Ойрад. Эртнээс Енисей мөрний эх Кем (Секз мөрөн хэмээх Найман мөрөн ) газар нутагшин сууж байсан томоохон аймгийн холбоо юм.
Ойрад бол эртнээс жинхэнэ ойн иргэн байж ан агнаж, загас барин амьдарч байжээ. Ойрад аймаг аажмаар ой тайгаас гарч мал аж ахуй эрхлэх болжээ.
XIII зууны эхнээс ойрадын түүх нэн тодорхой болсон ажээ. Сүүлдээ Дөрвөн Ойрад хэмээгдэн түүхэнд тодорсон ажээ.
Бодончарын нэгтгэн захирч байсан монголчууд нь аймгийн холбоонд орж нэгдсэн байжээ. Тэрхүү холбоог XI зууны үед хатан нар ,,монгол улс,, гэж нэрийдэж байжээ.
Ж.Цэвээн (1881-1940) 1881 онд Оросын Өвөр Байгалийн Агийн аймагт төржээ. Тэрбээр эхлээд Эрхүүгийн багшийн сургуульд сурч байгаад улмаар 1907 онд Санкт Петербургийн их сургуулийг дүүргэсэн байна. Түүний бага, залуу нас буриадын уламжлалт
утга зохиол, түүний нөлөөнд өсч өндийсөн аж. Энэ тухайгаа Ж.Цэвээн: “…Миний бие эхний үед тууль, бөөгийн холбогдолтой юм бүхнийг, хууль зүйтэй холбоотой бүхнийг тэмдэглэн цуглуулж, миний эрдэм шинжилгээний аялалын үеэр үнэлж баршгүй тус үзүүлсэн найз нөхдийг олж авсан билээ” хэмээн дурсан тэмдэглэсэн байдаг.
Монголчуудын гарал үүслийн тухай асуудлыг түүхийн шинжлэх ухаан эдүгээ хүртэл нэгэн тийш болгон гүйцэд шийдвэрлэж хараахан чадаагүй хэвээр байна.
Алунгоо эхийн тавдугаар хөвгүүн боржигин овгийн Бодончар мунхаг байгуулсан улсаа ”Монгол” хэмээн нэрлэж тэрээр ”хан” цолтой байсан гэж Рашид-ад-Диний “Судрын чуулган”-д тэмдэглэжээ.
Жил тойрон хүлээж, уяачид нь морио сойж, харваач нь нумаа бэлдэж, бөх нь бэлтгэлээ базаасан монгол НААДАМ өндөрлөлөө. Дэлхий дэлэгнэж, дэнж хотойтол наадсан монгол наадмаас шинэ АВАРГА төрж, шинэ МЭРГЭЧҮҮЛ мэндэллээ.
Эрт үеэс Төв Азид иргэншсэн монголчуудын түүхийг судлахад монгол сурвалж бичиг илүү ихтэй үнэмшил, үнэ цэнэтэй бөгөөд тэргүүн зэргийн ач холбогдолтой болохыг судлаачид онцлон тэмдэглэсээр иржээ.
”Нууц товчоо” нь тухайн үеийн монголын түүх ялангуяа, 13 зууны үеийн түүхэн хэрэг явдлыг маш тод томруун, яруу сайхан тусгасан болох нь маргаангүй бөгөөд тэр үеийн түүхэн сурвалжийн дотор тэргүүн зэрэгт орно.
Дэлгэсэн тэрлэг шиг Монголын маань дэлхийд ганцхан, дээлтэй наадам эхэллээ. Үүнтэй холбоотойгоор 24tsag.mn сайт наадмын тухай 24 баримтыг хүргэж байна.
1. Нүүдэлчдийн анхны наадам Хүннүгийн үеэс эхтэй болохыг Хятадын судар бичигт тэмдэглэн үлдээжээ. Хүннүчүүд зуны дэлгэр сард хурдан морь, хүчит бөх, сур харваагаар хурд, бяр, цэц мэргэнээ сорьдог байсан гэж тэмдэглэсэн байна.
2. 1206 оны Улаан барс жил Их монгол улсыг
тунхаглаж, Тэмүжинг Чингис хаанд өргөмжилснөөс эхлэн эрийн гурван наадам буюу төрийн их ёслол, баяр наадам хийдэг уламжлал тогтсон байна.
3. 1634 он буюу Лигдэн хутагт хаан хүртэл 37 хаан эрийн гурван наадмыг төр ёсны их баяр болгон тэмдэглэсэн байна.
4. Тогтмол үйлдэж ирсэн анхны наадам нь тэмдэглэгдэн үлдсэнээр 1639 оноос хийх болсон Даншиг наадам юм. Энэ жил Занабазарыг Халхын шашны тэргүүнээр өргөмжилж наадсан аж. Ширээт цагаан нуурын энэ наадамд Бөх лам барилдан түрүүлж, Бонхор донир гэгчийн морь магнайлсан нь тэмдэглэгдэн үлджээ.
Лигдэн хаан хөөрхий...Лигдэн Хутагт хаан 1206 оноос 1634 оныг хүртэл 428 жил Монгол Улсыг Чингис хааны угсааны 35 хаан захирч байв. Эдгээр хаадаас хамгийн эмгэнэлт хувь тавилантай нь Лигдэн Хутагт хаан юм. Ийн хэлэхийн учир нь чухам түүний үхлээр Чингис хааны мандуулсан Монголын нэгдсэн төр задран, Манжийн эрхшээлд орон, уруудал доройтлын эриний үүд нээгдсэн төдийгүй Чингис хааны барьж байсан Төрийн Их хасбуу Тамга ор сураггүй алдагджээ.
ФОТО
ВИДЕО
