С0ц нийгмийн үед Хөвсгөл аймагт Баавайн Төмөр буюу “Уулын” Төмөр хэмээх цуутай эр байсныг хэн хүнгүй мэднэ. Хөвсгөлийн тайгад арван жил бүгээд өөрөө уулнаас бууж ирээд цагдаагийнханд х0ёр гараа гавлуулсан энэ хүнийг дал, наяад 0ны ш0р0нгийнх0н бүр илүү мэддэг. З0хи0лч Д.Н0р0в түүний тухай “Уулын Төмөр” хэмээх кин0 з0хи0л бичиж, найруулагч Д.Бат-Өлзий уг з0хи0лыг дэлгэцэнд амилуулсан билээ. Мөн Хөвсгөл нутгаас төрж гарсан з0хи0лч С.Хэнзий “Уулын” Төмөрийн тухай “Үзэсгэлэнт сайхан ч д0гшин ширүүн х0рв00” хэмээх баримтат тууж бичиж байлаа.
Purevdorj Yura МОНГОЛЧУУДЫН ТҮҮХ - History of the Mongols
Монголын түүхийн нэгэн ташаа ойлголтыг залруулах нь буюу Эсэн хааны тухай цөөн үгээр
Манайхан түүхээр их талцдаг, нэн ялангуяа Халх-Ойрад гэсэн сэдвээр. Энэ нь явсаар байгаад Хубилай хаан дээр тулж очдог, Хубилай хаан ч түүхэн зөрчилтэй судлагдахуун мөн. Харин түүнээс өмнөх түүхийн цаг үеүүдийн талаар бол ярилцаад өнгөрөх нь их байдаг.
Богд хаант Монгол Улсын Нийслэл Их Хүрээ1921 он.
26 настай Цагаантан Хорлоогийн.Чой / Чойбалсан /, Түшээ гүн, Хурц баатар Дугар мээрэнгийн хамт, мен хоёр дагуул нь гарт маузер гар буугаар сүрийг үзүүлэн зургаа татуулжээ.
Тун удахгүй Бурхан Халдун уулын тахилга болох гэж байна. Үүнтэй холбогдуулан Богд хаан уулын тахилгын бичгүүдээс нийтэллээ. Уулын тахилгын бичиг бол хааны зарлигаар бичигдээд, нэг удаа уншигдаад, тэнгэрт өргөхийн тулд галаар дэвшүүлдэг тул энгийн хүн бараг үзэж өнгөрсөнгүй. Зөвхөн сонсч өнгөрсөн ийм утга зохиолын дурсгал юм.
Барон Унгерны алт эрдэнэс одоо хэр нь олдоогүй гэдэг. Хүрээнд байсан Хятад пүүсүүдийг тонож дээрэмдсэн мөн Богд хааны сангаас гаргаж өгсөн ихээхэн хэмжээний алт эрдэнэсийн зүйлийг олон арван тэмээнд болон морин тэргэнд ачин ямар нэг газар луу зөөсөн байдаг.
Өөлдийн их сүлд Харлаг туг нь 1930-аад цуст хэлмэгдүүлэлтийн үед алдагдсан боловч, 1994 онд Сумын Засаг даргаар ажиллаж байсан Ц.Дамдинжав санаачлан иргэдийнхээ оролцоотойгоор Харлаг тугийг дахин сэргээн бүтээж, Харлаг туганд зориулсан гэрэлт хөшөөг сумын төвийн баруунтаа орших "ШҮТЭЭН ТОЛГОЙ"-д босгосон билээ.
Унгарын нийслэл Будапешт хотоор урсах Дунай мөрөн дээгүүр гүүр тавих барилгын суурийн ажлыг гүйцэтгэж байсан ажилчид тав зургадугаар зууны үеийн нэгэн гайхалтай бунханыг олжээ. Уг олдворт шинжилгээ хийсэн эрдэмтэдийн үзэж байгаагаар энэ нь “Хүннү” гүрний язгууртны бунхан аж.
XIII зууны үед Монголчуудын дунд 1 жил 4 сар хамт аж төрж, амьдарч байсан Антиварийн тэргүүн хамба Жиованни Дель Плано Карпини тэр үеийн Монголчуудын ааш, авирын тухай ингэж бичсэн байх юм:
ФОТО
ВИДЕО
