Даяаршлын шуурган дундах агуу түүхтэй жижигхэн Монгол Улс зарим нэг иргэнээсээ болгоомжлох нь зүйн хэрэг болжээ. Ардчилал гэх их нэрийн дор сайн муу хоёр л сав дүүргэж байгаа ч ирээдүйг хордуулах чадвартай вирус ч бас байх. Өдгөөгөөс олон жилийн өмнө МУИС-ийн нэг нөлөө бүхий эрхэм “оюутнуудын толгойг эргүүлсэн нэг гаж сэтгэлгээтэй багш байна, түүнийг явуул гээд болдоггүй” хэмээн халаглаж суусан юм.

Тэгэхээр сургууль дотроосоо бус нэлээд дээрээс өгсөн үүрэг гэдгийг анзаарч болно. Үүний дараа нь тэр “Гаж” нөхрийг олж уулзахад “Ийм сургууль байхын хэрэггүй. МУИС-ийн хаалгыг нь хаагаад банз модоор даруулаад хадах хэрэгтэй. Намайг ойлгох хүн Монголд алга. Миний хаана ч хүрэхгүй” хэмээн уурсан хэлсэн нь сургуулиасаа хөөгдөсний тэмдэг байв. Тодотгож хэлбэл, дээрээс өгсөн үүргийг МУИС биелүүлжээ. Үүнээс хойш улстөр, эдийн засаг, уран зохиол, анагаахын гээд бүхий салбарыг салам шүүмжилдэг нэг нөхөр бий болсон нь өнөөдрийн “Хэвлэлийн баатар” шахуу болчихоод байгаа С.Молор-Эрдэнэ юм. Бүр сүүлдээ улстөр рүү хальтирч, Н.Энхбаяртай ч Ц.Шинэбаяртай ч нэг бөөрөө нийлүүлж олны өмнө гарч ирсэн.
Гэтэл түүний номлож шүүмжилж байгаагийн цаад талд дандаа үндэстнээ эсэргүүцсэн утга санаа нуугдаж байх нь юу юунаас том аюул юм. Тэр тусмаа өөрийнхөө суралцсан Германыг Ертөнцийн төв хэмээн үзнэ. Монгол Улсын хэмжээнд бол юу ч байхгүй. Ардын уран зохиолч нь ч хоосон магтагч мулгуу, нэртэй эмч нар нь ч алуурчин, эрдэмтэн мэргэд нь ч зөвхөн 35 үсэг нүдэлсэн төдий хэмээн ярих энэ эрхмийн үндэсний эсрэг гэмээр үзэл санаа МУИС бүү хэл өдгөө нийгэмд гай тарихдаа тулчихаад байна.
Үндэсний хэмжээнд гайгүй боловсон хүчин бэлддэг МУИС-д өөрийн гэсэн үндэсний бодлого бий. Нөгөө талаас Төрийн хар хайрцагны бодлого ч байдаг байх. Тэгэхээр хүнээ зөв таниж ирээдүйн боловсон хүчин бэлтгэх талбараас холдуулжээ гэж ойлгож болохоор. Тухайн цагт бол С.Молор-Эрдэнийн филосифич мэргэжил, түүндээ гүн гүнзгий орсон нь гай уддаг байх. Түүнд ерөөсөө нийгэм улстөрийн тэнцвэртэй байдал алга. Филосфич хүмүүс эртнээсээ хаад ноёдтой сөргөлдөж, нийгэмтэйгээ тэрсэж амьдардаг байсан гэх үзэл санаа түүний ой ухаанд үүрд оршсон байна гэх зэргээр эерэг зүйл боддог байсан нь үнэхээр ташаарсан зүйл байжээ гэдгийг явж өнгөрсөн цаг хугацаа хэлж өгч байгааг хүн бүхэн хэлэх болжээ.
Өнөөдөр монгол хэлэнд нэвтэрсэн гэх мэргэдийг маань юу ч мэдэхгүй мулгуугаар нь дуудаж байгаа хүнд үндэсний үзэл санаа гэж хэзээ ч үгүй. Цэцэн цэлмэг найрагчдыг маань уран уншигч, хэрэггүй амьтад гэж байгаагийн цаана Монгол Үндэстний эсрэг бодлого ч цухалзаж байх шиг. Аливаа үндэстний хэл соёлыг устгахаар алга болдог нь бичигдээгүй хууль юм гэсэн. Тэгэхээр С.Молор-Эрдэнийн үзэл санаа тэр чигтээ үндэстнийхээ эсрэг оршиж байна, тэр тусмаа хэл соёлын дархлаанд халдсан ном товхимол олноор хэвлэж, энэ тал дээр байнга хэвлэл мэдээллээр мэдэгдэж байгаа нь сайны дохио биш шүү. Үнэхээр л Герман улс нь дэлхийн төв юм бол тэндээ очоод амьдрах хэрэгтэй. Заавал Монгол Улсын үндэсний хэв маяг, хэл соёлын эсрэг бодлого явуулж суугаад яах юм бэ. Эсвэл хариас үүрэг авсан тагнуул юм уу хэмээн бодоход ч хүргэнэ.
А.Толбо

Twitter