Монгол бөөгийн зан үйлд хавар, намрын тахилга онцгой ач холбогдолтой байдаг. Энэ хаврын өдрүүдэд монголын бөө нар хаврын тахилгаа хийгээд эхэлсэн байна. Бөөгийн язгуур гарвалаа даган өөрсдийн зан үйлийн дэг жаяг өөр, өөр байна.
Чулуунжий удганы ганц хүү 1918 оны хавар 20 нас хүрсэн бөгөөд ээж нь эхнэр авахыг бараг л тулгаж шаардаад байсан үе билээ. Нэгэн өдөр хүү нь ээжээсээ хөдөө яваад ирэхийг гуйжээ.
Мангагын Цэгмид удган нь 13 настай байхдаа удмын юмтайгаа холбогдож удган болсон билээ. Түүний ээж Долзод удган гэж байжээ. Цэгмид удган нь Улаан хуулар (хуулар,соян гэдэг нь тува овог) онгод, Соён онгод, уул усны эздээр, Агарын гурван хайрханаар сүлдэлж бөөлдөг чадалтай удган байжээ.
Даржаа бөө Цагаан-Уулдаа алдаршиж байсан үе. Үе дамжсан зайран тул нутгийн төдийгүй зэргэлдээ аймаг, сумынханд ч чадах чинээгээр тусладаг байж. Нэгэн удаа Цагаан-Үүрээс хоёр хүн ирж залжээ. 19-тэй охин галзуурав гэсэн дуудлага байжээ.
Нэгэн удаа Дэлдэн мэнд заарин хошуу ноёны адууг туух гэж байгаад хүрээний хиа нарт баригдаад очиход нь Дориг хиа эрүүдэж зоддог байв. Түүнээс болоод тэр хоёр өшөөтэй болсон гэдэг.
Дамдин дорлигын сахиусаа буулгалаа эсвэл дорлигын сахиусаа авж бгаан гэдэг ч юмуу Дорлиг гэж сахиусын талаар хүмүүс их асуух юм
Дамиран зайран Авдрантын онцгой дэглэмтэй шоронд хоригдож байхад энэ явдал болжээ.
Тус шоронд харгис хэрцгийгээрээ нэрд гарч, хоригдлуудын зvрхэнд шар ус хуруулдаг Төмөрсүх гэгч нэг харгалзагч байжээ.
Хорь буриадын Модоон удган “ширээдhэн гагнуурын ширээдэс улаан галыг асгаж асахажи өгөгти” хэмээн нэхэж гараа хооронд нь үрэхэд түшээ нь бөмбөгөр улаан цог авчирч гар дээр нь тавихад түүгээр гар нүүрээ угааж байгаа мэт үрдэг байсан байна. Мөн түүнийг хааны хиа нар барин их гал түлж шатаахад шатсан нурман доороос хуяг хувцастай хэцээ дэлдэн дүүлэн хөөрсөн гэх бөгөөд хаан төрд дийлдээгүй халуун галд шатаагүй дархан удган болсон гэдэг.
ФОТО
ВИДЕО
