Гал тахих ёс
Гал тэнгэрийг үүсгэж залах
Үдшийн цагаан гэгээ тасарч харанхуй болон анхны од түгмэгц гэрийн эзэн хэт цахин гал гаргамагц уугисан уулыг гэрийн эзэгтэй тосч авч үлээгээд, сэвж хөгжөөн галаа ноцооход гэрийн эзэн цартай өвчүүг хоёр гардан авч, үүдний дотор талд дэвссэн шинэ тоног цагаан эсгий дээр гадагш хандан зогсоод, гурван удаа хурай хурай хурай гэж нар зөв хурайлаад, эргэж гал руу хандан бас гурван удаа хурайлан дусаал хэмээх тахилгын цацлыг адислуулан, гал тэнгэрийн билгүүн дүрсийг үүсгэн дүрсэлж, гал тэнгэрийн заллага айлтгадаг. Энэ үесэд галын сан уугиж байх бөгөөд лам галын сангийн судар уншиж байдаг.
Гал тэнгэрийн билгүүн дүр хийгээд хувилгаан, гэгээн, хийсгэлэн дүрийг дүрслэн өгүүлж, гал тэнгэр нөхөд лүгээ сэлтийг урин дуудаж ариун тахил өргөхийг амлаад, эртний тангаргийг нь дуртган, эгээрэл хүслийг маань бүтээж өгөхөөр энд өөд болон заларч ирнэ үү? гэж асралт гал тэнгэрт хандсан агуулгатай галын заллага айлтгадана.
-Монгол харын бөөгийн хуяг хувцасны баруун, зүүн мөргөл, гол манжигаас бусад манжигуудыг ерөнхийд нь бие манжиг гэдэг. Бие манжигийг зүрх манжиг, дөрвөн мөчний, суганы, дал мөрний, эгэмний, хөхний манжиг хэмжээн долоон хэсэгт хуваадаг. Эдгээр манжигууд нь бөөгийн хүзүү, сээр, нуруу, хавирга болон дотоод эрхтнүүдийг манасан байдаг гэдэг. Үүнээс гадна баруун, зүүн, хөлийн үе бүхнийг болон хоёр суга, дал мөр, эгэм , хөхийг манасан манжигуудыг бөөгийн хуяг хувцсны бүсэлхийгээс дээшхи зайд дал мөр, суга, хөхний тус газруудад бэхэлдэг. Ингэж бэхлэхдээ бөөгийн бие эрхтэнийг манасан лус савдгийн элч /могой/ нар хийгээд тэдэнтэй нөхөцсөн дээдсийн сүнс-онгод /онгод дүр/-ын хүчийг зузаатгах зорилгоор хэд хэдээр нь бүлэглэн бэхэлдэг.
Аливаа улс гүрнийг төлөөлсөн эртний эрхэм шүтлэгийг дүрс тэмдгээр илэрхийлснийг төрийн сүлд гэж нэрлэдэг. Монгол Улсын төрийн сүлд тэмдгийн түүхийг бид өвөг дээдсийн овог аймаг, улс гүрэн байгуулсан эртний үе рүү орж судлах нь туйлаас бэрхшээлтэй ч эрэн хайгууштай сонирхолтой судалгаа юм.
Таван тэнгэрийн хүрээлэл
Бумбаан намуун оронд
Гэсэрийн цэцэг соёолж
Сэнгүр горхиной хоржигнолт
Ээвийн урсгалаар цэгцэрч
Цагаан уулын оройд
Дагшин тэнгэрүүд гэмшүүрхэд
Цуурын цагаан аянд
Цуутай онгодууд хурж
Цагаан өвгөд цугларч
Өвгөн их туульч
Өтгэн хоржоор хөөмэйлдэж
Өндөр хайрхадын амьтдыг
Өвөр дээрээн цуглуулна.
Тэнгэр газрын савсалганд
Аранжингийн амьдрал үргэлжилж
Энэ нартын орчил
Мөнх хөдөлгөөнд оршино.
Аргадагчий уучилж
Тэрсэлдэгчий уужирч
Өвөөт жилийн хөтөлүүд
Ойрхон төрмөлийн жимээр
Галт үгийн хэлхээсээр
Гайхалтай холбоосыг бэхжүүлий
Айл гэрийн сүлд тэнгэрүүдийн байр- Монгол харын бөө нар айл гэрийн эздийн амь насыг даасан сүлд тэнгэрүүдийн байр ерөнхийдөө голомтныхоо хар зүгт байдаг. Тэгэхдээ хаан төрийнхөө сүлдийг хулгана, гэрийн эзэн эр хүн хийгээд хөвгүүдийн сүлдийг хар, эзэгтэй хийгээд охидын сүлдийг харагчин зүгт тус тус байрладаг гэж үздэг.
2012 оны 4-р сарын 14
Улаач Ц –д ирсэн мэдээлэл:
Үүрэнд нь орж
Үндэсийг нь таслах гэж байгаа
Амьтаны амийг гурван хар тэнгэртэй
Зайрангаар бэхлүүл гэсний дагуу
Зайран Д-гээр хийлгэсэн буулт:
Харсан тэнгэрээ хайхралгүй
Хан өндөр уулыг
харийн шашинаар тахиулсаны
горийг нь амсаж байна
луу жилийн луу сарын луу өдөр
дархадын гурван бөөгөөр
хараал хийлгэж бариулсан байна.
Амь насыг нь бөхөлж өглөө
Хамаг монголын зүрх болсон
хан төр онголж буусан
Хатан туул ээжийг
Нартын өнгөтийн борчуулын
Наминчилж гуйсан үрсийн
Өчил юуг хүргээрэй
Өршөөл гуйсныг дамжуулаарай
Аргатын орны үрс
Аврал гуйсныг мэдүүлээрэй
Алдаа нүгэл гэм буруугаа
Намилчилж гуйсныг хэлмэрчлээрэй
Удган Ш.Энхбаярын буултаас
Үүсгэлээ мэдэхгүй үрс юмуу
Үүтгэлээ мэдэхгүй амьтас юмуу
Хэн гэдгээ мэдэх үү?
Хэрэг үйлээ таних уу?
ФОТО
ВИДЕО
