Абтай бол Батмөнх даян хааны үр Гэрсэнз жалайр хунтайжийн долоон хөвгүүний дундах Оонохуй үйзэн ноёны ахмад хөвүүн билээ. Тэрээр Өндөр гэгээн Занабазар болон Түшээт хан Чахундорж нарын өвөө юм. Абтай модон барс жил буюу 1554 онд Сэлэнгэ мөрний хөвөөнд төрсөн бөгөөд түүний эх нь Халхын хилует отгийн эзэн Бэхийн охин Эцэнхин зоригт хатан билээ.
Сяньби нар Хянганы зүүн талаар нутаглаж байхдаа тийм их хүчирхэг улс аймаг байсангүй жирийн нүүдэлчин овог аймаг байсан юм.
Сяньби нарын оршин амьдардаг Шар мөрний хавийн нутагт таван хошуу малаас гадна хулан, тахь аргал, угалз, зэрлэг үхэр, булга, өмхий хүрэн болон зарим мич байдаг байжээ.
Монгол, Солонгос улсын хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 20 жилийн ойн хүрээнд соёл, боловсрол, шинжлэх ухааны олон талт ажил зохион байгуулж байгаагийн нэг нь “Монгол, Солонгосын эрдэм шинжилгээний хамтын ажиллагааны өнөө ба ирээдүй” эрдэм шинжилгээний хурал байлаа.
13-14 зуунд оршин тогтнож байсан Монголын Их Эзэнт гүрний үед монголчууд нь өөрсдийн дэлхийн ноёрхолыг үндэслэн зөвтгөх талаар ертөнц дахины шинж чанартай нэгэн төрлийн сонирхолтой үзэл санааг анх үүсгэн гаргажээ.
Нас ахих тусам хүүхэд багын дурсамж сэргэнэ.
Эр өсч эсгий сунахын жамаар эрийн цээнд хүрч, эрдэм, боловсрол эзэмшиж, ажил хийж явахад тохиолдсон олон юмыг мартсан боловч хүүхэд насны явдал үл мартагдана. Нялх багадаа бивээр гурван ч ээжид эрхэлж өссөн байх юм. Нагац ээж, хөгшин ээж, төрүүлсэн ээж. Нагац ээж гэж нэг бор хөгшин байсан санагдана.
Буган чулуун хөшөө бол бичиг үсэггүй байсан хүрэл ба түрүү төмрийн үеийн нүүдэлчдийн түүх ба урлаг, утга соёл, шашин шүтлэг, нийгмийн байгууллыг судлах хосгүй дурсгал юм. Урт чулууг дөрвөн тал гарган засч, гурав зааглан, оройн хэсэгт нар, сар, доогуур нь олон эгнээ хонхор, эх биеийг ороолгон төв хэсэгт бугыг загварчилсан болон бодит байдалтайгаар сийлж, бас доогуур нь бүс татан зэр зэвсгийг агссан байдалтай дүрсэлсэн хөшөө чулуу болно.
Хутагт энэ зурган дээр 30 эргэм настай байна. 1835 оны орчим гэсэн үг. Тэр үед Монголын говиор аялж байсан гадны аялагч судлаачид хутагтын хийдийг үзэж явахдаа энэ зургийг авсан бололтой. Эргэлзэхийн өмнө нэг тооцоо хийцгээе.
МОНГОЛЫН ТҮҮХ
Би түүх ч биш. Мэргэжил ч өөр. Гэхдээ уншигч олондоо зориулж, нэг жилийн хугацаанд монголын түүхийн зарим онцлог хэсгүүдээс тэмдэглэснээ цуврал хэлбэрээр хүргэж байгаа юм.
(Тэргүүн боть) №1
XIII зууний эхээр азийн их хээр талын нүүдэлчдийн дотроос Чингис хаан товойн гарч, Их монгол улс, улмаар ази, европ хоёр тивийг дамнасан монголийн эзэнт улсийг үндэслэн байгуулсан нь монгол төдийгүй даян дэлхийн түүхэнд ч дуулиантай тод томруун уйл явдал болсон билээ. Тэр үеийг хожим нь түүхэнд монголийн үе хэмээн нэрлэн тэмдэглэдэг болжээ. Тийнхүү бидний өвөг дээдэс монгол гэх нэрээр дэлхийн түүхэнд эргэлт буцалтгүй орсон гэж хэлж болно. Үүнд эзэн Чингисийн гавъяа зүтгэл их байсан билээ.
ФОТО
ВИДЕО
