Уншиж байна...

Шавартын гарамны хөл болох Хүхэрт нуур гэж эхүүн үнэртэй нуур арваадхан жилийн өмнө Гурванбулаг сумын нутагт байжээ. Түүний ойролцоох хадат ухаагийн энгэрт бараантах хаваржаанд хүүхэн Жүгдэр гэж ганц бие хүүхэн байх. Хамуугаас салдаггүй заваандуу тэр хүүхнийг Хүхэрт нуурын усаар биеэ арчин хамуунаасаа салсан юм гэнэ лээ гэж ярилцдаг байжээ. Нэг өдөр адуучин Гочоо өглөө эрт Жүгдэр хүүхний гэр рүү дурандсанд өрх нь бүтээлгээстэй байв. Дөхөн очиж өрхийг нь татвал хөөрхий Жүгдэр бөөн хөө тортог болчихсон орон дээрээ үхсэн байлаа. Бодвол ганц бие тэр амьтан амь нь тэмцэж, гал голомттой ноцолдсон бололтой юм.

Адуучин Гочоо эл явдлыг сумынхаа Засаг даргын тамгын газар мэдэгдэж, захиргааны галч, манаач хэдэн хүн ганц бие Жүгдэрийг өөрөө буулгагч самосвал хэмээх машинд ачин ImageХүхэрт нуурын ойролцоох Бурханы аманд ил оршуулжээ. Эд хогшил болох өөвгөр гэрийг нь бензин цацаад шатаажээ. Ингэж л хорвоогоос нэгэн айл данс дугуйлжээ. Гэтэл хүүхэн Жүгдэрийн сүнс нь хойт төрлөө олохгүй өөрийгөө болон нутаг орныхоо хүмүүсийг жинхэнэ зовоожээ. Нэг удаа хонь хужирлахаар Хүхэрт нууранд ирсэн хоёр банди,
- Жүгдэр эгч шав шалдан Хүхэрт нуурын усанд орчихсон Гандий мод гэдэг дуу дуулаад байж байсан. Бид хоёроос ерөөсөө ичихгүй. Шалдан эмэгтэй хүн үзлээ гэж шохоорхон ярьжээ.

- Нүгэл гэм. Худлаа яриад гээд хүүхдүүдийн эх нь тэднийг тас загнаад тоосонгүй. Хэдэн өдрийн дараа хүүхдүүдийн эцэг болох Болд эхнэртээ “Би хачин юм үзлээ. Нөгөө Жүгдэр чинь Сайрын аманд шав шалдан цэцэг түүгээд явж байх юм. Би эхлээд анзаарсангүй. Морь үргээд хамар нь тачигнахаар л мэдлээ” гэв. Эхнэр нь эргэлзэж эхлэв.
- Тэр тэгээд манай үүгээр яагаад эргэлдээд байгаа юм бол?
- Би нэг эмээлийн модны өртэй байсан юм. Түүнд л хоргодоод байх шиг байна гэж нөхөр нь өчжээ.

- Ээ, Бурхан минь! Түүнийг нь хурдан өг. Хэдэн хар толгойд гай нь ирнэ гэж эхнэр нь цовхчив. Удалгүй Болд хүүхэн Жүгдэрээс авсан эмээлийн модыг түүнийг нутаглуулсан газар аваачиж залсан байна. Эмээлийн модоо Болд хааяа дурандахад байж л байдаг байв. Нэг үдэш Болд адуугаа залж явахдаа нөгөө эмээлийн модоо дурандсанд хүүхэн Жүгдэр дээр нь сандайлчихсан “Жонон хонгор” гэдэг дуу дуулаад цогиод байхыг үзжээ. Үүнийг эхнэртээ хэлсэнгүй, зөвхөн энэ эмээлийн модыг энэ нутаг уснаас холтговол хүүхэн Жүгдэрээс салж болох юм байна гэж сэтгэв. Хүссэн юм хүзүүгээр гэгчээр нэг өдөр баахан тууврын хонь туусан “Тэнгэр” ХХК-ийн туурварчид Болдын хот айлыг бараадан ирж хоногложээ. Болд эхнэртээ,
- Би очиж тууварчидтай уулзаж хуц сураглая. Увсын баяд хонины хуц олж авбал ирэх жил сайхан хургатай болно. Аян замын улс алжааж яваа биз. Цай уулгая гэсээр одов.

- Одоо төмсөгтэй хуц тууж явдаг ямар тэнэг хүн байдаг юм бэ гэж нөхөрийнхөө маанаг, мулгууг эхнэр нь гайхсаар гэртээ үлджээ. Удсан ч үгүй нөхөр нь гурван хүн дагуулсаар, хоёр хурга өвөртөлсөөр, гурван хонь туусаар их л баяртай ирэв. Болдын ярьснаар бол хоёр хонь замдаа хургалж хоёр эр хурга гарсныг нь бэлэглэсэн гэнэ. Нөгөө гурван бүдүүн хонь нь сайхан танилцсаны билэг дэмбэрэл болгож өгсөн ажээ.
- Энэ Увсынхан чинь замд тааралдсан айлдаа хонь тараагаад явдаг тийм баян хүмүүс үү? Гэнэт олдсон олз гэдсэнд цөвтэй гэдэг юм. Хэдэн төгрөг өгөөд сал гэж эхнэр нь хэлсэнд Болд,
- Эр улсуудын явдал чамд падгүй гээд өнгөрчээ. Хоёр хоногийн дараа Болдын эзгүйд Увсын нэг тууварчин эмээлийн мод барьсаар тэднийд давхиж ирж, мориноос ч буулгүй,
- Шалдан хүүхэн шөнө майханд орж ирээд эмээлийн мод өг гэж биднийг загнаад болдоггүй. Энэ буг бузар шингэсэн модоо ав гээд шидчихээд,
- Гурван хониороо цадаарай гээд давхиад явчихжээ.

- Ийм нүдний булай байх гэж эхнэр нь цовхчиж байтал оройхон Болд согтуу ирэв. Эхнэр нь түүнийг гэртээ ч оруулалгүй уяан дээр очиж нөгөө эмээлийн модоор нөхрөө баахан нүдэж,
- Харуй бүрий болохоос өмнө наад үхээрийн бузар шингэсэн эмээлийн модоо манай гэр орноос зайлуул гээд хөөжээ. Эмээлийг ганзагалаад явсан Болд тэр өдрөө ирж хоносонгүй. Маргааш үд хүртэл ирсэнгүй. Эхнэр нь айж эхлэв. Гэтэл том хүү нь,
- Аавын морь хэсэг морьдтой цуг эмээлтэйгээ Хүхэртийн нуурын дээр байна гэнэ. Содов сая замд тааралдаад хэллээ гэв. Хэрэг буруугаар эргэсэн болохыг эхнэр нь мэдсэн ч нөхрөө эмээлийн модоор жанчсаныг тас нуув. Удалгүй багийн Засаг дарга давхиж ирэв. Хүхэртийн нуурын хойт энгэрт баахан тас эргэлдээд байх юм. Танай мал бүрэн биз? Чоно, нохойд юмаа алдаагүй биз? Мал сүрэг чинь бүрэн үү гэжээ. Болсон бүх явдлыг эхнэр нь Засаг даргадаа уйлан хайлан ярив. Тэд машинтай нөгөө газар ирэхэд Болдын хоёр нүдийг хэрээ ухаад азаар цогцос бүтэн байжээ. Тэд Болдын цогцсыг гэртээ авчирч нэг хонуулаад оршуулав. Нөгөө тавьсан эмээлийн модыг шатаажээ.
Түүнээс хойш Хүхэрт нуурын хүүхэн Жүгдэрт үзэгдэхээ больсон гэдэг. Болдын 49 хоногийг хураахдаа учир шалтаг шалтгааныг ламаас асуусанд,
- Та нөхрөө эмээлийн модоор юу гэж нүдсэн юм бэ гэхэд эхнэр нь газар ширтэж дуугүй гөлийсөөр юу ч дуугараагүй гэх. Ийнхүү Хүхэрт нуурын хүүхэн Жүгдэр нэгэн айлын өрхийн тэргүүний толгойг залгиад тонилжээ.

Эх сурвалж www.wikimon.mn

 

Бусад мэдээ

Feb 14, 2024 601

МЭНДЧИЛГЭЭ

Jan 22, 2024 211

ШИНТОО.

Баруун баннер

Баруун баннер

Calendar 2018

Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31

Ханшийн мэдээ

Холбоо барих

 

  •  Баянзүрх дүүрэг , 1-р хороо , 22 дуаар байр , 22 тоот.
    Шуудангийн хайрцаг: Улаанбаатар - 49 дүгээр салбар, 922
  •  976-11-458654, Fax: 976-11-458654
  •  This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
Та бөөгийн тухай мэдлэг хаанаас авдаг вэ?
http://www.zoofirma.ru/