Эзэн Чингис хааны алтан ураг шууд угсаа Хиад Боржигод цагаан яст үр Халхын сүүлчийн Сэцэн хан Цэрэндондовын Навааннэрэнгийн байшин (Tsetsen khan's house) , Өргөө хот дахь гэр нь ийм байжээ. 1918 оны 02 сарын 02 -ны өдөр энэхүү ховор түүхэн зургийг Норвегийн алдарт аялагч Оскар Мамен авчээ.
Навааннэрэн 1887 онд төржээ. Түүний эцэг тайж Цэрэндондов Сэцэн-ханы хан ширээний төлөө өөрийн үеэл ах Дэмчигдоржтой тэмцээд амжилт олоогүй бөгөөд хүүгээ төрсний дараагаар таалал төгссөн.
50 оны үед Хятадад сурч байсан нэгэн оюутан охин “Хятадын цагаан будаатай аяга хийх нууцыг мэдсэн” хэмээн ярьж байгаад учир битүүлэгээр нас барсан гэх ба түүний найз хархүү 20 гаруй жил хятадын шоронд суугаад гарч ирсэн гэсэн яриа нэг хэсэг тарж байсан билээ. Оюутан охин нь доорх нийтлэлд гарч буй Болд гэдэг хүний Болдмаа хэмээх охин нь мөн гэж надад хууч хөөрч байсанг саналаа.
Хубилай хаан 1215 оны 9-р сарын 23 - 1294 оны 2-р сарын 18) нь 1260-1294 онд Монголын эзэнт гүрний 5 дахь хаан байсан бөгөөд дорнод Ази дахь Юань гүрнийг үндэслэгч юм. Хубилай хаан нь Чингис хааны отгон хүү Тулуй, Хэрэйдийн Сорхагтани Бэхи нарын хүү байжээ. Хамгийн том ах Мөнх хааныг нас барсны дараа 1260 онд Их Монгол Улсын хаан ширээг эзлэхээр Хархорумд ирж, өөрийн дүү Аригбөхтэй тэмцэлдсэн.
ХИАД-БОРЖИГОН. Халхын хаад ноёд “Хиад яст Боржгин овогт” хэмээн угаа хөтөлдөг нь дээд өвөг Батмөнх даян хааны отгон хүү Гэрсэнз (1513-1549) Чингисийн 16 дахь үеийн ач учраас улбаалсан ажээ. Хиад-Боржгин нь эртний монгол аймгуудийн нэг 8-р зууны үед Эргүнэ Хунгаас Бурхан-Халдунд ирсэн Хиад аймгийн тэргүүлэгч Бөртү-Чину бөгөөд түүний 11 дэх үеийн Бутанцар нь Боржигон овогтны удам болно.
Өвөр Монголын Өөртөө Засах Орны Шилийн гол аймгийн Цахарын шулуун хөх хошууны уугуул Ри.Сэцэнцогтын шүлгүүдийг өргөн баръя.
ХӨХ ШАНДЫН БУУЦАН ДЭЭР
Хөх шандын бууцан дээр
Хөх бороо шивэрнэ
Хөх бороо шиврэхээр
Хөх ногоо сугарна
Хөх шандын бууцан дээр
ШУА-ийн Археологийн хүрээлэнгээс Туул голын эрэг дэх Сонгинын хэсэгт байрлах Хэрэйдийн Ван ханы ордон буюу Түргэний балгас-Туулын “Хар Түнэ Орд” дурсгалт газарт археологийн малтлага хийж, гүнзгийрүүлэн судалж байна. Өнгөрсөн оноос Улаанбаатар хотыг тойрсон гол археологийн төслүүдэд түшиглэн гадаадын жуулчдыг татах үзвэрийн газар болгохоор анхны судалгааны ажлыг эхлүүлж байсан юм.
Чингис хаан мандаад түүнээс хууль дүрэм ёс бүхүй болж, ард иргэний байгуулалтыг арван, зуун, мянган ,түмэн болгон зохион байгуулж бас ч элдэв мэргэн аргаар удирдан засаж, ёс журамтай болгосон бөгөөд түүнээс хойш Чингисийн 85 онд Монгол газраар явсан Европын жуулчин Монголын тухай өгүүлсэн нь:
Монголын дотор хэрүүл тэмцэл ба хүний амийг хорлох явдал огт үгүй, харилцан эелдэг найрамдуу, хэрэг зарга ховор, хулгай дэрэмчингүй учир аливаа юм ба авдар зэргийг цоожгүй гадна тавина.
ЧӨЛӨӨЛӨХ ДАЙНЫ ОРШИЛ
Фашизм, милитаризмын эсрэг тэмцэлд оролцож, дэлхийн II дайнд хамтын хүчээр ялж, энх тайван тогтоох үйлсэд хувь нэмрээ оруулсан улсын нэг нь БНМАУ байв.
Дэлхийн II дайн эхэлсэн өдрөөс БНМАУ нь ЗХУ, Холбоотны талд баттай зогсож, фашист Германы эсрэг тулалдаж байсан Зөвлөлтийн арми, ард түмэнд эд материалын болон сэтгэл санааны ихээхэн дэмжлэг үзүүлсэн юм. Дайны төгсгөлд БНМАУ-ын зэвсэгт хүчин Холбоотон гүрнүүдийн цэргийн ажиллагаанд идэвхтэй оролцож, Зүүн хойд Азийг чөлөөлөх үйл хэрэгт хүчин зүтгэсэн билээ.
ФОТО
ВИДЕО
