ФОТО
ВИДЕО
2001 оны 9 сарын 11-нд АНУ-ын Нью Йорк ба Вашингтон хотууд руу Аль Кайда террорист байгууллагын гишүүд халдлага, Дэлхийн худалдааны төв өндөр барилга ба Пентагоны төв байрыг мөргөж нураасан юм. Энэ бол терроризмын тухай дэлхий нийт нэгдмэл тодорхой ойлголттой болоход хүргэсэн үйл явц байлаа.
Болсон үйл явц дээр тулгуурлан Монгол Улсынхаа аюулгүй байдлыг бэхжүүлэх явдал энэ үйл явдлын сургамж дээр тулгуурлан хийгдэж байлаа. Монгол Улсын Үндэсний аюулгүй байдлын Зөвлөлийн шийдврийг үндэслэн Үндэсний аюулгүй байдлыг хангах чиг үүрэг бүхий байгууллагад ямар нэг хэмжээгээр бүтэц бий болж үйл ажиллагаа хэрэгжүүлж эхэлсэн юм.
ҮАБЗ-ийн шийдвэрийн биелэлтэд хяналт тавих нь ҮАБЗ-ийн Ажлын албаны үүрэг байсан юм.
Олон Улсын терроризмтай тэмцэх үйлс намайг олон танилтай болгож, ажил төрөл, туршлага, санал бодлоо солилцох боломж олгосон юм. Олон улсад терроризмтай тэмцэх чиглэлээр мэргэжсэн ажилтнууд бий болж, харилцаагаа өргөжүүлж, хамтран ажиллаж эхэлсэн.
Олон орны төр нийгмийн зүтгэлтэнгүүдтэй уулзжээ. Асар их хөрөнгө, цаг хугацаа зарсан энэ үйл ажиллагаа ямар үр дүнтэй байв. Эргээд бодоход энэ хэмжээнд хамтарч ажиллаж байсан миний бие найман жил гудамжинд ажилгүй явж байна. Олсон туршлага, дадлага бүгд үр дүнгүй зүйл болж өнгөрсөн. Ганц удаа бусдадаа лекц унших боломжийг надад өгсөнгүй. Гэхдээ энэ хэмжээнд бас ажлаад байгаа хүн байна уу гэвэл, ховорхон байдаг. Нэг дарга гарч ирээд хүмүүсээ солиход тэр дотор хийсэн ажилтайгаа хамт бид мэт нь “хог”-ын саванд шидэгдэнэ. Тэгээд гудамжинд хэнд хэрэггүй хоосон “сав, лааз” лугаа адил хаягдана. Монгол ийм ажгуу.
Миний уулзаж, ярилцаж, санал бодлоо солилцож, ажлын туршлагын талаар лекцийг сонсож байсан гээд холбоотой танилцсан олон албан тушаалтнууд байдаг юм. Тэгээд уулзсан тэмдэглэлээ сайн хөтөлдөг болохоор одоо эргээд нэр албан тушаалтай нь бичих боломжтой байна.
Азиуд дотороо арай хоорондоо ойр харилцдаг тэр утгаараа Абдул Саваб Джалалзай-бригадын генерал-Афганистан Улсын БХЯ-ны ажилтан, Гулам Сахи Азифи-Бригадын генерал, Азудаллах Файез-Афганистан Улсын Улс төрийн бодлогын удирдагч, Афганистан Улс, Боловсон хүчин бэлтгэх удирдах газрын даргатай ихэд ойрхон харьцдаг байлаа. Шакзад Сикандер-Пакистан Улсын БХ-ын зэвсэгт хүчний орлогч сайд, Янжа Козул-Босвений Цагаачлалын секторын хэлтсийн дарга, Андрэ Кюлманс-Белги Улсын Тероризмтай тэмцэх газрын Удирдагч, Золтан Адани-Унгар Улсын Үндэсний аюулгүй байдлын удирдлагын хуулийн зөвлөх, Хозе Рамос-АНУ-ын Батлан хамгаалахын Ерөнхий хянан шалгагчийн туслах, Эрве Намбо Ндуани-Габон Улсын Олон улсын харилцаа, сургалт хариуцсан Удирдах газрын Ерөнхий захирал, Талиб Аль-Кенани-Ирак Улсын Олон улсын бүс нутаг Терроризмтай тэмцэх үндэсний товчооны захирал, Александр Тортелл- Мальт Улсын Харилцан ажиллагааны захирал, Лейла Диздаревич-Босвенийн Удирдлагын газрын улс төрийн зөвлөх, Майкл Пирс-АНУ-ын Зэвсэгт хүчний Европыг хариуцсан удирдлагын орлогч, Борис Марченко-Бригадын генерал, Хилийн болон цагаачлалын Удирдагч захирал, Александр Гахария-Грузин Улсын дүрвэгсэд, хүмүүнлэгийн асуудал хариуцсан дэд сайд, Коджо Осей-Сарфо-Гана Улсын Дүрвэгсэдийн хэлтсийн захирал, Кай-Хенрик Кивсгаард-Дани Улсын Цагаачлалын Удирдах газрын байнгын нарийн бичгийн даргын орлогч, Силвар-Мозес Кайемба-Уганда Улс, Бригадын генерал, Харилцан ажиллагаа, бэлтгэл хангах удирдах газрын дарга, Шукурулло Мухамадкулов-Узбекстан Улсын БХ-ын орлогч сайд, Камил Джасмин Давуд Аль-Саади-Ирак Улсын Стратегийн төлөвлөлтийн газрын захирал, Зоран Драгисич-Сербийн Аюулгүй байдлын асуудал хариуцсан сургалтын факультетийн доцент, Давид-Каума Вакаало-Бригадын генерал, Уганда Улсын Цэргийн номлолын асуудал хариуцсан департаментын захирал, Августо Франсиско Миер-Филипин Улсын Аюулгүй байдлын асуудал хариуцсан Ерөнхий захиралын орлогч, Бенни Креё-Белги Улс, “Терроризмаас хамгаалах” нийгэмлэгийн дарга, Мохзамед Джайуси-Бригадын генерал, Палестин Улс, Ерөнхийлөгчийн нарийн бичгийн дарга, Лукаш Кудлицкий-Польш Улс. Департаментийн олон улсын аюулгүй байдал хариуцсан захирлын орлогч, Барбара Флеммих-Автри Улс, Олон улсын бүс нутгийн эрүүгийн хууль тогтоох Удирдах газрын дарга, Петер Бак-Словак Улс, Аюулгүй байдлын бодлогын удирдах газрын захиралын орлогч, Рикордо Прато-Кутиньо-Уругвай Улс, Дотоод хэргийн сайдын ахлах зөвлөх, Абдулайе Фаль-Хошууч генерал, Сенегал Улс, Цагдаагийн дарга, Илир Кулла-Албани Улс, Ерөнхийлөгчийн үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөх, Марьян Грудник. Словак Улс, Департаментын дарга, Зураб Майсурадзе. Грузин Улс, Терроризмын эсрэг төвийн даргын орлогч, Равшан Бобобеков-Узбекстан Улс, Департаментын дарга, Мартин Давид- Австрали Улс, Төрийг Терроризмаас хамгаалах Холбооны агентлагын олон талт болон хоёр талын харилцааны удирдах газрын дарга, Хайтам Манассра-Палестин, Ардчилал ба хүний эрхийг хамгаалах хэлтсийн дарга, Денис Шенел. Бригадын генерал, Франц Улс, Зэвсэгт хүчний захирагчийн туслах, Коун Лансина, Бригадын генерал, Мали Улс. Ерөнхий Штабын даргын орлогч, Ихор В.Репешко-Хошууч генерал, Украйн Улс, Департаментийн цагаачлал, иргэний асуудал хариуцсан захирал, Анда Орцарда, Латви Улс. Департаментын захирал, Хозе Оскар Гарсия Батте, Хурандаа, Колумба Улс, Тусгай ажиллагааны нэгтгэлийн захирагч, Константинос Соулие-Грек Улс, Афины префектурын Ерөнхий командлагч, Лариса Радонович-Черногор Улс, Мэдээллийн аюулгүй байдлыг хангах удирдах газрын Захирал, Джунианна Хафстайн-Исланд Улс, Цагдаа-хууль зүйн хэлтсийн Захирал, Разван-Хоритиу Раду-Румын Улс, Төрийн нарийн бичгийн даргын туслах, Манистр Владимар Титоренко-ОХУ-ын ГЯ-ны Удирдах газрын орлогч дарга, Абдулла Абдулла-Палистин, Улс төрийн хорооны дарга, Александр Самофалов-Хурандаа. Казакстан Улс, Гадаадад боловсон хүчин бэлтгэх Ерөнхий удирдах газрын даргын орлогч, Мохамед Абдель Садек-Хурандаа, Египэт Улс, БХЯ-ны цэргийн тагнуулын дарга, Сезар Инасиу. Португали Улс, Үндэсний захирлуудын зөвлөх, Осман Металла-Албани Улс, Парламентын гишүүн, Юри Сайлентал- Эстон Улс, ГХЯ-ны Тамгын гарын дарга, Фердинанд Оджаков-МAC Улс. Цэргийн аюулгүй байдал, тагнуулын албаны дарга, Дан Плавиту-Бригадын генерал, Болгар Улс, Цэргийн тагнуулын Захирлуудын даргын орлогч, Сами Муссалла-Палистин, Дүүргийн захирагч, Нелсон Владимир Канас Крус-Сальвадор, Үндэсний иргэний цагдаагийн гэмтхэрэгтэй тэмцэх төв, Мохамед Нифауи-Комиссар, Морако, Терроризтай тэмцэх удирдах газар, Ева Шултеис-ХБНГУ-ын Холбооны тагнуулын төвийн Удирдлагын дарга, Жан Франсуа Клэр-Францын терроризмтай тэмцэх департаментийн захирлын орлогч, Руди Веестэрен-Белгийн ГХЯ-ны тусгай төлөөлөгч, Цагаачлал хариуцсан элчин сайд, Рашид Качи-Францын Ерөнхийлөгчийн зөвлөх, С.Д.Прадхан-Энэтхэгийн Үндэсний аюулгүй байдлын Зөвлөлийн Тагнуулын нэгдсэн хороон дарга, П.Смисс-Ази номхон далайн Аюулгүй байдлын судалгааны төвийн Захирал, Хорс Шмалфельд-Жорж Маршалын нэрэмжит Европын аюулгүй байдлын судалгааны Төвийн захирал, В.А.Собалев-ОХУ-ын Үндэсний аюулгүй байдлын Нарийн бичгийн дарга, Х.Упадъя-Энэтхэгийн Үндэсний аюулгүй байдлын Зөвлөлийн Тагнуулын нэгдсэн хороон дарга, Фрэнк Ридэр-АНУ-ын дотоод аюулгүй байдлын яамны Мэдээллийн тагнуулын удирдах газрын дарга, Максим Тандоне-Францын Ерөнхийлөгчийн цагаачлалын асуудал хариуцсан зөвлөх, Назаров Владимар Павлович-ОХУ-ын Аюулгүй байдлын зөвлөлийн нарийн бичгийн даргын орлогч, Чое Санг Сун-БНАСАУ-ын Нийгмийн судалгааны Азийн холбооны Ерөнхийлөгч гэсэн нэрсийн урт цуваа байна.
Хоёр. Хамтран ажиллах шинэ боломж бүрдүүлсэн
ҮАБЗ-ийн ажлын алба байгуулагдаад Монголын бүх 20 аймгийн засаг дарга, ИТХ-ын ажил, энэ хүрээнд бүх 320 гаруй сумын Засаг дарга, ИХТ-ийн дарга, Тамгын газрын ажил, Сургууль, дотуур байр, эмнэлэг, цагдаагийн төлөөлөгчийн ажилтай танилцаж мэдээллийн сантай болсон. Сум болгоны иргэдийн эрүүл мэндийн байдал, өвчлөлийн онцлого, сургуулиудын сургалтын явц, сурагчдын дотуур байрны нөхцөл, гэмт хэрэг эрүүгийн нөхцөл байдал, цагдаагийн албан хаагчдын амьдрал ахуй нөхцөл, ажиллагааны байдлыг нарийвчлан мэддэг байлаа.
Хилийн бүх отряд, застав, хилийн бүх боомтууд, Гаалийн газар, хэлтсүүд, МХЕГ-ын бүх нэгжүүд, Зэвсэгт хүчний бүх анги нэгтгэлүүд, АЭХын салбарууд, ШШГЕГ-ын бүх хорих ангиуд,ын ажилтай биечлэн танилцсан билээ. Энэ бол асар их хугацаа шаардсан томоохон ажил байсан бөгөөд Монгол Улсын ҮАБЗ-ийг бодит үнэн, зөв мэдээллээр хангахад их үүрэг гүйцэтгэсэн юм.
Бүх аймгууд, орон нутаг дахь Үндэсний аюулгүй байдлыг хангах чиг үүрэг бүхий байгууллагуудын үйл ажиллагааны үр дүн, тулгамдсан асуудлуудыг хэлэлцэж дүгнэлт хийх, цаашид авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээг тодорхойлоход чигэлсэн. Энэ зорилтын хүрээнд орон нутаг дахь байгууллагуудын үйл ажиллагаанд ҮАБ-ын үзэл баримтлал, ҮАБ-ын тухай хууль, тогтоомжийг хэрхэн хэрэгжүүлж байгаатай танилцах, зөвлөлгөө өгөх, орон нутаг дахь үндэсний аюулгүй байдалд сөргөөр нөлөөлж буй хүчин зүйлс, тэдгээртэй тэмцэх арга зам, хамтын ажиллагааны стратеги, тактикийн талаар зөвлөлдөх, тулгамдсан асуудлуудыг хамтын хүчээр шийдвэрлэх арга замыг тодорхойлох, үндэсний аюулгүй байдлыг хангах талаар зохиож буй ажлыг эрчимжүүлэх ажлыг зохион байгуулсан.
Аймгийн цэргийн штабын дарга дээр төвлөрсөн нэгдсэн арга хэмжээний төлөвлөгөөг бий болгож, жилийн хугацаанд хамтарч хийх ажиллууд тодорхой болсон. Ялангуяа гамшигийн үед хамтарч ажиллах төлөвлөлт бий болсон. Дараа нь орон нутаг дахь Үндэсний аюулгүй байдлыг хангах чиг үүрэг бүхий байгууллагуудын хооронд марш-тактикын тэмцээн хийгдэх болсон нь хамтарсан ажиллагаанд ач тусаа өгсөн билээ. Энэ нь өргөжсөөр хүчний байгууллагуудын аварга багууд Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн нэрэмжит тэмцээнд хүчээ үздэг болж уламжлан хийгдэх болсон.
Монгол нутагт ард иргэд нь тайван амгалан ажиллахад орон нутгийн орчин, төрийн албадын үйлчилгээний чанарт бид илүү анхаардаг байсан. Тийм учраас байгаль орчны бохирдолт, түүнд үзүүлж байгаа хүчин зүйлийг цаг алдалгүй мэдэрч ажиллахад илүү анхаарах болсон билээ. Үндэсний аюулгүй байдлыг хангах чиг үүрэг бүхий байгууллагуудын хамтын ажиллагаа хамтран ажиллах шинэ боломжийг бидэнд олгож байлаа.
Д.Жаргалсайхан
