Уншиж байна...

Монголчуудыг өөрийнхөө нүдээр харсан Унгарын эрдэмтэн, Сплитийн архидиакон нэгэн хүний бичсэн зүйл хадгалагдан үлджээ. “Тэр хүмүүс намхан нуруутай боловч өргөн ханхар цээжтэй. Төрх байдал нь их л аймаар.

Үс сахалгүй хавтгай нүүртэй, навтгар хамартай, жижигхэн онигор хоёр нүд нь хоорондоо их хол. Хувцас хунар нь чийг хүйтэн нэвтрэхээргүй, үсийг нь гадагш харуулсан хоёр давхар нэхий дээлтэй, тэр нь хайрстай төстэй харагдана. Ширэн юм уу төмөр дуулгатай. Зэр зэвсэг нь гэвэл тахир сэлэм, нум саадаг хоромсого зэрэг бөгөөд төмөр, бас ясан зэвтэй, манайхаас дөрвөн хуруу урт сумтай ажээ. Хар юм уу цагаан туг нь адууны хялгасаар хийсэн цацагтай. Жижигхэн биетэй боловч маш чийрэг морьдоо эмээлтэй, эмээлгүй унах бөгөөд тэдгээр нь алс газар давхиж, хоол тэжээлгүй явж сурсан байдаг. Тахгүй хэдий ч янгир ямаа мэт л уул, хавцал, агуйгаар торолгүй давхина. Гурван өдөр сэхээ самбаагүй давхиад өчүүхэн төдий амсхийж, тэвэр төдий өвс идэхэд л болчихно. Хүмүүс нь ч гэсэн хоол хүнсэндээ тэгтэл их анхаарахгүй бөгөөд хатуу ширүүн хүмүүжлээрээ л амьд явдаг мэт байдаг. Талх тариа үл хэрэглэнэ. Дан мах идэж, гүүний сүү (айраг), бас цус ууна. Олзлогдсон хүмүүсийг олноор нь авч явах агаад ялангуяа зэвсэглэсэн кумануудыг (кипчакууд) урдаа оруулан тууж тулалдаанд оруулна. Тулалдахгүй гэдрэг эргэвэл тэр даруй ална. Монголчууд өөрсдөө тулалдаанд орох гэж нэг их дурлахгүй. Алагдсан хүнээ авсгүйгээр газарт булна. Тэдэнд мориороо гаталж чадахгүй гол гэж байхгүй. Томоохон гол мөрнүүдийг бол үлээсэн ширэн тулам, зэгсэн сал (завь) хэрэглэн гаталдаг болжээ. Даавуу юм уу илгээр хийсэн асар майхан хэрэглэнэ. Тэд үй олноороо байх боловч буурилан буусан газраас нь чимээ шуугиан, хэрүүл маргаан ер үл сонсдоно. Тэд гай гамшгийг тэвчээртэй даван туулж, тэмцэл тулалдаанд шаргуу орно”.
Тайлбар: Энэ бичвэр бол халимаг монгол судлаач Эренжен Хара-Даваны (Эренджен Хара-Даван) (НТ 1883-1941) 1929 онд хэвлүүлсэн “Сод жанжин Чингис хаан, түүний үлдээсэн өв” (“Чингисхан как полководец и его наследие”) хэмээх номын хэсэг юм. Энэ номд Чингис хааныг цэргийн сод гарамгай жанжин гэдэг талаас нь голлон бичсэн бөгөөд бас Монголын эзэнт гүрний Евразид үзүүлсэн нөлөө, түүний дотор монголчуудын Орост үзүүлсэн нөлөөг дэлгэрэнгүй тоочсон байдаг. Энэхүү номыг 2002 онд монгол хэлэнд орчуулан хэвлэсэн ба 2003 онд дахин хэвлэжээ. Тус номын Бат хааны удирдсан Монголын их цэрэг Европт аялан дайтаж байх үед тэднийг өөрийн нүдээр үзсэн католик шашны санваартан Сплитийн Фомагийн (НТ 1200-1268) тэмдэглэлээс эш татсан хэсгийг та бүхэнд сонирхуулж байна.

Бусад мэдээ

Mar 12, 2024 43

МОНГОЛЫН ТҮҮХ

Баруун баннер

Баруун баннер

Calendar 2018

Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31

Ханшийн мэдээ

Холбоо барих

 

  •  Баянзүрх дүүрэг , 1-р хороо , 22 дуаар байр , 22 тоот.
    Шуудангийн хайрцаг: Улаанбаатар - 49 дүгээр салбар, 922
  •  976-11-458654, Fax: 976-11-458654
  •  This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
Та бөөгийн тухай мэдлэг хаанаас авдаг вэ?
http://www.zoofirma.ru/