Байгаль, газарзүйн онцлог гэвэл Далайн түвшнээс дээш 1200-3400 м өргөгдсөн. Хорьдол сарьдаг Улаан тайгын хооронд Дархадын хотгорт байрладаг Хангай Хэнтийн уулсын умардын мужид, багтдаг. Сумын нутаг дэвсгэр нь Тайга тагын бүслүүрт хамаарагдах өндөр уул нуруу бүхий завсар хоорондын тал хээртэй мал аж ахуй эрхлэхэд тохиромжтой. Хуурайдуу сэрүүн зунтай, хахир хүйтэн өвөлтэй.
Тус сумын хүн амын 42.9% нь сумын төвд амьдардаг. Хүн амын 53.4 % залуу болон дунд насны иргэд 40.6% хүүхэд, 6% өндөр настан байна.
Бид өндөр настан буурлуудын ээлжит уулзалтад оролцсон билээ. Энэ завшаантай агшиныг тохиолдуулан өвгөд буурлуудтай Мөнх тэнгэрийн шүтлэгийн талаар санал бодлоо илэрхийлж, халуун дотно яриа өрнүүлсэн билээ. Сумын өмнөх төгөлд настан буурлууд цугларсан байлаа.
Сумын хамгийн өндөр настан 94 настай ....., сумынхаа бараг бүх хүүхдийг эх барьж авсан эмч .....нөрт МБНЭ-ийн Мөнх тэнгэрийн төлөө “Хүрэл шонхор” медаль, дурсгалын зүйл гардуулсан билээ. Одоо хаана ч мөнх тэнгэрийн шүтлэгээ эрхэмлэн дээдэлдэг дэмжигчид олон болжээ.
Дараа нь сумын төвд байрлах дархадын цагаан адууны хөшөөний дэргэд сумынхаа, адууныхаа, бөө нарын тухай сэтгэлд хоногшсон сайхан дурсамжийг ярилцсан билээ.
Сумын байгаль орчны хамгаалагч хамт олны бүтээсэн байгалийн музейгээр оров. Сум орон нутгаас олдсон ан амьтан, ургамал, эд зүйлсээр сайхан үзэсгэлэн байгуулжээ. Тэнд гурван бамбарууш олж ирсэн бөгөөд ойрын өдрүүдэд байгальд нь тавих ажиллагаа болох ажээ.
Энэ удаа бид өмнө нь уулзаж байсан Монгол бөөгийн удган Маам, Монгол бөөгийн тэргүүн дээд зайран Болд нартай уулзаж ярилцсан билээ. Монгол бөөгийн тэргүүн дээд зайран Болдын онгодын өргөөнд зочилж, хуяглан бөөлөх кино зураглал авахаар болсон билээ.
Харанхуй бүрий болж байхад Монгол бөөгийн тэргүүн дээд зайран Болдын онгодын өргөөнд заларч, хуяглан бөөлөх зураг авах бэлтгэлээ хийв.
Нэртэй зайран маань тамлага дуудлагаа дуудан бөөлөлтөө эхлэв. Монгол бөөгийн маань уламжлалыг зөв зохистой авч яваа улаач нарын нэг маань зон олондоо зориулж бөөлөлтөө хийлээ.
