Энэ ч үүднээс Монголын Эзэн Чингис өмчлөх гэсэн бололтой хүмүүс бишгүй байдгийг та бид мэднэ. Казахстаны Техникийн ухааны дэд эрдэмтэн Калибек Данияровын “Чингис хааны уг гарвал нь хэн бэ” хэмээх судалгааны ажлыг нь та бүхэнд сонирхуулж байна. Авах гээхийн ухаанаар сонирхох биз ээ.
Чингис хааны удмын долоон үед монгол нэртэй хүн нэг ч алга
Казахстаны Техникийн ухааны дэд эрдэмтэн Калибек Данияровын «Чингис хааны уг гарвал нь хэн бэ» хэмээх судалгааны ажил манай уншигчдад сонирхолтой байх болов уу гэсэн үүднээс товчлон хүргэж байна.
Монгол Улсад анх удаа бөөгийн нэгдсэи эвлэл байгуулагджээ. Энэ талаар МонголынБөөгийн нэгдсэн эвлэлийн дэд ерөнхийлөгчөөр сонгогдсон түүхийн ухааны доктор Д.Хоролдамбатай ярицлаа. Тэрээр 20-иод жилМонголын эзэнт гүрний нийслэл Хархорум хотыг судлах, cypmaлчилax, Монголд хвгжлийн шинэ орчин бий болгох асуудлыг төрийн бодлогод тусгуулах чиглэлээр ажиллаж ирсэн бөгөөд монголчуудын түүхсоёл, 1930-1960-аад оны улс төрийн их хэлмэгдэлтийн maлaap судалгааны ажлыг хийж, олонөгүүлэлном бутээлийг уншигчдадаа вргвн барьсан залуу эрдэмтэн юм.
Владимир Грайворонский- түүхийн ухааны доктор, ОХУ-ын ШУА-ийн Дорно дахины судлалын хүрээлэнгийн Монгол судлалын тасгийн захирал
Хэдхэн арван жилийн өмнө дэлхийн улс төрийн тавцангаас алс хол, бөглүү оршдог байсан Монгол Улс сүүлийн жилүүдэд дэлхийн олон нийт, улс төрч, эдийн засагчид, хэвлэл мэдээллийн анхаарлыг ихэд татдаг боллоо.
Монголын казакууд нь Түрэг угсааны үндэстэн юм. Казак гэдэг нэрийн хувьд Казах, Хасаг гэх мэтээр олон дуудагддаг.
Казакууд одоогоос 120 гаруй жилийн тэртээ Алтайн нурууг даван нүүдлэн ирсэн гэж өөрсдөө ярьж бичих нь олон. XIX зууны эхэн хагаст одоогийн Баян-Өлгий аймаг байсан газарт нэг ч казак айл байгаагүй бөгөөд дан ганц Урианхайн нутаг байжээ.
Монгол Улсын Засгийн газар 2012 онд идлэг шонхорыг үндэсний бахархалт шувуугаар зарласан. Мөн үндэсний бахархалт шувуутай болсон дэлхийн 88 дахь орон болж бүртгэгдсэн билээ. Иймд шонхор шувууг Монголын ард түмний түүх соёл, эрч хүч, эв нэгдэл, байгаль дэлхийгээ хайрлах үзлийн билэгдэл болгох, шонхор шувууг зүй бус хорогдол, худалдаанаас хамгаалах арга хэмжээг санаачилж хэрэгжүүлэхийг нийт иргэд, байгууллага, аж ахуйн нэгжид хандан уриалсан нь одоо ч хүчин төгөлдөр хэвээр. Гэсэн ч “Засгийн газрын нууц тогтоол”-оор халхавчлан идлэг шонхорыг гадагш гаргасаар ирэв. Үүнээс үүдэн үндэсний бахархалт шувууны тоо толгой цөөрөх аюул нүүрлээд удаж байна. Шонхор шувууг өгч авалцдаг “нууц” гэх нэртэй нийтэд мэдэгддэггүй хууль зөрчсөн тогтоол, журмуудыг хэрхэн гаргаж, яаж хэрэгжүүлдэг байсныг хүргэе.
Монгол Улсын ар¬дын жүжигчин Агваан¬цэрэнгийн Энх¬тайван¬тай ярилцлаа.
-Ардын жүжигчин цол хүртсэнээсээ хойш сонин хэвлэлд тө¬дий¬лөн яриа өгөөгүй.Үнд-сэндээ сүүлийн жилүү¬дэд нам гүм байгаа. Тий¬мээс та¬ныг эргээд "ухаж төнх¬мөөр" са¬нагд-лаа л даа. Яриагаа ус нутгаас тань эхэлье?
Битүүлэг гаргана гэдэг бол улирч буй жилийнхээ алив гай барцад юуг гаргаж, идээ ундаагаа, сэтгэл санаагаар баян гэдгээ ирэх ондоо харуулж буйн нэгэн илрэл юм. Шинийн 1-ний өглөө мандах нарны туяа шиг, цаст уулын оргил шиг угтахын урьтал бол битүүлэх ёс.
Монгол Улс хэмээх том айл 1990 оноос хойш дөрвөн Ерөнхийлөгчийн нүүр үзэж байгаа. БНМАУ-ын анхны Ерөнхийлөгч П.Очирбатыг 48 настай эр бие ид жагсч, хий нь арилсан үед сонгосон юм. Энэ хүн төр барьж байхдаа төр түмэндээ юу хийж, үлдээв гэдэг нь сонирхол татдаг. 1992 оны нэгдүгээр сард БНМАУ Үндсэн хуулиа шинэчлэн батлав. Энэ дөрөв дэх удаагийн Үндсэн хуулиар БНМАУ гэдэг нэрийг Монгол Улс хэмээн өөрчилсөн билээ. Яг энэ үед нийгэм задарч танайх, манайх болж талцаж байх үе бөгөөд юутай ч Монголыг маань нийгмийн нэг тогтолцооноос нөгөө тогтолцоо руу хөл тавиулах хөсгийг хөтөлсөн хүн яах аргагүй П.Очирбат юм. Тиймээс анхны Ерөнхийлөгчийн хувьд “Алт” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлсэн хүн гэж онцолдог. Энэ хөтөлбөр нь Монголын эдийн засгийг нэгэн үе чирч явсан нь үнэн. Түүний бүрэн эрхийнхээ хугацаанд барьж, дэвшүүлж байсан гол санаа бол уул уурхайн олборлолт, үйлдвэрлэлт байсан бөгөөд эх орны эдийн засгийг хөл дээр босгох нь чухал байжээ.
ФОТО
ВИДЕО
