Монгол хүн бөөгийн шүтлэгтэйгээ хамт олон зууны турш түүхийн хатуу замыг туулан өнөөтэй золгосон нь үнэн. Бөө шүтлэгийг Хүннүгийн үеээс төрийн хэмжээнд зан үйл болгон хөгжүүлсэн бөгөөд Чингис хааны үед монголчуудын төрийн үндэсний язгуур шүтлэг, шашин болгон төгөлдөршүүлж чадсан нь дэлхийг эзэлсэн их гүрэн байгуулахад онцгой чухал үүрэг гүйцэтгэсэн юм.
МБНЭ байгуулагдав. Анхдугаар хуралдаан дээр удирдах бүрэлдэхүүнийг сонгосон юмдаг. Түүнд Ш.Сүхбат, Загдаа удган, Булган нар багтаж сонгогдсон түүхтэй. Эхний гурван томоохон тахилгад Монгол бөөгийн их удган Булган, Монгол бөгийн тэргүүн удган Загдаа, Голомт бөөгийн төвийн тэргүүн Сүхбат нар идэвхитэй оролцсон байдаг. Тэд Яармагийн урьд аманд хуяглан бөөлж, бөөгийн увидас чадвараа үзүүлсэн байдаг. Тэр үеийн түүхийг харуулсан зургийг тавьж байна. Харамсалтай нь МБНЭ-ийн ээлжит бага хуралдайгаар Ш.Сүхбат, Загдаа удган, Одка гурав МБНЭ-ээс албан ёсоор гарч байгаагаа мэдэгдсэн. Тэгээд бидний зам салсан байдаг.
Дөрөв. НЭГДСЭН ИХ ТАХИЛГА, ТАХИЛГУУДАД ТОЛГОЙЛЖ БӨӨЛСӨН УЛААЧ НАРТ ДУРСАМЖ ГАРДУУЛАВ.
МБНЭ-ийн Дээд Цэцийн Хуралдайгаас тухайн жилд болох Нэгдсэн тахилга, тахилга, зохион байгуулах арга хэмжээг тодорхойлон зарладаг.
МБНЭ-ийн Нэгдсэн тахилгуудыг дараах байдлаар ангилна.
Улсын хэмжээнд, аймгийн, сумын хэмжээнд гэж ангилна.Үүнд:
1. Монгол Улсын хэмжээнд тахих, төрийн тахилгатай, Уул, ус, газар нутаг.
2. Аймгийн хэмжээнд Нэгдэж тахиж шүтэх, Уул, ус, газар нутаг.
3. Сум орон нутгийн хэмжээнд Нэгдэж тахиж шүтэх Уул, ус, газар нутаг гэж ангилдаг.
Монгол бөөгийн төв байгууллагынхаа төлөө өөрсдийн алтан цагаа зориулж, зүтгнэ ирсэн улаач нараа шагнан урамжшууллаа. Төр улс, түмэн олныхоо төлөө хийсэн үйлийг бөөгийн байгууллагаас өөр урамшуулж шагнах газар ховор билээ. Мөнх тэнгэрийн үзэл, эзэн Чингис хаанаа эрхэмлэн дээдэлсэн, үндэсний уламжлалт биет болон биет бус соёлын өвийг өвлөн авч яваа, Монгол соёл, зан үйл, ёс заншил, дэг журмыг үеийн үед мөрдөж шүтэж ирсэн, энэ үйлсэд амьдралаа зориулсан, ажлын үр дүнг үндэслэн 2023 онд ажил үйлсээрээ шалгарсан улаач нарыг МБНЭ-ийн шагналаар шагнажээ.
Монгол эх орон, эх дэлхий, байгалиа хамгаалах, Онгод шүтээн, Өвөг дээдэс, Эмээ, өвөө, Эцэг, эхээ дээдлэн хүндлэх зан үйлийг хийж түмэн олныхоо төлөө зүтгэсэн Улаач нартаа Монгол бөөгийн эрхэмлэн хүндлэвэл зохих цол олгож, Батламж, тэмдэгийг гардуулах ажиллагаа боллоо. Яагаад болохгүй гэж. Цол хамгаалах бөөлөлтийн цаана бөөгийн мөн чанар илэрч байдаг. Түүгээр нь улаач нарын олон зүйл шалгуурт тодордог.
2023 онд дараах тахилгуудын улаач нар хамтран зохион байгуулжээ.
6 дугаар сарын 17-нд Дундговь аймгийн Их газрын чулуунд МБНЭ-ийн зохион байгуулалтын дээд хэлбэр болсон Нэгдсэн их тахилгыг хийсэн.
6 дугаар сарын 18-нд Онгон байгалиа хамгаалах “Шар тийрэн”-гийн эсрэг нэгдсэн тахилга,
(Нэг. Монгол бөөгийн ЦОЛ, ШАГНАЛ олгох ажиллагаа, түүнд зориулсан хүндэтгэлийн ЦЭНГҮҮН)
Аймаг аймгаас бөөгийн төлөөлөл хуран цугларч, жилийн явцад зохион байгуулсан ажлаа ярилцаж, дүнгээ хэлэлцэж, бөөгийн цол олгох, хийсэн ажлаа дүгнэж, шагнал, урамшилаа олгодог билээ. Энэ удаагийн цол, шагнал олгох ёслолын ажиллагаа бямба гарагт болж өнгөрлөө.
Монгол бөөгийн цол, шагнал олгох хүндэтгэлийн ажиллагаа хоёр хэсгээс бүрддэг. Танхимд гэрэл бүдгэрч том дэлгэц дээр МБНЭ-ийн байгуулагдсанаас хойших онцлог үйл явдлууд, түүхийг харуулсан кино гарч, өнгөрсөнийг дурсан сануулав.
Түүний ажил хөдөлмөрийн гараа 2004 онд ХАА-Байгаль орчны чиглэлийн компанид орж ажилласнаас эхтэй билээ. Төдийгөөс өдий хүртэлх 19 жилийн хугацаанд Монголын ногоочид болон хүлэмжийн ногоо тарих сонирхолтой ногоочдын өвөл зуны, мөн улирлын хүлэмжийг нийтдээ 1000-аад ширхэгийн Монгол орныхоо 20 аймаг, хот дүүрэг, баг тосгон, хот айл малчны газрууд, улсын байгууллага, хувийн хэвшил гэх мэт бүхий л салбарт барьж байгуулж өгсөн байна. Түүнчлэн мод бут ургамал байгальд нэн ховордож байгаа говь нутгийн болон бусад аймгийн мөн цөлчиж байгаа газар орноор мод тарих, түүндээ зориулж иж бүрэн усалгааны системийн хийх ажлыг ахлан хийсээр иржээ.
(Нэг. Баян-Өлгий, Увс, Завхан, Ховд, Говь-Алтай таван аймагт)
МБНЭ-ийн Дээд цэцийн гишүүн, Монгол бөөгийн тэргүүн зайран В.Мөнхчулуун бол өөрийн хөдөлмөрийн үр шимээ монголын бүх сумдад үлдээж чадсан нэгэн болж чаджээ. Түүний ажилласан сумдын талаар товч мэдээлэл хүргэж байна.
В.Мөнхчулуун нь Баян-Өлгий аймагийн Өлгий хот, Баяннуур, Булган сумдаар 20×20ийн хүлэмж иж бүрэн усалгааний систем нийлүүлж сургалт угсралт хийсэн байна.
ФОТО
ВИДЕО
