Монголын эдийн засаг Коронавирусийн (КОВИД-19) цар тахлаас өмнөх гурван жилд тогтвортой өссөн байдаг. Гэвч 2020 оны эхээр Хятадын Ухань хотоос гаралтай аймшигт халдварт өвчин дэлхий нийтийг цочроон хаа сайгүй тархаж эхэлсэн. Дэлхийн улс орнууд иргэдийнхээ эрүүл мэндийг сахин хамгаалах, нийгмийн хамгааллын цогц арга хэмжээг хэрэгжүүлэх, ажлын байрыг хамгаалах, ажил эрхлэлтийг дэмжих, санхүүгийн тогтвортой байдлыг хангах хэд хэдэн томоохон шийдлийн өмнө ирсэн юм.
Баабар гуай ээлжит нийтлэлээ бичжээ. Тэр хэзээд цаг үеэ мэдэрдэг, эмзэг талыг нь олж тоншдог, бас эргэлзээ, төөрөгдөл, хэрүүл маргаанд хутгадаг. “Халх голд хэн хохиров?” нийтлэл нь ч энэ жамаараа л бичигдэж. Тэрбээр дээрх түүхэн үйл явдлыг урьд өмнө тэр бүр өнгийж байгаагүй өнцгөөс нь сөхөж, зарим баримт дурдаж, тэр бүрдээ “Факт үнэнээс чухал” (Fact is more important than truth) хэмээн давтан давтан онцлов.
“Оюутолгой” компанийн ТУЗ-ийн гишүүн Э.Баясгалантай ярилцлаа.
-“Рио Тинто”-той холбоотой зардал хэтрүүлсэн, маргаан дагуулсан асуудал хурцдаж байна. Хөндлөнгийн шинжээчид 150 гаруй хуудас тайлан өгсөн. “Оюутолгой”-н ТУЗ-ийн гишүүд тайланг хэлэлцсэн үү?
Монгол Улсын анхны маршал Гэлэгдоржийн Дэмид нь1900 онд Сайн ноён хан аймгийн Цэцэн чин вангийн хошуу одоогийн Архангай аймгийн Ихтамир сумын Хан-Өндөр багийн нутаг Алтан тэвш гэдэг газар Гэлэгдоржийн гэрт төржээ. Тэрээр багаасаа ухаалаг сэргэлэн цовоо, ой сайтай хүү байсан учир 10 орчим настай байхад нь тэднийх Хан-Өндөрийн хүрээнд нүүн ирж, хүүгээ сайн лам болгохыг зорьсон боловч лам болсонгүй лагдай.
Монголд буддын шашин гурван удаа орж ирсний сүүлийнх нь бидний дунд өргөн тархсан билээ. Сүүлийн үед лам багш нарын сарын цалингийн асуудал хүндээр тавигдаж хамгийн доод хэмжээ 420 мянган төгрөг байсан. Хамба лам болон түүнээс дээш зэрэгтэй лам ч мөн адил нэмэлт нэмэгдэж 600 мянга болсон. Харин эдгээр шалтгаан нь монголд бурхны шашин хөгжих том саад гэж харж байна.
Ордос дахь Чингис хааны онгоны дотор цурхиран уйлалдаж, аврал эрж байгаа өвөрлөгчдийг хараад өр зүсэгдэх шиг болов. Өвөрлөгчдийн хамгийн их тахиж шүтдэг Их хааны сүнс тэднийг яагаад ивээсэнгүй вэ? Тэд л Чингис хааныг хамгийн их шүтдэг шүү дээ. Гэтэл "үйлийн үр" гэж айхтар юм үнэхээр байдаг аж! Өвөр Монголын ноёд Чингисийн алтан ургийн сүүлчийн хаан Лигдэнгээс урваж, харь Манж хаанд дагаар орсон хар түүх бий.
Зууны мэдээ
Монгол өв соёлыг түгээн дэлгэрүүлэгч аймгийн заан Т.Аваадоржтой ярилцлаа.
-Манай сонин “Бага насны хүүхдээр морь унуулахгүй байя. Мэргэжлийн унаач жоккейчидтой болъё” гэсэн сэдвийг хөндөж, асуудал дэвшүүлж байгаа юм. Та юу гэж үзэж байна?
Юунaaс ч aйдaггvй гэдгээрээ нутaгтaa aлдaршсaн н.Донгов гэх хvний тухaй хууч яриaг тa мaгaдгvй сонссон ч бaйж болох юм. Тэрээр 1910-1970-aaд онд Хөвсгөл aймaгт aмьдaрч бaйсaн хvн бөгөөд нaсaн туршдaa буг чөтгөр, сvнс зэргээс aйж бaйсaн удaaгvй гэдэг. Нэгэн өдөр хaмт aнд явсaн хvмvvс нь тvvнийг aйлгaхaaр төлөвлөгөө зохиожээ.
ФОТО
ВИДЕО
