Чингис хаан (~1162 - 1227 оны 8 сарын 18) 1206 онд Монгол аймгуудыг нэгтгэж Их Монгол Улс буюу Монголын эзэнт гүрнийг байгуулсан Монголын хаан байв. Хиад Боржигин Есүхэйн Тэмүжин гэдэг нэртэйгээр Боржигин овогт төрсөн тэрээр түүхэн дэх хамгийн гарамгай цэргийн удирдагчдын нэг болсон юм.
Их Монгол Улсыг байгуулсны дараа тэрээр амьдралынхаа явцад Ази, Европын ихэнх нутаг дэвсгэрийг эзэлсэн бөгөөд харин түүний үр хүүхдүүд үүнийг нь үргэлжлүүлж, тухайн үед соёл иргэншилт хүн төрөлхтөнд нээгдээд байсан дэлхийн хуурай газрыг бараг бүхэлд нь эзэлсэн байна.
Модунь МЭӨ 209 онд өөрийгөө шаньюйгаар өргөмжилснөөр Хүннү улс байгуулагдсан. Хүннү нарын сонгодог хэлбэрийн нүүдлийн мал аж ахуй, малын үүлдэр, нийгмийн байгуулал, эдийн ба оюуны соёлын онцлог, зарим хүннү үгийн хэлний хамаадал өөрөөр хэлбэл, угсаатны бүх цогцолбор шинжээр үзэхэд хүннү нар бол эртний монгол угсаатан мөн. Энэ нь генетикийн судалгаагаар батлагдав.
БНАСАУ-ын нутаг дэвсгэр дэх Монгол хатны бунханы тухай "Корэй Хералд" сонинд бичжээ. Солонгосын түүхэн дэх 31 дэх хаан Гоу Миний их хатан болох Вангри буюу Ванчен хэмээх Монгол хатан түүхэн угсааны Солонгос дахь гурав дахь харийн гүнжээр өргөмжлөгдсөн байдаг. Солонгосын Гоу Мин хаанд Монгол нутгаас эхнэр болох хүнээр Вангри хатанг илгээжээ.
Олон омог аймгийн хүмүүс чухам юу бодож хүсч байгааг олж мэдэхийг хичээгтүн. Юу хүсч байгааг нь мэдэхгүйгээр тэднийг дагуулан тэргүүлнэ гэж үгүй. Өчигдөр их сууринд суумагц, Өнөөдөр улсын хэргийг орхиж Биеийн жаргалыг эрвээс энэ үедээ бол төрийн ёсонд харш, эцэс хойтдоо бол үр ач, залгамжлагч нарт муу суртлыг үлдээх гэмтэй.
....Дашрамд сануулахад, 1919 онд Нийслэл хүрээнд сууж байсан БНХУ-ын консулын Богд хаант Монгол улсын дээд удирдлагатай хийсэн хэлэлцээрийн тэмдэглэлийн хэсэг Монголын үндэсний архивт одоо ч хадгалагдаж байгаа.
Монголын эрх чөлөө, тусгаар тогтнолын төлөө тууштай тэмцэгчдийн нэг, Богд хаант Монгол Улсын цэргийн жанжин, Манлайбаатар Жамсрангийн Дамдинсүрэнгийн мэндэлсний 150 жилийн ой энэ онд тохиож байна. Эл түүхэн үйл явдалтай уялдуулан ШУА-ийн Түүх, угсаатан судлалын хүрээлэнгийн салбарын эрхлэгч доктор, профессор, бэлтгэл хурандаа Г.Мягмарсамбуутай ярилцлаа.
Лү овогт монголчуудын түүхэндээ уламжилж ирсэн энэ байдал нь үндсээрээ устах тал руугаа явж байна. Гэхдээ цөөн тооны хуучин үзэл бодлын хүлээсэнд автагдсан хөгшчүүлийг үл тооцвол хүн амын 95-аас дээшэх хувь нь өөрсдийнхөө үндэс угсааг нэн дариу сэргээж, өөрийнхөө овог угсааг нуун дарагдуулж байсан энэ амьдрал дахин давтагдахгүй байхыг маш их хүсч байна.
Монголын Их гүрний сүүлчийн хаан Аригбөхийн эмгэнэлт амьдралын төгсгөл өдий хүртэл бүрхэг хэвээр байгаа юм. Монгол, Хятадын сурвалж бичгүүд болон судлаач эрдэмтдийн үзсэнээр Аригбөх Хубилайд бууж өгсөнөөс хойш хоёр жил орчим хугацаанд гэрийн хорионд байсаар 1266 оны 10 сарын 1-нд нас баржээ. Рене Груссе энэ талаар “Аригбөх 1266 онд нас барсан боловч үнэндээ насан эцэслэтлээ хоригдол байжээ” гэжээ. Хоригдол байх тухай асуудал маргаангүй агаад Хубилай түүнийг хатуу хорио цагдалтаас ангид байлгасангүй.
ФОТО
ВИДЕО
