа харуулах нь мэдээж.

Хөрөнгө мөнгөөр гачигдаагүй ч атаархалаас болж бөө удгануудад хандах нь их болсон:
Монголын Бөөгийн нэгдсэн эвлэл жилийнхээ ойг хэдхэн хоногийн өмнө тэмдэглэж, төрийн ордонд ёслоод гарсан. Эзэн Чингисийн үеэс тахин шүтэж ирсэн бөөгийн шашны нэр хүндийг хамгаалан, онгод тэнгэрийнхээ эрдэм чадлаараа үнэлэгдсэн их удган Д.Энхжаргалтай энэ үеэр ярилцсанаа хүргэж байна. Хөвсгөл нутгийн унаган иргэн тэрбээр бөөгийн “Голомт” төвийн дэд тэргүүн бөгөөд удам дамжсан сүр хүчээрээ гайхагдсан нэгэн. Олон шавь нар дагуулан, энэ шашны шинэ цагийн хөгжилд үлэмж нөлөө үзүүлж ирсэн их удган шинэхэн эвлэлийнхээ ойн мэндгийг манай сониноор дамжуулан ард олон, нийт гишүүддээ хүргэсэн юм.

Монгол бөөгийн товч түүх, төрөл
Энд бөө гэж юу болох түүний товч түүхьбөөгийн төрөл Монгол угсаатангуудын төрөлийг хураангуйлан бичлээ
Монго бөөгийн үүсэл,товч түүх
Зөвхөн бөөгийн гарал үүсэл төдийгүй бүх л шашин шүтлэгийг Ш/У бий болоогүй ,байгалийн элдэв үзэгдлийг одоогийн хэмжээнд таниж мэдэх боломжгүй байсан учраас балар эртний хүмүүс сүсэг бишрэл буюу шашинг бий болгосон гэж үздэг.Тэгвэл балар эртний хүмүүс маань одоо ч бидний бүрэн таниагүй,мөн чанарыг ойлгоогүй зүйлсийг тухайн үедээ гайхамшигт далдын ухаанаар танин мэдэж ,Хүн бол байгалийн амьтан учраас түүндээ дасан зохицохдоо од эрхэсийн нөлөө болон ан амьтны хэл, байгал дэлхийн үзэгдлийг танин мэдэж бусаддаа тайлбарлан хэлж өгч байснаас БӨӨ үүссэн гэж бодож байна.

Давилуухан биетэй С.Энхмаа удган өмнийн алтан говийн нэгдсэн их тахилгыг зохион байгуулах хүнд хариуцлагатай үйл түүнд ногдсон билээ. Хамтарч хий гэж байсан нөхөд сэтгэл бууруулж одоход, С.Энхмаа маань хийх ёстой, хийж чадна гэсэн хатуу байр суурьтай бидэнтэй санаа нэгдсэн.
Цаг нь тулсан, хийх үйлийг хариуцсан эзэн нь зугатсан энэ үед МБНЭ-аас зохион байгуулах нэгдсэн тахилгыг удирдах хүнд хэцүү үүрэг чухамхүү удган С.Энхмаад ногдож билээ. Тэр энэ их итгэл найдварыг хариуцлагатай, найдвартай хийж чадсан билээ. Өмнөх тахилгуудыг бодвол говийн нэгдсэн тахилгыг ганцаар удирдан зохион байгуулах үүрэг ногдсон. Цаг хугацаа нь тулсан их ажлыг нэг нэгээр нь амжуулсаар Энхмаа удган нэгдсэн их тахилгын хүнд давааг амжилттай давсан билээ.

Дорнод аймгийн бөөгийн хүрээлэнгийн ажил уламжлалт ёсоор сайн байна. Монгол бөөгийн Буриадын их удган, Дорнод аймгийн бөөгийн хүрээлэнгийн тэргүүн Х.Гэрэлтуяагийнд очиж, “Хун хатан ижий” бөөгийн төвөөр орж, түүний онгодын өргөөнд хүндэтгэл үзүүллээ. Бид ирэх онд болох Монгол Улсын тулгуур уул Хөх уулын Нэгдсэн их тахилгын бэлтгэл ажлын хүрээнд сумдын бөөгийн байгууллагыг бэхжүүлэх зорилт тавьж цөөнгүй сумдаар орж ажилласан юм.

Энэ шашныг судлаачид олон мянган жилийн тэртээгээс хүй нэгдлийн үеэс үүсэлтэй гэдгийг нэгэн дуугаар нотолсон. Бөөгийн шашинг эхийн эрхт овог төрлийн үед үүссэн гэлцдэг ба энэ нь монголчууд онгон сахиусаа хэрхэн дүрсэлж хувцас хунар, зан үйл зэргээс нь анхны бөө эмэгтэйчүүд байсан бололтой гэсэн дүгнэлтэнд хүрч байна. Аль ч ард түмэн зэрлэг амьтанлаг үеэсээ гарч ирэхдээ нийгмийнхээ ч, гадаад орчныхоо ч шинэ нөхцөл байдлуудыг өөрийнхөөрөө тусган авч бодох сэтгэхүйн шинэ цогцолборуудыг хэрэглэж эхэлдэг билээ. Монголчууд бидний өвөг дээдэс үүнээс ялгаагүй байсан нь лавтай. Дэлхийн бүх зэрлэг буюу анхдагч нийгмүүдийн итгэл бишрэл, сэтгэхүйн анхны хэлбэр нь анимизм байдаг. Хүн өөрийгөө амьтдаас нэг их ялгаатай гэж үздэггүй, амьтдыг янз бүрээр шүтэн бишрэх, ан хийхэд олз омогтой байхыг тэднээс хүсдэг маягийн сэтгэхүй гэсэн үг. Яваандаа энэ нь шүтлэг болон хувирч өөрийн гэсэн домог, сүсэг бишрэлүүдийн цуглуулгатай болсон.

Хүн зорилго тавиад түүнийгээ хэрэгжүүлж чадна гэдэг нэн чухал чанар. Хэдхэн жилийн өмнө би ногоон төгөл хотхон байгуулна. Түүнийгээ хөөцөлдөж явна гэхэд хэн ч үнэмшээгүй. Учир нь өнөөгийн улс төрчсөн нийгэм, монголчуудын хоорондын тэмцэлдэж буй энэ цагт газрын зөвшөөрөл аваад түүндээ мөрөөдлөө биелүүлээд явна гэхэд олон хүнд бэрхшээлийг туулах болно.

Эдгээр гайхал¬тай үйл явдлууд 1930-аад онуудын үед Уулын улус нутагт болсон билээ. Тэр үед нэгэн бөөг дахин оршуулахтай холбоотой үйл явц өрнөсөн юм. Өнөө үед тэрхүү үйл явцын тухай өгүүлэх нарийн ширийн материалуудыг Бэс-Кюель тосгоны багш И.И.Павлов нэгтгэн цуглуулжээ. 1992 оны найм¬дугаар сард Якутск хотод бөө мөргөлийн талаарх олон улсын анхны чуулган болохын өмнө¬хөн тэрбээр орон нутгийн сонины хэдэн дугаар дам¬жуулан якут хэл дээрх материалуудаа хэв¬лүүлсэн аж. Сонинд хэвлэгдсэн нийтлэлийн зарим нэг хэсгүүдийг товчлон хүргэхээр шийдэв.

Бусад мэдээ

Mar 07, 2024 289

БАЛЖИР УДГАН

Mar 04, 2024 101

УУЛЗАЛТ ХИЙЛЭЭ

Feb 28, 2024 177

БӨӨ ГЭЖ ЮУ ВЭ

Feb 28, 2024 1899

ГОВЬ-АЛТАЙД

Feb 23, 2024 146

АНХНЫ УУЛЗАЛТ

Feb 20, 2024 191

НАЛЖИР УДГАН

Баруун баннер

Баруун баннер

Calendar 2018

Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31

Ханшийн мэдээ

Холбоо барих

 

  •  Баянзүрх дүүрэг , 1-р хороо , 22 дуаар байр , 22 тоот.
    Шуудангийн хайрцаг: Улаанбаатар - 49 дүгээр салбар, 922
  •  976-11-458654, Fax: 976-11-458654
  •  This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
Та бөөгийн тухай мэдлэг хаанаас авдаг вэ?
http://www.zoofirma.ru/