Бадамаа орой болохыг тэсэн ядан хүлээж байлаа. Яагаад гэвэл тэрээр мөнөөхөн үл тайлагдах мэдрэмжээ хүсэмжилж байлаа. Бас чиг айх шиг. Хүсэн хүлээсэн мөч нь ирж түнэр харанхуй орчлонг нөмөрлөө.

Тэр орондоо оронгуут дэрэн дороосоо номоо гаргаж, дахин уншихаар хуудсыг нь дэлгэлээ. Энэ бол ихээхэн учиртай ном юм. Бадамаа хэдэн хоногийн өмнө Арслантай гүүрний дэргэдэх хуучин номын худалдаачдаас нэгэн ном нүдэнд торсон нь “Страна мертвецов” буюу “Үхэгсдийн орон” хэмээх орос ном байлаа. Орос ч гэж дээ, Хендерсон гэгч америк эр уг аймшигт номыг бичсэн нь орос хэл дээр хөрвүүлэгдсэн байж.

Бас чиг сонин юм боллоо. 6000-аас буухгүй гэж байсан боловч эргээд явахад нь дуудаж,
- Дүү, чи энэ номыг хүссэн үнээрээ ав! гэж хэлээд нүдээ онийлгон харах нь яг л үхсэн хүн шиг санагдахад дотор нь зарсхийжээ. Гэвч тэр ном яг соронзон мэт татсан учраас халаасан дахь 1000 төгрөгөө худалдагч эрд өгчихөөд номоо тэврэн гэр рүүгээ явган алхахад бие нь халуу шатах шиг санагдаж байлаа. Тэр анхлан уг номыг уншаад айж хирдхийн гэрлээ асааж хоносон билээ. Гэвч өдөр нь тэсэлгүй барьж авснаар орой болоход ихэнхийг нь уншчихсан байжээ. Хэдийгээр өдөр ч гэсэн айдас хүйдэст бүрэн автаж, ээж нь
- Цайгаа уу! гэж хэлэхэд хүртэл давхийн цочиж байлаа.
Гэвч түүнд энэ айдас хүйдэс сүүлдээ үгээр илэрхийлж боломгүй таатай мэдрэмжийг төрүүлж байгаа нь хачирхалтай санагдаж байв. Бадамаа хар багаасаа л хачин этгээд хүүхэд байсан юм. Тэрээр орос гуравдугаар сургууль төгссөн бөгөөд ангийнх нь Маринагийн эмээ Вера Павловнаг нас барахад очжээ. Шарилтай өрөөг үзмээр санагдахад нь тэр орчихов. Шарилд хүрч үзмээр санагдахад нүүр рүү нь гараа сунгаж, бүтээлгэн доогуур оруулахад цэл хүйтэн бие мэдрэгдсэн бөгөөд хачирхалтай нь гар нь халуу оргин, зүрх нь булиглан цохилж таатай мэдрэмж төрсөн нь гайхалтай.
... Тэр энэ номыг гурав дахь удаагаа унших гэж буй нь энэ. Одоо бол бүр харанхуйд уншдаг болжээ. Уг номонд Лора гэгч эмэгтэй шарилын газраар тэнүүчилж байгаагаар гардаг. Мөн моргт очиж үхдэлд гар хүрэн үнэн сэтгэлээсээ харьцсанаар сүнстэй нь ойлголцож байгааг дүрсэлжээ. Тэр шөнө Бадамаа яг л үхэгсдийн ертөнцөд очиж тэдэнтэй харилцан, этгээд сонин зүйлийг мэдэрч байх шиг санагдаж байлаа. Тэр шөнөө их л сонин зүүд зүүдэлснээс бие нь ихэд сэргэж яг л ам нь ангасан мэт болсон ажгуу. Өглөө босохдоо тэр моргт очиж үхдэл харах адын бодолдоо бат нот итгэсэн байв. Яг л ажилтай юм шигээр өглөө эртлэн гарч 1-р эмнэлгийг зорилоо.
Тэрээр шүүх эмнэлэгийн дэргэдэх моргт очиж хаалгыг нь цохивол архи сэнгэнүүлсэн туранхай хар залуу,
- Яах гэж байгаа юм? гэсээр хаалга онгойлголоо.
- Хүн хайх гэсэн юм.
- Цагдаагийн бичиг байгаа юу?
- Үгүй.
- Төлбөрөө төлнө шүү гээд инээх нь зэвүүн бус маш таатай санагдсан гэлтэй.
- Гурван мянга болох уу?
- Болно оо, болно. Эрэгтэй юм уу, эмэгтэй юм уу?
... Тэр хариулсангүй.
- За, ор. Чи харж бай. Айхгүй биз дээ? Би яваад ганц шил юм авч ирлээ.
- За гэсээр Бадамаа дотогшоо оров.
Сэрүү татсан том тасалгаан дахь вандангууд дээр чармай шалдан үхдэлүүд хэвтэх аж. Түүний сэтгэл маш их догдолж байлаа. Яг л хуримаа хийж буй бүсгүй шиг зүрх нь булиглан урагшаагаа алхлаа. Хамгийн наад захад толгойгоо хага цохиулан зүрхэндээ хутгалуулж үхсэн эр хэлээ хазан, нүдээ гөлийсөөр үхжээ. Тэр үхдэлийн биеийг илэхэд гар нь сэрүү татан мөс шиг хүйтэн зүйл дээгүүр чийгтэж хөлөрсөн гар нь эвлэг гэгч нь гүйж байлаа. Ямар сайхан ертөнц гээч энэ вэ? Цаашаагаа алхахад нэгэн тарган авгай хэвтэх аж. Бас л сайхан мэдрэмж. Цаад захад залуухан эрийн цогцос байлаа. Очлоо. Ер бусын сайхан залуу байжээ. Хачирхалтай нь тэр уг цогцсыг хараад сэрэл нь хөдөлж орхив. Үрчийж жижгэрсэн шодойг нь тэсч чадалгүй үмхээд авлаа. Яг л хүйтэн төмөр шиг санагдав. Уруулыг нь озлоо. Хөшсөн учраас нэг л сонихон. Энэ мэтээр цогцос бүртэй танилцаж байтал цаад буланд нэгэн эмэгтэй чармай шалдан зогсож байх нь тэр. Бадамаа түүнийг амьд хүн гэж бодсонгүй. Шууд л дөхөж очиход нөгөөх нь өмнөөс нь нисэн ирж буй нь бие цогцос бус сүнс болохыг сая л ойлгожээ. Хендерсон “Страна мертвецов”-д үүнийг бичжээ. Гэхдээ Хендерсоны бичсэн шиг айдас хүйдэс төрмөөр зүйл энд огтхон ч алга байгаа нь гайхалтай. Тэр сүнс рүү очлоо. 20-иод насны бүсгүй бололтой. Гараа сунгалаа. Хий хоосон боловч ер бусын таатай мэдрэмж төрүүлснээс цусных нь эргэлт түргэсээд эхлэв. Тэр яагаад ч юм сүнстэй ярьж үзэхээр шийдлээ.
- Чи яагаав? Энд юугаа хийж байгаа юм? гэж хэлэх гэсэн боловч нөгөө сүнс шууд л ойлгосон бололтой нэгэн цогцос руу заалаа. Тэгээд сүнс тийшээгээ явах гэсэн боловч өмнөөс нь маш хүчтэй салхи үлээж байгаа юм шиг явж чадахгүй байгаа нь өрөвдөлтэй санагдав. Тэрээр чухам ямар цогцос руу яагаад заасан болохыг нь үзэхээр очлоо. Юу болсон гэж санана аа. Буланд байгаа сүнстэй усны дусал шиг адилхан эмэгтэйн цогцос өмнө нь зогсож байлаа. Цогцос аль хэдийн хөшөөд эвгүйдэх тийшээ ханджээ. Ингэж байтал хаалга онгойн мөнөөхөн эр орж ирлээ. Эргээд харахад мөнөөхөн сүнс харагдахаа больчихсон байв. Моргийн манаач эр түүн рүү ирж,
- За, яав? Олдсон уу гэв.
- Үгүй ээ. Маргааш нөгөөдрөөс дахин ирэхээс.
- Өдөр болгон ирсэн ч болно гэлээ.
Үүнээс хойш тэр нэг өнжөөд л ирдэг боллоо. Тэр болгондоо нөгөөх сүнсийг эрнэ. Ор мөргүй алга болсон байлаа. Харин хааяа хааяахан өөр сүнснүүдтэй учирна. Жинхэнэ үхэгсдийн ертөнц оршуулгын газар л байдаг болохыг “Страна мертвецов”-оос уншсан болохоор Даландавхар, Нарангийн энгэр рүү явахаар шийджээ. Тэр бүр хонохоор шийджээ. Зуны урин дулаан цаг байсан болохоор ганц ундаа аваад л явжээ. Харуй бүрий болж байхад очлоо. Хэрэн хэсч, шарил дундуур явж байтал ер бусын мэдрэмж төрлөө. Цагаа харах гэсэн чинь зогсчихож. Утсаа хартал унтарсан байлаа. Удалгүй бөөн шуугиан болж тийшээгээ очтол зүсэн зүйлийн өнгө төрхтэй сүнс, сүг, буг чөтгөрүүд бүжиглэн найрлаж байх нь тэр. Бадамаа тэдний дунд ороход уураг тархи нь цахилгаан цахих шиг л болж маналзаж агаарт хөөрч буй мэт сэтгэл төрж байлаа.
Тэр өөрийгөө газраас хөөрчихсөн байхыг мэдрээд гэнэтхэн айх шиг болов. Гэтэл дор бие нь гулдайн унасныг харж, биедээ буцаж орлоо. Бие нь бараг л хөрөх шахсан бололтой даарч байлаа. Чингэсээр үүрээр сүнс сүгнүүд алга болон бие нь ядарч сулбайсан Бадамаа үй олон шарил дунд хоцорлоо. Тэр өглөө болоход дахиад шөнийг мөрөөджээ. Ийм маягаар хэдэнтээ хонож байтал нь эцэг, эх нь ирж барин эмнэлэгт хэвтүүлсэн аж. Эрэн сурвалжлагдаж байтал нь Даландавхарт эмэгтэй хүн байна гэсэн сургаар очсон нь тэр байжээ. Бадамаа өнөөдөр бидний Шархадны больниц гэж нэрлэдэг Сэтгэцийн клиникийн эмнэлэгт хэвтэж байна. Харин тэр энэ тухайгаа бичсэн нь миний өмнө дэлгээстэй байгаа нь энэ. Үхэгсдийн ертөнц тайлагдашгүй. Гэтэл Бадамаа бүсгүй ямар зөн совин, мэдрэмжээрээ уг ертөнцөд очсон нь сонин байна. Даанч бид түүнийг сэтгэл мэдрэлийн өвчтэй гээд хорьчихсон. Хорихгүй гээд ч яах билээ. Бид л лав тайлж мэдэхгүй. Бас таньж мэдрэхгүй учраас тэр шүү дээ.

Twitter