МБНЭ болон ОХУ-ын Якутын бөөгийн хамтарсан Эрдэм шинжилгээ-практикын хурал 2022 оны 10 дугаар сарын сарын 3-ны өдөр Д. Нацагдоржийн нэрэмжит номын сангийн хурлын зааланд боллоо. Бөөгийн байгууллагууд хамтран эрдэм шинжилгэний хурал хийсэн нь анхных болов уу.
МУИС-ын зохих тэнхимд биечлэн очиж, урилга хүргүүлсэн боловч хэн ч оролцсонгүй. Энэ бол сүүлийн гурван жилд бидэнд хандаж буй хандага, бодлогын илрэл билээ.
“СОЁЛ БА ШАШИН: уламжлал, орчин үе ба хэтийн төлөв” сэдвээр олон улсын хурал хийгдлээ. Монгол туургатны гэж нэрлэвэл илүү зохих байсанч Саха, Буриад, Тува, Урианхай, Дархад гээд хилийн гадна орших гадаадын иргэншилтэй төлөөлөл оролцсон болохоор олон улсын гэж нэрлэв. Хуралдааныг нээж МБНЭ-ийн Ерөнхийлөгч Д.Жаргалсайхан үг хэллээ. Бөөгийн байгууллага болон улаач нарын өнөөгийн байдлын талаар тодорхой мэдээлсэн. Түүнийг хэлсэн үгийг бататган, Монголын бөөгийн байгууллагын хүрсэн амжилтын талаар баримтад кино үзүүллээ.
Хуралдаанд эхний илтгэлийг Удмын зайран, Москвагийн сэтгэл зүйн их сургуулийн магистр Иванов Юрий Павлович (Якутск хот, Саха Якут улс, ОХУ) “Бөө мөргөл бол Саха ард түмний оюун санааны соёл” сэдвээр хийлээ. Түүний дараа оролцогчдод “Монгол бөө ба ЮНЕСКО-ийн Фестовальд” баримтад кино үзүүлэв.
Хуралд “Буриадын бөөгийн тухай” сэдвээр Раднаева Ульяна, буриад илтгэл тавьсан. Түүний дараа “Монгол бөө БНАСАУ-д” кино үзүүлэв.
“Дархад бөөгийн бөөлөлт” сэдвээр Дархан-Уул аймгийн бөөгийн хүрээлэнгийн удирдагч, Монгол бөөгийн их удган Х.Бадамсүрэн, “Монгол Тува бөөгийн тухай” Монгол бөөгийн тэргүүн удган А.Оюунтуул нар илтгэл тавилаа. Илтгэлийн дараа “МБНЭ-ийн говийн нэгдсэн тахилга” ба “Монгол бөө-АНУ-ын харилцаа” баримтад кинонууд гаргалаа.
Завсарлагын дараа Зүүн хойд холбооны их сургуулийн магистр, номын зохиогч Хомус Сайдара Саарын кыыhа (Якутск хот, Саха Якут улс, ОХУ) “Саха ард түмний бөөгийн зан үйл: орчин үе ба уламжлал” сэдвээр илтгэл тавив.
“Ойрад, дөрвөд бөөгийн бөөлөлт” сэдвээр Монгол бөөгийн их зайран Д.Одонхүү илтгэл тавьсан. МБНЭ-ийн улаач нарын тавьсан илтгэл хувь хүнээс хамтран ажиллах чиглэлд улаач нарын хийсэн алхамууд, удмын бөөгөөс төр улс, нийгмийнхээ төлөө, байгалиа хамгаалах чиглэлд хийх хамтын зүтгэл, тэмцлийн тухай байлаа.
Илтгэлийн дараа Якутын зайран Иванов Юрий бөөлөлт хийж, бөөгийн зан үйл, бөөлөх чадвараа олонд үзүүлсэн билээ. Өөрийн өвөрмөц онцлоготой бөөлөлт байлаа. Бөөлөлтийн бэлтгэл ажлыг хоёр залуу хийв. Бөөлөлт голдуу завилан сууж зан үйл хийгддэг ажээ. Тиймээс хоёр эмэгтэй түшээд нь хажууд нь сууж ххэлмэрч хийж байв. Тэд онгод ороход өөрсдийн хариуцсан хэлээр ойлгож олонд тайлбарлан хүргэнэ. Орж ирсэн онгод нь манай улаач нараас гурван хүний төлөгийг хэлнэ билээ.
Хуяглан бөөлөх зан үйл нь хаана ч адил бэлтгэл шаарддаг, бас тамлага, бөөлөлт, төөрөг тавихад чамгүй хугацаанд болж өнгөрөв.
Тиймээс хугацаанд баригдаж, дараагийн илтгэл болох “Монгол бөө дахь залууч улаач нарын үүрэг, хариуцлага” сэдвээр МБНЭ-ийн Залуучуудын зөвлөлийн удирдагч, Монгол бөөгийн удган Анхмаагийн илтгэлээ бичгээр өглөө.
Онол-практикын хурлыг хааж, бөө судлал, бөөгийн байгууллагын талаар дүгнэж, МБНЭ-ийн Ерөнхийлөгч Д.Жаргалсайхан үг хэлсэн. Хоёр тал харилцан дурсгалын зүйл солилцов.
МБНЭ-ийн Ерөнхийлөгчийн захирамжаар Мөнх тэнгэрийн үзэл, эзэн Чингис хаанаа эрхэмлэн дээдэлсэн, үндэсний уламжлалт биет болон биет бус соёлын өвийг өвлөн авч яваа, Монгол соёл, зан үйл, ёс заншил, дэг журмыг үеийн үед мөрдөж шүтэж ирсэн, энэ үйлсэд амьдралаа зориулж яваа Якутын зайран Иванов Юрийг Мөнх тэнгэрийн төлөө “Мөнгөн шонхор”, зохион байгуулагч Хамус Сайдараг Мөнх тэнгэрийн төлөө “Хүрэл шонхор” медалиар шагнаж, гардууллаа.
МОНГОЛЫН ТАЛААС ОРОЛЦОГЧИД:
Д.ЖАРГАЛСАЙХАН – Монголын Бөөгийн Нэгдсэн Эвлэлийн ерөнхийлөгч.
Президента Объединенного Союза шаманов Монголии.
-Монгол Улсын Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлийн Ажлын албаны дарга асан,
Бывший руководитель аппарата Совета ноцианальной безопасности Монголии
-Үндэсний батлан хамгаалахын их сургууль төгссөн, Зэвсэгт хүчний хурандаа.
Национальный Оборонный университет, Полковник вооруженных сил.
- ОХУ-ын Удирдлагын академи төгссөн, Академия управления РФ
- Москвагийн Нийгмийн эдийн засгийн их сургууль төгссөн,
Московский Университет социальной экономики
- ХБНГУ-ын Жорж С.Маршаллын нэрэмжит Европын аюулгүй байдлын судалгааны төв суралцсан.
Европейский центр исследований в области безопасности им. Джорджа К. Маршалла в Германы
- АНУ-ын Монтерей хотын иргэн, цэргийн харилцааг судлах төв
- Центра изучения военно-гражданских отношений в Монтерее, США
Д.ОДОНХҮҮ
МБНЭ-ийн тэргүүн дэд ерөнхийлөгч,
Вице Президента Объединенного Союза шаманов Монголии,
-Монгол бөөгийн их зайран
Верховный шаман, Калимак, ойратских и дурвэдских шаманов Монголии
-Үндэсний батлан хамгаалахын их сургууль төгссөн,
Национальный Оборонный университет,
Б. БАДАМСҮРЭН
Монгол бөөгийн их удган, Дархад бөө, Дархан-Уул аймгийн бөө нарын байгууллагын тэргүүн,
Верховная удаганка, Дархад шаманов Монголий, Лидер организация шаманов Дархан-Уул аймака,
А.ОЮУНТУУЛ
Монгол бөөгийн тэргүүн удган
Ведущий удаганка Дархад шаманов
Б.АНХМАА
-МБНЭ-ийн Залуучуудын зөвлөлийн удирдагч,
Лидер Молодежного Совета Объединенного Союза шаманов Монголии, удаганка.
-Сант дээд сургуулийг төгссөн.
Институт Сант, экономист,
