Халтар, ноорхой хувцастай, нусаа гоожуулсан хүүхдүүдээс эхлээд цэмцийтэл хувцасласан залуус, таяг тулсан өвөө, эмээ нар хүртэл энд олноор цугларчээ. Тэд 12.00 цаг болохыг тэсэж ядан хүлээнэ. Ням гариг бүрийн энэ цагт христэд итгэгчид олноор цуглардаг аж. “Шинэ гол” христийн сүмийн үүд онгойж бид дотогш орлоо. Тус сүм Сүхбаатар дүүргийн XII хорооны нутагт байрладаг, миний мэдэхийн анх монгол гэрт үйл ажиллагаагаа явуулдаг байсан. Гурван жилийн өмнөөс сүмийн байр барьж, иргэд тэнд залбирал мөргөл үйлддэг болсон. Христэд итгэдэггүй, тэдний магтаал дууллыг мэдэхгүй болохоор дэмий л гайхаж суув.
Ямартай ч магтаал дуугаа дуулаад, дараа ньБиблийн ном зааж, хүүхдүүд их эзний тухай гэх дуу дуулж байсан. Хажуугаар нь солонгос хэл зааж, төгөлдөр хуур, гитар тоглуулдаг аж. Буддын сүмийг бодвол христийнх итгэгчдээ татахдаа сонирхолтой арга хэмжээ явуулдаг нь ажиглагдсан. Ямар сайндаа л цэцэрлэгийн хүүхдүүд “Их эзэн тахайрыг авахын төлөө төрсөн хүн билээ” гэж дуулахав. Тэд хүүхэд, залууст гадаад хэл зааж, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийг асарч, итгэгч оюутнууддаа унааны зардал, сургалтын төлбөр, эмчилгээ, хоол хүнс, түлээ нүүрс, халуун усны үйлчилгээ хүртэл үзүүлдэг нь учиртай. Шинээр ирсэн итгэгчдэд онцгой анхаарч, тэдэнд зориулан залбирал үйлдэнэ. Гарын бэлэг гээд алчуур, оймс, цамц өгдөг юм билээ. Энэ мэт үйл ажиллагаа өрнөсөөр цуглааны цаг дундаа оров. Их эзэндээ хандив өргөдөг юм байна. Итгэгчдийн дундуур хандивын сав аялуулж хүн бүхэн боломжоороо мөнгө хийнэ. Эдгээр байгууллагууд манайхаас албан ёсны зөвшөөрөл авахдаа иймэрхүү мөнгө хураах тухайгаа тусгасан болов уу гэж бодогдов.
Ингээд эцэст нь хүмүүсийг цайлж, хооллож ундална. Энд ирдэг итгэгчдийн олонх нь ядарсан улс харагдсан. Зарим нь хаа холоос аяга хоол горьдож ирдэг тухайгаа хэллээ. Энэ бол манайд үйл ажиллагаа явуулдаг харийн шашны нэгээхэн жишээ. Ядуу буурай орны нийгэмд аливаа шашин дэлгэрэн суурьшихдаа амархан байдаг гэлцдэг. Энэ жишигт манай улс сүүлийн 20 гаруй жил автав. Үндсэн хуульд христ, лал, буддизм, хинди гэх мэт шашин шүтэх эрх чөлөөтэй гэж заасан байдаг учир харийн шашин манайд суурьшин, дэлгэрэх нь амархан байдаг байх. Тэдний сайн, муу талыг төдийлэн сөхдөггүй, сөхсөн ч хувь хүний эрх болж хувирдаг учраас тэр. Ямар сайндаал айл бүрт нэг эмч, нэг цагдаа, нэг бөө, нэг христэд итгэгч, Солонгост ажилладаг 1-2 хүн байдаг гэсэн хошигнол гарах вэ. Ядуу иргэдэд халамж нэрээр хандив тусламж үзүүлж буй нь сайшаалтай ч нийгмийн оюун санаа, иргэний үзэл бодол, төлөвшилд ихээхэн сөрөг үзэгдэл дагуулдгийг хүмүүс тэр бүр анзаардаггүй биз.
Одоогийн манайхны шүтээд буй христийн шашин нь үндсэндээ Мормоны үзэл гэнэ. Мормоны үзэл нь Есүсийг амьд байх үед түүнийг дагалдагчийн нэгийг шүтэх үзэл ажээ. Азийнхны дунд мормоны үзэл дэлгэрэх хандлага түгээмэл байдаг учир тэд энэ сиймхийг ашиглан хүслээ гүйцэлдүүлдэг гэж хэлж болно. 2003 оны байдлаар Монголд шашин шүтдэггүй иргэд 77.8, шүтлэгтэй нь 22.9 хувь байсан бол 2010 оны сүүлчээр шашин шүтэгчдийн тоо 38.6 хувиар нэмэгдсэн байгаа юм. 2009 он гэхэд нийслэлд162 сүм хийд бүртгэлтэй байгаагаас 60 нь бүртгэлгүй байж. Дээрх сүмийн 64 ньбудда, зургаа нь бөөгийнх, 90 ньхристийнх. Эдгээрээс албан ёсны зөвшөөрөлгүй салбар хөдөө орон нутагт цөөнгүй аж.
Өнгөрсөн оны статистикаас харахад шашны 800 орчим байгууллага үйл ажиллагаа явуулдгаас тэн хагас нь албан ёсны зөвшөөрөлгүй гэнэ. Хоёроос гурван жилийн хугацаанд шашны байгууллагуудын тоо хэд дахин өссөн нь эндээс харагдаж байна. Шашин хүчтэй дэлгэр ч буй өнөө үед болгоомжтой, бодлоготой алхам барихгүй бол нийгмийн оюун санааны ертөнцөд дайн дэгдэж болзошгүй боллоо. Гаднын улс орнуудад насанд хүрээгүй хүүхдүүдийг шашны үйл ажиллагаанд татан оролцуулах, мөн ахуйн хэрэгцээний бараагаар хуурч, хүмүүсийг шашинд оруулахыг хориглосон атал харийн шашны байгууллагууд манай нутагт үйл ажиллагаа явуулахдаа энэхүү хоригийг эсрэгээр нь хэрэгжүүлж байна. Сүмийн итгэгчдийн нэрсийн жагсаалтад гурван настай хүүхэд хүртэл байх жишээтэй. Хүүхдүүдэд баяраар бэлэг өгч, ядуу иргэдийг идэж уух зүйлээр ханган, хуурч мэхлэн шашиндаа татан оролцуулах нь наад захын асуудал болжээ. Нэг хэсэг энэ тухай хэвлэлийнхэн шуугиад өнгөрснөөс өөр авсан арга хэмжээ алга. Одоо энэ байдалтайгаа эвлэрч харийн шашны төлөөллүүд айл бүрийн хаалга үүд балбаж, библийг унш, үүнийг шүт гэж шаардах нь холгүй болсон.
Хойноос ирээд хот манайх, хотонд ирээд хоньманайх гэдэг шиг гэртээ ч тайван байж болохоо болих нь. Зурагтаар бага насны хүүхдүүд Есүсийн тухай дуу дуулж байна. Энэ юу гэсэн үг вэ. Тэдгээр бяцхан амьтад шашин энэ тэрийг юу мэдэхэв дээ. Тэдний тархийг хар багаас нь угааж байгаа хэрэг биш гэж үү. Багачуул учраа мэдэхгүй байж болох ч ухаан орсон, нас бие гүйцсэн томчуул нь ингэж болохуу. Багануур дүүргийн иргэдийн шүтдэг Гүний овооны дээрх чулууг нурааж, голын модыг нүцгэлэн, тасалсан мөчрүүдийнх нь оронд христийн загалмай өлгөсөн хэрэг гарсан. Бас Сонгино хайрхан дүүрэгт орших “Толгойт номун хан” дацангийнхананд христийн ухуулах хуудас нааж, бурхны шавь нар гэж өөрсдийгөө нэрлэн, лам нарыг бүлэглэн зодсон удаатай.
Хүмүүс шашин шүтэх эрх чөлөөтэй боловч харийн шашнууд хүч түрэн орж буй өнөө үед үндэсний зан заншилтай зөрчилдөж мэдэх. Хуулийн зохицуулалт сул байгаагаас гаднын шашнууд асрамж, халамжийн төвийн нэрээр халхавчлан шашны үйл ажиллагаа явуулж, сум хороо бүрт салбарлах зарчмаар гэр цуглаан зохион байгуулж байна. Хэдий болтол харийн шашнуудыг халамж нэрээр хаацайлсаар байх юм бэ. Эцэст нь бидний уламжлал, ёс заншил харийн довтолгоонд өртөн, уусан устаж болзошгүй билээ.
О.БАТ-УНДРАХ
Эх сурвалж : www.mongolnews.mn
