Эрт үед бөө хуяг хувцасгүй байж. Эхнэр таван хүүгээ зүй бусаар хорлолд автуулж үхүүлсэндээ хор шар,гомдол цөхрөлдөө хөтлөгдөж тэнгэрт өширхөж зарга мэдүүлсэн гэнэ. Эцэг тэнгэр хариуд нь чадал байвал үхэгсэдийн ертөнцрүү очиж өөрийн гэр бүлийнхнээ амь сүнсийг авч тэндээс гарах юм бол болно гэж болзол тавив.
Монгол бөөгийн байгууллагыг үүсгэн санаачлагч, судлаач Бадарч хуралд оролцогчидтой дурсгалын зураг авахуулцгаажээ. Тэрээр өөрийн амьдралаа Мөнх тэнгэрийн үзэл, бөө мөргөлд зориулсан нэгэн билээ.
Хөвсгөл аймгийн Цагаан Нуур сумын Хогоргийн Ам гэдэг газарт 1956 онд Банзрагчийн охин болон мэндэлсэн. Бөөгийн уг гарвал нь цагаан хуулар ясны хүн юм. 1963-1971 онд Цагаан Нуур сумын 8-н жилийн дунд сургууль дүүргэсэн. 1975 онд 19 насандаа ээж Сүрэн/бүүдээ/ удганаар багшлуулж бөө болсон. Тэр цагаас хойш нууцаар бөөлж байгаад 1990 оноос ил тод бөөлж байсан.
1999 онд Халхын гурван баатрын сүнс онгодыг туулын хөвөөн дэх Бичигтийн хад хэмээх газар онголсон.
Нэгэн удаа Эрэгсэл бөө төвөөс ирсэн До яамны төлөөлөгчийг гэртээ буухад нь буруу хараад суучихаж. Цаадах нь ихэд эгдүүцэн “Чи үнэхээр ид шидтэй юм бол түүнийгээ үзүүлээтэх” хэмээн омогджээ. Бөө ч түүнийг зөвшөөрч “Юу ч гэсэн аяга цай уучих” гээд барьжээ.
Гэр доторх хүмүүс До яамны төлөөлөгчийг харж байтал, уйлж дуулан, үс нь цайгаад иржээ.
Манай Дорнод Дашбалбарын бөөгийн зөвлөл бол Нэгдсэн тахилгыг олон удаа зохион байгуулсан туршлагатай хамт олон билээ. Тус хамт олны дотроос Монгол бөөгийн буриадын их зайран төрж гарсан нь түүхтэй. Монгол бөөгийн их зайран Болд бол монгол бөөгийн замналд өөрийн үнэтэй хувь нэмрээ үлдээсэн эрхэм билээ. Дорнод Дашбалбарын бөөгийн зөвлөл бол энэ 9 сарын 22 нд Намрын ээлжит тахилга хийжээ. Ирэх жил Халх голын ялалтын ойг тохиолдуулан Дорнод Дашбалбарын бөөгийн зөвлөлөөс Хөх уулын нэгдсэн тахилгыг зохион байгуулах юм.
Цагаан хуулар ясны Шаравын Дашдаваа удган /1899-1936/ 1919 оны намар нэгэн бөөлөлт дээр Шарав-Осор гэгч лам удганд хандаж, "Би хөөргөө гээгээд хэдэн сар боллоо. Та олж өгнө үү" гэхэд удган бөөлж буугаад, "Би хөөргийг чинь олох нь оллоо. Авчрах гэсэн боловч өргөж даасангүй ээ үнэт чулуун толгойтой юм. Харин тамхийг чинь асгачихлаа даа. Наран ургах зүгт нэгэн урсгал усны зүүн талд шигүү ургасан өвсөн дотор хөөрөг тань байна.
Дугар заарин одоогийн Баянзүрх сумын нутагт нутаглаж байсан хүн юм.
Нэгэн өдөр Харуулын хэдэн хүн ирээд:
-Манай ноёны эхнэр муу байна. Та аргалж өгнө үү гэж хадаг барьж гуйсан гэнэ. Шоорол Дугар хуурдаж үзээд:
-Аргалах аргагүй болсон юм байна. Би байтугай хүн очоод нэмэргүй болжээ гэв.
Тэнгэр уйлсан, гунигийн цагаан үүл хурсан энэ өдөр, Монгол бөөгийн үнэт өвийг өнөөг хүртэл тээж ирсэн, Монгол бөөгийн их зайран А.Бат тэнгэрийн орныг зорьж, бидэнд нөхөж баршгүй гарз тохиолоо.
Ахууна овогтой Бат нь 1939 оны 12 дугаар сарын 10-ны өдөр Хөвсгөл аймгийн Цагааннуур сумын нутагт Тэнгисийн голд Ахууны 6 дугаар хүү болон мэндэлсэн билээ. Энэ л сайхан нутантаа эцэг эхийн гар дээр өсөн бойжиж, эрийн цээнд хүрч 1957 онд сумынхаа загасны үйлдвэрт ажилтнаар хөдөлмөрийн гараагаа эхэлсэн байдаг.
ФОТО
ВИДЕО
