Хэнгэрэгийн хүрээ мод-Монголын харын бөөгийн дугуй хэнгэрэгийн хүрээ модыг өглөөний наран ээж ээвэр газар ургадаг аянганд ниргүүлсэн шинэс /хар/ модны хавиас, шинэ бөөтэй ивээл жилтэй эрэгтэй хүн авч үйлдэх ёстой.
Хурмаст тэнгэр нэгэн хар санааны хувилгаантай байжээ. Тэр нь цаг үргэлж амьтныг хорлон бүтээснийг бүрэлгэн, асаасан галыг унтраан, урссан усыг хүртэл хатааж түйвээдэг байж гэнэ. Энэ бүхнийг хараад “Хурмаст тэнгэр би хэдийгээр энэрэнгүй тусч сэтгэлийг бүтээвч бас итгээд муу дайсантай билээ” гэж ямагт сэрэмжлэн байдаг ажээ. Хар санааны хувилгаан нь хурмастын дагиныг алтан цээжтэй, мөнгөн бөгстэй шувуу болоод нисээд явахад нь харваад алж орхижээ.
Дархад ёсонд бөөгийн зам заах ёсыг үйлдэх өдрийн нар шингэх үед бөө дээл, гутал, малгай, хэнгэрэг, орбо хуур болон онгодын хэрэгсэл цөм бэлэн болсны дараа багш бөө шавийнхаа өмсгөл, хэрэгсэл, онгодын хөргүүдийг “амилах ажил”-д орно.
Хар туг-сүлдийн нууц шүтээн. Сүлдийн дархадын хууч яриа, үзэл итгэлээр бол хараа ихт хар сүлдийн уг оршуулж амилуулсан нууц шүтээн нь эрт нэгэн цагт татарчуудад баригдан Алтан Улсад хөнөөгдсөн Амбагай хааны сүнс мөн гэж үздэг. Рашид ад Дины “Судрын чуулган”-д нэгэнт татарууд түүний ах Охин бархаг, эцгийнх нь үеэл ах Чархай лянхуагийн ач Амбагай хааныг баривчилж, Алтан хаанд хүргүүлсэн, тэр нь тэднийг дээр өгүүлснээр хороосон болохоор Хотол хаан цэдэг авч довтлон Алтан хааны түрэг аймгуудтай байлдаж түүний мужуудын хэсгийг талан дээрэмдсэн билээ.
Монголын нар өглөө мандаж үдэш нь жаргадагын адилаар улсад минь бөө төрөн гарсаар бас үгүйдсээр л. Өв соёлын чухам гайхамшигт уламжлал боловч тариан үр зооглох гандангын тагтаа нар шиг зовлонтны сэтгэлийн өргөлөөр гэдсээ цататгах адилаар өмхий санаа, үйрсэн биеэ эх өвөөр далдлан сүржигнэн орилж, сүр бараа болсон хуяг дуулга өмсөн эрлэгийн элч мэт аашилах юм. Орчилон ертөнцөд үнэн худлын туйл хэзээд байдгыг хорхой идсэн шүд шигээ санахгүй байгаа нь эмгэнэлтэй. Уучилаарай нөхдөө энэ та нарын оролдох тоглоом бишээ.!!!
Онгод-Хүний оюун ухаан, сэтгэл оюун санааны дээд нарийн чадварыг онгод гэдэг. Онгодыг мэдэрье гэвэл үл ойлгогдох дүр төрх нь бөөгнөрсөн будан манан лугаа адил төстэй зүйл ажиглагдана. Үл ойлгогдох тэр дүр төрх, маш эелдэг бас маш хатуу харгисаар харьцаж байдаг. Эелдэг инээмсэглэл, элбэрэнгүй амьсгалаар илбэн таалж байгаа нь совин зөнгөөр мэдрэгдэнэ.
Homo sapiens хэмээх ухаант хүмүүн нь үүссэн цагаасаа хойш эргэн тойрныхоо юмс, үзэгдлийг дүрсээр илэрхийлж, үл ойлгогдох учир битүүлэг үзэгдлийг тэмдгээр дүрсэлж, учир утгыг тийнхүү дүрсээр тайлах гэж оролдож байжээ гэлтэй.
Монгол бөөгийн их удган Жавзансүрэн бол Хөвсгөл аймгийн Галт сумын харьяат удам дамжсан бөөгийн нэгэн билээ. Бөөлөлтийн үед олон сонин учралтай таардаг билээ. Монгол бөөгийн их удган Жавзансүрэнгийн нэгэн бөөлөлт дээр шувууд жигд хэмтэй жагсан нисч ирсэн юмдаг. Харин самбаачлан зурагт буулгаж чадсан нь аз гэж хэлж болох байх аа.
ФОТО
ВИДЕО
