Сүүлийн үед би Чингис хааны Монголд сайтар судлагдаагүй алтан ургийн түүхийг ихэд сонирхож, энэ талаар зориглож судалж бичихээр шийдлээ. Энэ бол Дундад ази дахь Чингис хааны алтан ургийн хаадын түүх юм.
/Түүхийн ухааны доктор Ц.Цэрэндоржтой ярилцсанаа сийрүүлэв/
ЯЗГУУР ГАРВАЛ НЬ ЗҮРЧИД
Манж бол эртнээс Зүүн хойд Азиар нутаглаж, төр улсаа байгуулж ирсэн томоохон угсаатан. Тэдний өвөг дээдэс эрт цагт Сүшэнь, Илоу, Ужи, Мохэ гэх зэргээр нэрлэгдэж, X зуунаас Зүрчид нэрээр түүхэнд гарах болжээ. Манж бол Хятад ч биш, Монгол ч биш. Угсаа гарлын хувьд Монголтой ойролцоо, өвөг дээдэс нь нүүдэлчин, анчин ард түмэн байсан. (Хожим нь хагас малчин-хагас тариачин болжээ.)
Манай нэрт түүхч, угсаатны зүйч Х. Пэрлээ, С.Бадамхатан нар Дархад бол эртний Монгол Таргуд аймаг мөн гэж үзсэн байдаг.
Дархадууд нь хэл, соёл, ахуйн хувьд Ойрадын бүлэгт багтдаг.
1. Монголд 3 сая
2. Өвөрмонголд 3 сая
3. Энэтхэгт 30 сая Монгол гаралтай хүмүүс
А.Сүглэгмаа | Zindaa.mn
Энэ жилийн Үндэсний их баяр наадмын нээлтийн үеэр Эзэн Богд Чингис хааны эш хөргийг хүндэтгэн залах тухай зарлигийг Монгол Улсын Ерөнхийлөгч гаргасан билээ. Монголчууд их хааныхаа хөрөг дүрийг хоймортоо хүндэтгэн дээдэлж ирсэн уламжлалтай бол энэ уламжлал зарлиг болж айл өрх төдийгүй албан байгууллага бүр ёсчлон дагаж, сахин биелүүлэх үүрэгтэй болов. Хаадын хөрөг дүрийг харуулсан түүхэн зургууд олон байдаг ч эш хөрөг нь мөн эсэхэд маргаантай, эргэлзээтэй ханддаг. Энэ талаар “Төрт Ёс, Хаадын Сан”-гийн тэргүүн, зохиолч, орчуулагч, түүх судлаач Д.Гүн-Үйлстэй ярилцсан юм.
Нүүдэлчин гэх ухагдахуун
Дэлхий нийтэд нүүдлийн соёл иргэншил хэмээх ухагдахууныг гадны судлаачид анхнаасаа буруу ойлгож, тайлбарлаж ирсэнээр манай түүхийн хамгийн том тулгамдсан асуудлын эхлэлийг тавьжээ.
Өвөрмонголын(Ууг нь Ар Монголд л доо) хамгийн баруун хязгаар, говь цөлийн дунд нэгэн цагт баян хаант улс зогсож байжээ. Энэ бол шашны сургалтын төв, урлагийн болон худалдааны төв байсан.
"Монголын нууц товчоо". 120-р бүлэг: "... Тэмүүжин нар тэр шөнө дүлэн явж өдөр гийхэд үзвэл Жалайр аймгийн Хачиун тохуруан, Хархай тохуруан, Харалдай тохуруан ах дүү гурвуул шөнө дүлэн нүүж дагалдан ирэв. Дархад аймгийн Хадаан далдурхан ах дүү тавуул, бас Мөнхит хианы хөвүүн Үнгүр, Чаншиут нар харьяат Баяуд нараа дагуулж ирэв........................
ФОТО
ВИДЕО
