Миний амьдралын залуу насаа өнгөрүүлсэн МОСКВА МИНЬ

Онгоцны цонхоор их хотын зах харагдаж, ногоон зурвас, түүний эргэн тойрон хотын хороолол сүндэрлэх нь харагдана. Удахгүй Москвад дэлхийн Хөл бөмбөгийн аварга шалгаруулах тэмцээн болно. Үүнтэй холбоотой Орос Улс, Москва хот их бүтээн байгуулалт хийжээ.

Хэдхэн хоносон боловч манай сургуулийн төв оффисын зэргэлдээ орших ВДНХ-ийн шинэчилэн байгуулалтыг харах боломж олдов. Бүхэлд нь засвар хийнэ гэдэг бол ховор тохиолдол билээ. Ихэнх барилгуудыг шинэчлэн засч, шинээр сүүлийн үеийн олон сайхан повилонууд байгуулжээ. Одоо замын ажил өндөрлөж, хөлбөмбөгийн дэлхийн аваргын өмнө бэлэн болоход ойртжээ.
Нүд булаан сүндэрлэх тэнгэр багандсан сүүлийн үеийн загвараар баригдсан олон барилга, хороололууд сүндэрлэнэ. Нисэх буудал хот хооронд цахилгаан галт тэрэгний шинэхэн загвар болох давхар суудалтай гал тэрэг хөлхөнө. Орчин үеийн худалдааны төвүүд хүн олноор дүүрэн байх ажээ.Худалдааны төвүүд маш таатай нөхцөлөөр тохижуулж, өөрийн өөрийн онцлог бүхий өвөрмөу шийдлээр тохижуулсан байна. Хот цэвэрхэн дэг журам ноёрхоно. Бид Киевийн вокзалын дэргэд шахуу гурван өрөө хөлслөн суусан юм. Хэд хэдэн худалдааны төвөөр орж үзлээ. Мөнгө нь байвал бүгд л байна даа.
ОХУ-ын нийслэл Москвад зорчсон хэн бүхэн Улаан талбайд очдог. Энэ удаа биднийг очиход урлагын томоохон тоглолт болохоор байрлалаа засч байхтай таарав. Дэлхийн түүхийн салшгүй нэг хэсэг Улаан талбайтай холбогдоно. Тэр бүхэн монголын түүхтэй уялдаатай байдаг.
Хэдхэн жилийн өмнө Улаан талбайн хажуу дахь хаалгаар орж, төрийн ажлын айлчлал хийж, “Приздент” зочид буудалд байрлаж, гэрээ, хэлцэл хийж байсан үеэ би дурсах дуртай. Ийм хүндэтгэл, үйл явц тэр болгон хүн бүхэнд тохиогоод байдаггүй билээ. ОХУ-ын Үндэсний аюулгүй байдлын Зөвлөлийнхөн бидэнд Кремьлийн зочид болгон үзээд байдаггүй, түүхт газруудыг үзэж танилцуулсан билээ. Харамсалтай нь манай ажилтан үнэ цэнэтэй тэр зургуудыг аппараттайгаа цуг гээчихсэн байдаг.
Улаан талбайд байдаг нэр нь үл мэдэгдэх цэрэгт зориулсан мөнхийн гал дээр төрийн хүндэтгэлийн арга хэмжээтэй байсан тул очиж чадсангүй. Харин дэргэд нь байдаг, Дэлхийн хоёрдугаар дайнаар тодорсон алдарт жанжин Г.К.Жуковын хөшөөнд дурсгалын зураг авахууллаа. Ленин, Сталины дүрд хөрвөгсөд фото зурганд хамтарч авахуулахаар энд тэнд алхална.
Энэ удаа Монгол бөөгийн дагнасан төлөөлөл Москвад байсан гэдгээр онцлог болов уу. МБНЭ-ийн Ерөнхийлөгч Д.Жаргалсайхан, Монгол бөөгийн их зайран Д.Одонхүү, Монгол бөөгийн удган Янжинлхам, түшээ Оюунцэцэг, зураглаач Д.Жавхланбаяр, б.Цэлмүүн, О.Цолмон нар ийнхүү Улаан талбайд дурсгалын зураг дарууллаа. Хөх Монголын орноос Буриадын хан хайрхад, ой хөвч, Халимагийн уудам тал, Москва гэсэн аялалын нэгэн тэмдэглэлт агшин бол яах аргагүй Улаан талбайд болж өнгөрөв.
Энэ үйл явдлын дараа ОХУ дахь Монголын Элчин сайдын яамаар оров. Урд өмнөхөн орж байсантай харьцуулбал чанга дэг журам тогтоох гэсэн оролдлого, нэг л хүйтэн уур амьсгал, таагүй мэдрэмж төрнө. Улс төрийн нөхцөл байдалтай уялдаад энд таагүй уур амьсгал ноёлно. Хурдхан шиг холдохыг бодох ажээ. Бүх юм удирдаж байгаа хүнтэй шууд холбоотой байдаг билээ.
Москва бол дэлхийн олон хөлийн газар билээ. Олон сая хүн амтай, өдөр дутам хэдэн сая хүн Москвад орж, гарч байдаг гэхэд хөдөлгөөнийг сайн зохион байгуулж байгаа ил тод харагдана.
Москвагийн Нийгэм Эдийн засгийн Их сургууль бол Оросын нийгмийн ажилтныг бэлтгэдэг томоохон сургууль билээ. Ганцхан тоо хэлэхэд одоо 100 мянга гаруй оюутантай гэхээр цар хүрээ нь ойлгомжтой бизээ.
Очих бүртээ төгссөн сургууль болох ОХУ-ын Удирдлагын Академи, Оросын нийгэм эдийн засгийн их сургуулиараа заавал орно. Төгссөн сургуулиараа орж, оюутаны амьдралаа нэг сэргээн бодох сайхан байдаг.
Хоёр хөрш эрчимтэй хөгжлийн замд оржээ. Харин бид өмнө зүгийн хөршөө хий дэмий хардсаар, шүлсээ үсэргэн муулсаар хол хоцорсон.
Хойд хөрш хэдий эдийн засгийн байнгын “блокодод” орж байгаа ч улам хүчирхэг болох замд оржээ. Харин бид харалган бодлогын хүрээнд “жожиг”-рон хоцорч байна. Хоосон сүлжээний магтаал, үзэл сурталаар үйл ажиллагаагаа хөтөлж байна. Луйварчид дуу хойлоогоо нэгтгэн өнгөрсөн бүхнээ сойшиалаар далдалж байна.
Миний амьдралын залуу насаа өнгөрүүлсэн МОСКВА МИНЬ түр баяртай.