Сүүлийн үед бөөгийн шашин хавтгайрч, үнэн худал нь мэдэгдэхгүй бөө нар иргэдийн сэтгэхүйгээр тоглож, бизнес хийх нь олширсон. Энэ талаар Монгол бөөгийн нэгдсэн эвлэлийн Монгол бөөгийн тэргүүн удган, хяналтын цэцийн гишүүн Я.Мөнгөнсувдаас зарим зүйлийг тодрууллаа.

-Эхлээд манай уншигч¬дад өөрийгөө танил¬цуу¬лахгүй юу?

-Намайг Я.Мөнгөнсувд гэдэг. Бөө болоод 13 жил болж байна. Монгол бөөгийн тэргүүн удган цолтой.

-Монгол бөөгийн нэгдсэн эвлэл гэж анх удаа л сонсож байна. Хэзээ байгуулагдсан, яг ямар үйл ажиллагаа явуулдаг газар юм бэ?

-Эвлэл маань бай¬гуу¬лагдаад гурван жил болж байна. Манай эвлэлд 1000 орчим бөө бүртгэлтэй байдаг. Бид жинхэнэ угтай болон уггүй бөөг ялгаж, салгаж өгдөг. Өнөөдөр манай нийгэмд угтай, онгод тэнгэртэй нэгэн байхад уггүй ч бөө байна.

Онгод, тэнгэргүй атлаа тав, зургаан жил бөөлчихсөн, өнөөг хэр нь онгод, сахиус нь орж ирээгүй будилчихсан яваа олон хүн бий. Үүнээс болж нийгэмд асар их хор уршиг бий болж байна. Учир утгагүй, үнэн худал нь мэдэгдэхгүй энэ олон бөөг цэгцэлж, учраа олохгүй яваад нь туслах зорилгоор эвлэл маань байгуулагдсан.

-Өөрөөр хэлбэл, онгод сахиусгүй атлаа өөрсдийгөө бөө, удган гэж хүний сэтгэхүй, оюун санаагаар тоглож, бизнес хийж байгаа бөө нарыг цэгцлэх зорилготой байгуулагдсан гэсэн үг үү?

-Тийм ээ. Худалч хүнд айл болгонд нэг бөөтэй болж. Уг нь онгод, сахиус гэдэг 60 жилд ганц удаа удамдаа буудаг уламжлалтай. Гэтэл дөнгөж шилжилтийн насан дээрээ яваа охид, хөвгүүд бөө болж байна.

Тэднийг онгод, сахиустай гээд хэлчихдэг. Түүний уршгаар тэдний ааш аяг эвдрэх, гадуур тэнэх, архидан сог¬туурах нь ихэслээ. Бас бөөгөөс болж гэр бүл ихээр салж байна шүү дээ.

-Далдын хүч, сүсэг бишрэлдээ итгээд үү?

-Үнэхээр онгод, са¬хиус¬тай жинхэнэ бөө олон байна л даа. Гэхдээ хуурамч нь түүнээсээ их байна. Үүнийг цэгцлэх л шаардлагатай байгаа юм.

-Юм мэддэггүй, бөө нэр зүүсэн олон хүн байгааг үгүйсгэхгүй. Гэхдээ шашин гэдэг тоглоом биш биз дээ?

-Тийм ээ, тоглоом биш. Сая би эвлэлийнхээ зорилгыг хэлсэн. Хуурамч бөөд итгэн онгод, сахиусаа хүлээж авсан хүмүүс уггүйгээ мэдээд болилоо гэхэд наад зах нь 5-6 сая төгрөгийн хувцас, хэрэглэл авчихсан байдаг. Энэ нь хувь хүнийг сэтгэл санаа төдийгүй эдийн засгийн хувьд хүнд байдалд оруулж байна.

-Үнэн л дээ. Хаа сайгүй л бөөгийн хувцас, хэрэглэл зардаг газар байдаг болж?

-Бүр жижиг хэмжээний зах болчихсон. Уг нь бөөгийн хувцас, хэрэглэлийг жинхэнэ удам дамжсан дархан хүн хийх ёстой байдаг. Тэгж байж хувцас, хуур зэвсэг нь амь ордог учиртай. Гэтэл хүмүүс дураараа хийж, захаас ху¬далдан авч байна.

Эсвэл нэг нэгэндээ дамлан зардаг болжээ. Энгийн жишээ дурьдахад, найман мянган төгрөгийн үнэтэй дээлийг 80-аар зарж байна. Гэтэл үүний ард иргэд бие сэтгэл, эдийн засгаараа асар их хохирол амсч байна.

Мөн бөө болох гээд онгод сахиус нь орж ирэхгүй болохоор хувцас, хэрэглэлээ хаа хамаагүй ууланд аваачиж хаяж байна. Иргэд түүнийг нь мэдэхгүй хажууд нь архи дарс уудаг. Уусан архи нь дэвтэй болж, залуус архинд донтох зэрэг хор уршиг дагуулдаг.

-Таны хувьд бөөгийн хэчнээн хувцас, хэрэг¬лэлийн ёс журмын дагуу цэгцлэв?

-Онгод, тэнгэр маань хү¬нийг угтай эсэхийг нь ял¬гадаг л даа. Үнэхээр угтайг нь зөв замд нь оруулж өгдөг. Миний хувьд 20-иод хүний хувцас, хэрэглэлийг ном ёсоор нь цэгцэлж, янзалсан.

-Гэхдээ нэг зүйл илт ажиглагддаг. Хүнийг хэн нэгэн бөө онгод сахиустай гээд хэлчихдэг. Түүгээр зогсохгүй “Онгодоо авахгүй бол танай гэр бүлээс тэд хоногийн дараа хэн нэг нь нас барна” ч гэдэг юм уу, хувь хүний сэтгэлзүйгээр их тоглодог. Үүнээс нь болж тэд аргагүйн эрхэнд ордог ч юм байхыг үгүйсгэхгүй?

-Үнэхээр бөө бол хүний амь авдаггүй. Энэ бол хүний сэтгэлзүйгээр тоглож, нэг төрлийн бизнес хийж байгаа үйлдэл юм.

-Гэхдээ хүн өөрийгөө онгод, сахиустай гэдгээ яаж мэдэх юм бэ?

-Миний хувьд удам дамжсан л даа. Манай өвөө Завханы гаралтай бөө хүн байсан. 13 настай байхдаа гадаа тоглож байгаад хуй салхинд дайруулсан. Түүнээс хойш юм хардаг болчихсон. Тэр цагаас сонин, хачин зүйл амьдралд тохиолдох болсон. Онгод, сахиусаа хүлээж аваад 14 жил болж байна.

-Таны хувьд өөрийгөө бөө болно гэдгээ яаж мэд¬сэн юм бэ?

-Эмээгээ нас барж байхыг зүүдэндээ харсан. Тэр үеэс л өөрийгөө үнэхээр бөө юм байна гэж мэдэрсэн.

-Тэгэхээр ихэвчлэн зүүд нойронд орж ирдэг гэсэн үг үү?

-Зүүдээр л мэдрэгдэнэ дээ. Их л сийрэг мэдрэмжтэй болчихдог юм билээ. Бөөгийн хувцас хэрэглэлээ яахаа мэдэхгүй болчихсон иргэдэд тусламаар байна. Онгод сахиусаа авах гэж байгаа хүмүүс сайн үзүүлэх хэрэгтэй.

Гэхдээ олон бөө дээр очих хэрэггүй. Манай эвлэл дээр ирж болно. Учир нь, манайх өнгөрсөн гурван жилийн хугацаанд олон арга хэмжээ зохион байгуулсан. Их ч цэгцэлсэн. Гэхдээ л дийлэхгүй байна.

-Тэнгэрийн шийтгэл хатуу гэж ярьдаг. Бөөгийн шашнаар бизнес хийж байгаа хүмүүс хожим ямар шийтгэл хүлээх бол?

-Үнэхээр тэнгэрийн шийтгэл хатуу. Олз чинь хаагдаж, ажил үйлс чинь бүтэхээ болихоос эхлээд амьдын хагацал үзнэ.

-Яах вэ, онгод сахиусаа хүлээж авдаг юм байж. Гэхдээ улаач нь хүлээж авахыг хүсэхгүй бол яах вэ?

-Тэнгэр заяатай, тэнгэр шүтлэгтэй хүнд онгод са¬хиус ирдэг. Тэнгэр са¬хиус, онгод тэнгэр таниар тог¬лоо¬гүй. Мөнх тэнгэрийн үзэл бодлыг хаяж болохгүй. Үнэ¬хээрийн тэнгэртэй хүн бол авахаас өөр аргагүй. Хүссэн ч, хүсээгүй ч авч л таарна.

Б.Төрбат

Twitter