Уншиж байна...
МЭӨ 221 онд умард хятадын Цин улсын хаан Цинь Ши хуанди бусад зургаан улсыг байлдан дагуулж, өөрийн улсад нэгггэж, эргний хятадын анхны хүчирхэг эзэнт улсыг байгуулсан нь умрын нүүдэлчин аймаг, улсууд болох хүннү, сиху, дүнхү нарт нэн ноцтой аюул занал учруулах болжээ. Энэ үед Хүннүгийн цэрэг, армийн холбооны шаньюй цолтой зонхилогч нь Түмэн хэмээх сурвалжит язгууртан байсан бөгөөд хүчирхэгжин нэгдсэн хятадын довтолгоонд эрсдэн баялаг, үржил шимтэй Ордос нутгаа алдсаны дараа өөрийн нутгийн умард хэсэг болох хойчийн үеийн ар монголд шилжин ирсэн байна.

1935 оны 12 сарын 11-нээс 1936 оны 1 сарын 9-нд айлчилсан БНМАУ-ын засгийн газрын төлөөлөгчдийн бүрэлдэхүүнд ЦЯЯ-ны сайд Г.Дэмид, ДХГ-ын дарга Д.Намсрай нар орсон бөгөөд И.В.Сталин, К.Е.Ворошилов, В.М.Молотов нартай уулзаж, хоёр орны цаашдын хамтын ажиллагаа хийгээд харилцан туслалцах талаар бэлтгэгдэж байгаа протоколын тухай ярилцсан байна. Манай төлөөлөгчид зэр зэвсэг, цэргийн мэргэжилтнээр туслахыг хүсэж байжээ. Харин Сталин улаан армийн “моторчилсон хоёр бригад бүхий хүчийг Монголд оруулахаа мэдэгдсэн” байна.

Хятадын Хан улстай эн зэрэгцэн оршиж байсан Хүннү гүрэн өвөр хоорондын дайн тулааны улмаас бутран доройтохдоо, умард өмнөд хоёр хэсэг хуваагдахад, умард хүннүчүуд нь алс өрнө зүг нүүсээр замдаа тааралдсан нүүдэлчин овог аймгуудыг бут цохин, өөртөө нэгттэсээр Европын босгоор даван орж, төр улсаа эмхэтгэх тэр онцгой үед Аталла хаан тодорсон бүлгээ. МЭ 406 оны Аттила Ижил мөрний адаг урсгал орчимд Хүннү нарын ордод мэндэлжээ.

ДЯЯ-ны сайдын тушаал заавар зөрчсөн буюу биелүүлээгүй хүмүүсийг шууд цаазаар хороож байх тухай онцгой тушаалыг Х.Чойбалсан 1937 оны эхээр гаргасан бөгөөд түүндээ дулдуйдан ямар ч гэм зэмгүй хүмүүсийг тагнуул, туршуул, хувьсгалын эсэргүү хэмээн олноор нь баривчилж байлаа. Тухайлбал, 1937 оны зун Цэргийн яамны тагнуулын хэлтсийн дарга Б.Очирбатыг баривчилж хорьсон бөгөөд яг тэр үед ЗХУ-д нутаг заагдан сууж байсан П.Гэндэн, М.Гомбожав, Ж.Цэвээн зэрэг хүмүүсийг баривчилжээ. ЗХУ-ын Дотоод хэргийн ардын комиссарын газар П.Гэндэн, Ц.Өлзий нарыг байцааж, тэднийг Ж.Лхүмбийн хэрэгт оролцож байсан ба түүнийг баривчлагдсанаас хойш Г.Дэмид, П.Гэндэн нар уул хэргийг үргэлжүүлж байсан гэдэг мэдүүлэг гаргуулж авсан байна.

Коммунист Б.Эрдэнэ-Очир, Г.Дэмид, О.Дашчирав нар бөгөөд тэд “Лувсаншаравын хамт манай /Коминтерн ба ЗХУ-ын-Ред/ үзэл бодлыг хамгаалж чадах бөгөөд хэрэв шаардлага гарвал зарим асуудлаар Гэндэнтэй ч үзэлцэж чадна”3 хэмээн тэр илтгэх хуудсанд зориуд цохон тэмдэглэсэн байв. Үнэхээр энэ тодорхойлолтын дагуу 1934 оноос эхлэн Д.Лувсаншарав МАХН-ын Төв Хороог тэргүүлэх болж, Монголын бүх эрх мэдлийг Х.Чойбалсантай булаацалдаж эхэлсэн байна. Энэ нь Д.Лувсаншаравын үйл ажиллагаанаас маш тодорхой харагддаг. Гэвч тэрбээр хэдэн жилийн дараа Сталины таалалд нийцээгүй учир хилс хэрэгт холбогдож, Намын Төв Хорооны нарийн бичгийн даргаас халагдаж, ялтны дансанд орсон билээ.
3 Коминтерн ба Монгол.УБ.1996. тал 412.

Куликовын тулалдааны дараа Мамай ихэд бүтэлгүйтэн доройтов. Гэсэн ч энэ тулалдаан оросын хүчийг үнэнхүү туйлдуулсан билээ. Мамай Дон, Ижил мөрний завсрын уудам хээр талд байх овог аймагтаа одож, шинэ хүчийг цуглуулж өшөө хорслоо тайлахаар зэхэв. Тэгээд цөлмөн хоослох аян дайнд хөдлөхөөр нэгэнт бэлэн болоод байтал түүний харьяанд байсан Тохтамыш хаан эзэнт гүрний дорнод хэсэг болох Цагаан Ордын бүх овог аймгийг Арал тэнгис хүртэл нутагт нэгтгэн захирч өөрийгөө Алтан Ордны улсын хаанаар өргөмжлөхөөр зэхэж буй мэдээг авч умар зүг оросын эсрэг хөдлөхийн оронд морины жолоог зүүн өмнө зүгт эргүүлж санаандгүй гарч ирсэн өрсөлдөгчийн эсрэг хандуулах болжээ. Ингээд Чингис хааны жанжин Зэв, Сүбээдэй нарын 160 жилийн тэртээ оросын вангуудыг анх удаа хиартал цохиж монголын цэрэг зэвсгийн алдрыг мандуулсан тэрхүү Калка гол дээр Мамайн цэрэг бут цохигджээ.

Төмөрийг дундад азид ид хүчжих үед, Алтан Ордны эзэнт гүрнээс Цагаан Орд хэмээн нэрлэгдэх өмнөд хэсэг нь тасран гарч, эндэхийн Чингисийн удмын шалмаг дайчин Үрүс хаан нутаг орноо бүрэн эзэгнэн захирахын төлөө шаргуу тэмцэн хувь улсуудыг дараалан бут цохиж, эцэст нь зээ хүү Тохтамышийг хүртэл дийлж хөөсөн байна.

1934 оны үед хүрээ хийдийн дэргэдэх дацангууд ба сүмд 18000 гаруй хөвгүүд шавилан байсан бол улсын сургуульд нийтдээ 5000 орчим хүүхэд суралцаж байлаа5. Энэ нь тэр үед шашны нөлөө маш их байсны нотолгоо юм. МАХН-ын IX их хурал /1934/ сүм, хийд лам нарын эсрэг довтолгооныг хүчтэй болгох шийдвэр гаргасан юм.

Бусад мэдээ

Mar 12, 2024 90

МОНГОЛЫН ТҮҮХ

Баруун баннер

Баруун баннер

Calendar 2018

Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30

Ханшийн мэдээ

Холбоо барих

 

  •  Баянзүрх дүүрэг , 1-р хороо , 22 дуаар байр , 22 тоот.
    Шуудангийн хайрцаг: Улаанбаатар - 49 дүгээр салбар, 922
  •  976-11-458654, Fax: 976-11-458654
  •  This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
Та бөөгийн тухай мэдлэг хаанаас авдаг вэ?
http://www.zoofirma.ru/