ФОТО
ВИДЕОХовд болон Баян-Өлгий аймгийн хилийн зэс дээр бүртгэлийн урт дараалал үүссэнтэй таарав. Аймагт орж байгаа машиныг бүртгэж байгаа бололтой. Бусад аймгууд хот суурийн газартаа пост грагасан бол энд аймгийн хил дээр пост гаргаснаар ялгаатай бас онцлог ажээ. Эндээс хэдхэн минут давхиад Цамбагарав хайрхантай зургаа даруулах талбайд очно.
Их давааг давааг даваад уруудмагц тэртээ алсаас монголчуудын дунд тэртээ 1921 онд түүхэн үйл яьдал өрнөсөн алдарт Толбо нуур тодорно. Толбо нуур бол Баян-Өлгий дахь Монгол Алтайн нурууны томоохон цэнгэг уст нуур. Толбо нуур 1000-1500 метрийн харьцах өндөртэй хад асга бүхий нүцгэн уул нуруугаар хүрээлэгдэнэ. Усны хагалбар уулс эрт цагт мөсдөж хур цасаар хучигдаж байснаар барахгүй одоо хир нь Толбо-Хүнгүй (3836 м өндөр) зэрэг зарим уулын оргилд бага зэрэг үлдэгдэл мөс цас харагдана.
Толбо нуурт хэд хэдэн жижиг арал байдгаас хамгийн том нь усны мандлаас дөнгөж 4 м өндөр Гичгэний толгой бөгөөд нуурт түрж орсон хошууны үзүүр цухуйж байгаа нь тэр болно. Нуурын уулсын ам хавцлаар урссан арваад гол горхийг өөртөө нийлүүлж илүүдэл усаа Түргэн голоор Ховдын баруун гарын цутгал Өмнө голд өгөх боловч хуурай гандуу үед нуурын түвшин доошлоход ширгэж гадагш урсгалгүй болдог байна. Хэдий тийм боловч маш цэнгэг устай юм.
Нуурын хотгор тектоник гаралтай боловч усны сан үүсч бүрэлдэхэд эртний мөстөл чухал нөлөө үзүүлжээ. Нуурын эрэгт зочид буудлууд байгуулагджээ.
Толбо нуураас 34 км давхийд Өлгий хот орно. Өлгий хотын пост дээр дахин бүртгэв. Өлгий хот руу ороход нэг шинэчлэлт явагдсан нь онцлог байлаа. Тэр бол хаяг нэрээ монголоор бичсэн явдал байсан. Одоо цагт гавьяат цолтон, одон тэмдэг замбараагүй олгогдож байгаатай адил тэдгээр хүмүүсийн алдраар нэрлэгдсэн гудамж, талбай, цэргийн анги замбараагаа алдаж байна. Энэ туйлшралыг монгол даяар цэгцлэх шаардлага гарах байх аа.
Бид аймгийн төвөөс шатахуунаа цэнэглэж аваад шууд Алтай таван богдыг зорьсон. Гэгээтэйд газраа сонгодог уламжлалаар айтгаас өгссөөр Сагсай сумын өмнөх давааны нөмөрт талд амрах газраа сонгон хоноглолоо.
