оройн мэндээ 2020 оны нэгдүгээр сарын сайн үйлсийн аянийг манай хүрээлэн хариуцсан учир Гэгээн үилсийн аян болгон Дархан уул аймгийн1 сургуулийн олон жил засвар хийгдээгүй 1 ангийн засвар тохьжилтийн зардлийг бүрэн дааж хамтран ажиллаж уг сургуулийн Шугам зургийн Баярсайхан багш д .Зураг зүйн камнет болгож засвар хийж тохижуулан хүлээлгэн өглөө . Баярсайхан багш мааань 6-8 ангийн 500 орчим хүүхдүүдэд зураг зүйн хичээл заах ангитай болсон.нь сэтгэл өндөр урам зоригтой байгаа харагдсаан . Өсвөр насны олон хөөрхөн хүүхэдүүдэд сурах орчин бүрдүүлэхэд хувь нэмэрээ оруулж гэгээн үйлсийн аян зохион байгууллаа .
МУУГЗ Л.Ванганы нэрэмжит Завхан аймгийн хөгжимт жүжгийн театрын уран бүтээлчид Монгол ардын аман зохиолын үнэт өв Жангар туулийг тайзны бүтээл болгож ирэх гуравдугаар сард үзэгчдийн хүртээл болгохоор ажиллаж байна.
Тус театрын уран бүтээлчид 2018 онд Монгол Улсын төр-нийгэм, шашин-соёлын нэрт зүтгэлтэн, шарын шашны анхны тэргүүн буюу анхдугаар Богд Жавзандамба хутагтын амьдрал уран бүтээлээс сэдэвлэсэн ӨНДӨР ГЭГЭЭН дуулалт жүжгийг тайзны бүтээл болгож үзэгч түмэндээ өргөн барисан бол 2020 онд Монгол улсын ерөнхийлөгчийн “Монгол баатарлаг тууль”-суудыг түгээн дэлгэрүүлэх зарилгын хүрээнд ЖАНГАР туулийг хүүхдийн жүжиг болгон тууривхаар бэлтгэл ажилдаа ороод байна.
“Монголын Их Хүрээ” хийдийн хамба лам, зурхайч З.Санждорж хийдийн өргөтгөлийг ашиглалтанд оруулах ёслолын ажиллагаа боллоо. Монголын Их Хүрээ” хийдийн өргөтгөлийг нээж З.Санждорж үг хэлж, лам ёслолын нар зан үйл хийлээ.
Ёслолын ажиллагаанд МБНЭ-ийн Ерөнхийлөгч Д.Жаргалсайханыг урьж оролцууллаа. Хийдийн өргөтгөлийг нээлтийн ажиллагаанд гадаадын зочид, хэвлэл мэдээллийн газрууд уригдан ирсэн байлаа. Түүний дараа урлагын тоглолт болж, зочдод зориулсан хүлээн авалт болсон байна.
Монголын бөөгийн хөгжилд жинтэй хувь нэмэр оруулж ирсэн Зайран Хурцжавхлангийн 2013 оны шинэ жилийн цэнгүүнд МБНЭ-ийн удирдлага урилгаар оролцсон билээ. Жилд дутам өөрсдийн эгнээгээ мянга орчим хүнээр тэлдэг Зайран Хурцжавхлан нь “Язгуур шүтээн” бөөгийн холбоог байгуулсан байдаг.
“Язгуур шүтээн” бөөгийн холбоо нь тэнгэр шүтлэгтэй хүмүүсийн нэгэн хүсэл, зорилго доор сайн дураараа нэгдэн эвсэж байгуулагдан ажиллаж өнөөдөр 5800 гаруй гишүүд, шавь бүхий тасралтгүй үйл ажиллагаа явуулдаг төрийн бус байгууллага болжээ. Монголдоо хамгийн олон бөөгийн шавь бүхий байгууллага юм.
Тус холбоо нь халх сахиусыг ёс, дэг жаягаар залан тухлуулж, уул, ус, лус савдгийг аргадан тахих зэрэг бөөгийн бүхий л ёс заншлыг бусдад түгээн дэлгэрүүлж танилцуулах зорилготой ажээ.
Шинэ жилийн цэнгүүнд МБНЭ-ийн ерөнхийлөгч Д.Жаргалсайхан баяр хүргэж үг хэллээ.
Монгол бөөгийн байгууллагын хөгжилд үнэтэй хувь нэмэр оруулж байгааг тэмдэглэж, Мөнх тэнгэрийн төлөө “Алтан шонхор” медалиар шагнасныг гардуулсан байна. Шинэ жилийн цэнгүүний үйл ажиллагаа сайхан болж өнгөрлөө.
Нэгдсэн үндэсний байгуулагын дэмжлэг санаачлагаар 1950 –иад оноос эхлэн дэлхий даяар Дэлхийн шашны өдрийг жил болгоны нэгдүгээр сарын 3 дахь 7 хоногын ням гарагт тэмдэглэж ирсэн билээ. Монгол улсад 1999 оноос эхлэн уг өдрийг тэмдэглэж ирсэн билээ.
Энэ өдрөөр "Бишрэлт" зочид буудалд Дэлхийн шашны өдрийг Монголын Бахайчуудын Үндэсний Оюун санааны Чуулга зохион байгууллаа. Энэхүү өдөрт Хинду, Иудейн, Будда, Христ, Ислам, Бахай,Бөөгийн шашны төлөөллүүд оролцож илтгэл тавьж, санал солилцлоо. Уг арга хэмжээнд МБНЭ-ийн Ерөнхийлөгч Д.Жаргалсайхан урилгаар оролцлоо.
Бүх шашиныхан хамтын хүчээр хүн төрөлхтний сайн сайхны төлөө сэтгэл санаа, хүч оюунаа зориулж ажиллах талаар санал бодолоо хуваалцсан сайхан үйл ажиллагаа боллоо.
УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүүгээс тавьсан Монгол Улсын түүх, соёлын дурсгалт газруудын харуул хамгаалалт, засвар үйлчилгээ ямар түвшинд байгаа болон Эрдэнэ зуу хийдийн өнөөгийн байдлын талаарх асуулгын хариуг баасан гаригийн үдээс хойш их чуулган дээр сонсгов.
Соёл, спорт, аялал жуулчлалын сайд түүний асуулгад хариулсан. Манай улсын нутаг дэвсгэрдээр 1000 гаруй чулуун зэвсгийн бууц суурин, 600 орчим хүн чулуу, 600 орчим буган чулуун хөшөө, 300 орчим хот суурины ор үлдэц, 200 гаруй хадны зурагтай томоохон дурсгалт газар, 500 гаруй хиргис үүр, 110 гаруй тайлгын онгон, 200 гаруй бичээс бүхий хөшөө дурсгал, 941 сүм хийдийн үлдэгдэл, туурь судлагдаж бүртгэгдсэн байна.
Монголчуудын оюун ухаанаар бүтээгдсэн соёлын баримтат өвийн үндэсний хэмжээний бүртгэл, мэдээллийн сан үүсгэн судалгаа шинжилгээний эргэлтэд оруулах, хадгалах, хамгаалах, сурталчлах, сэргээн засварлах цогц ажлыг төлөвлөж багтаасан "Соёлын баримтат өвийг хамгаалах хөтөлбөр"-ийг баталлаа. Хөтөлбөрийг 2015-2017, 2017-2022 он гэсэн 2 үе шаттайгаар хэрэгжүүлнэ.
Бичиг үсэг, дүрс, дуу авиан гэх мэт олон арга хэлбэртэй соёлын баримтат өв нь улсын түүх, хэл, соёл, ёс заншлыг тээн хадгалж байдаг тул эрдэм шинжилгээний чухал хэрэглэгдэхүүн болдог.Зориулалтын байр, тоног төхөөрөмжийн дутагдлаас шалтгаалан үндэсний эдгээр үнэт өв гэмтэж муудсаар байна.
Үндэсний номын сангийн сан хөмрөгт гурван сая гаруй ховор чухал ном, судар хадгалагддаг. 2008 онд хийсэн улсын тооллогоор эдгээрийн 85 хувь нь гэмтэлтэй гарсан бөгөөд 20-30 жилийн дараа гэхэд тэн хагас нь устах аюултайг олон улсын шинжээч, эрдэмтэн, мэргэжилтнүүд анхааруулжээ. Мөн Шинжлэх ухааны академийн Хэл зохиолын хүрээлэнд 1100 орчим тод үсгийн судар, аман зохиол болон нутгийн аялгууг тэмдэглэсэн 1200 орчим соронзон хальс, 450 орчим хавтаст материал хадгалагддагийн зарим нь элэгдэж хуучирчээ.
Төрөөс жил бүр төсөв хөрөнгө хуваарилан тодорхой дэмжлэг үзүүлснээр ийм байдал ирэх жилүүдэд давтагдахгүй, соёлын өвийн хадгалалт хамгаалалт эрс сайжирах юм.
АНУ-ын Археологийн хүрээлэнгийн “Archaeology” сэтгүүлээс гаргасан 2019 оны онцлох 10 олдворын жагсаалтад Архангай аймгийн нутгаас олдсон Сүннү гүрний үеийн дээдсийн хоёр булшнаас гарсан олдворууд багтжээ.
МЭӨ III зуунаас МЭ I зуун хүртэл Евразийн зүүн хэсгийн тал нутагт ноёрхож байсан нүүдэлчин ард түмэн болох сүннүчүүд Хятадын Хань гүрэн рүү (МЭӨ 206-220) байнга халддаг байв. Эл халдлагаас хамгаалахын тулд Хань гүрнийхэн бэхлэлт босгосон нь эцэстээ Цагаан хэрмийн нэг хэсэг болжээ.
“Улаанбаатар” их сургууль, Хятадын Хэнань мужийн Соёлын өв, археологийн хүрээлэнгийн хамтарсан багийнхны малтсан хоёр булшинд тансаг хэрэглэлүүд байсан аж.
Том хэмжээтэй булшнаас мөнгөн бөгж, алтадсан мөнгөн луу зэрэг хэрэглэлтэй модон хайрцаг гарсан бол жижиг булшинд морин тэргэн дээр оршуулсан хүний шарил, адууны 15 толгой, морины 19 мөнгөн чимэглэл байжээ. Түүнчлэн булшнуудаас хаш чулуугаар чимэглэсэн илдний хэсэг гарсан байна.
Т.Есүхэйтөмөр
ФОТО
ВИДЕО
