“Чингис хаан” дээд сургуулийн захирал, доктор, профессор, Торгууд овогт Х.Лхагвасүрэнтэй ярилцлаа.
-“Чингис хаан” дээд сургуулийн Эрдмийн зөвлөл тун сонирхолтой судалгааны нээлтээ олон нийтэд зарлалаа. Түүхийн сэдвээр түүхлээч, профессор Б.Балжиннямтай ярилцсан. Археологийн чиглэл дэх судалгааны үр дүнг танаас тодруулмаар байна ?
-“Говийн экспедици”-ийг энэ онд Дундговь, Өмнөговь аймгийн нутагт ажиллуулахаар шийдвэрлэсэн юм. Х.Пэрлээ, Д.Наваан багш нар 1976-1977 онд “Говийн экспедиц” хэмээх археологийн (эртний судлалын) шинжилгээний ангийг анх удирдан судалгааны ихээхэн ололт бүхий ажил хийсний 40 жилийн ойн хүрээнд өмнө нь судлагдсан хэрэглэгдэхүүнийг мөшгөн тодолсон хийгээд, шинээр 20 орчим дурсгал хэрэглэгдэхүүн илрүүллээ.
Чингис хаан дээд сургуулийн эрдэмтэн багш, судлаач оюутнууд 2009, 2013, 2015 онд Онгийн голын сав газар, Дэлгэрхангай уулын бүс нутагт профессор Б.Балжиннямын удирдлагаар хээрийн хайгуул, судалгааны ажил хийж, хуучин чулуун зэвсгийн дээд (эдүгээгээс 40000 жилийн өмнөх/ үед холбогдох чулуун зэвсгийн үеийн бууцыг Онги гол, Улаан нуурын сав газраас олсноос гадна, Дэлгэрхангай уулын өвөр, баруун суга бэлээс хүрэл, төмрийн үеийн нэжгээд тооны хадны зургуудыг илрүүлсэн нь цаглабарын хувьд НТӨ XII-VIII болон VII-IV зууны үед холбогдож байна. Түүн дотор хүрлийн үеийн бугын дүрст хөшөө, дөрвөлжин булш болон Хүннүгийн буюу НТӨ III-НТ I зуунд хамаарагдах 20 гаруй булш, Орхоны соёл төв шүтэлцээтэй хүн дүрт хөшөөд зэрэг түүх-өв соёлын баялаг баримтууд их бий.
-Судалгааны багийн энэ удаагийн ажлыг судлаач, эрдэмтний хувьд та хэрхэн үнэлж байна вэ?
-Ахмад, дунд, залуу үеийн судлаачдыг оролцуулж, Чингис хаан дээд сургууль, БНХАУ-ын Өвөрмонголын их сургуулийн нэртэй профессор, эрдэмтдийн хамтарсан шинжилгээний анги Дундговь аймгийн Дэлгэрхангай сумын Тарагт багийн Зүүн элгэн гэдэг газарт орших хадны бичээсийг байгаль, газарзүйн хүнд нөхцөлд нягтлан, хуулбарлах, тодлох, унших, улмаар судалгааны хүрээнд хамруулж, хамгийн эртний бичээст дурсгалыг шинжлэх, бичээс судлалын хээрийн судалгааг Монголд анх удаа амжилттай хийлээ. Дэлгэрхангай нутгийг урлагийн алдартан, гавьяатны өлгий нутаг хэмээн бид нэрлэдэг бол өгүүлэн буй бичээсийг тодруулснаар “Монголын эртний гэрэлт үсгийн дурсгалт голомт нутаг” гэж онцгойлон дурдаж болно.
Нөгөө талаар одоогоос 2040 гаруй жилийн тэртээд тэнгэрт нартай хамт, газарт галтай хамт Төв Азид анхны малчид, нүүдэлчдийн төрт улсыг үүсгэн байгуулсан Хүннү нарын төр улс, түүхнээ холбогдох “анхны хадан бичээс”-ийг Монголын говиос олж, уншиж бүрэн тавласан нь Монголын түүхийн шинжлэх ухаанд чухал ач холбогдолтой судалгаа, нээлт мөн.
ҮРГЭЛЖЛЭЛИЙГ ЭНДЭЭС >>>
http://mongolianshaman.com/node/2850