Баянхонгор аймгийн Эрдэнэцогт сумын нутагт байдаг “Шатар чулуу”-ны хөшөө дурсгал нь манай эриний өмнөх 3000 жилийн тэртээх эртний хүмүүсийн оюуны соёлын гайхамшигт өв юм.
Шатар чулууны хөшөө дурсгалын цогцолбор нь буган чулуун хөшөө гадуураа сийлбэр хээтэй, дөрвөлжин чулуун хашлагатай оруулга, монгол шатрын дүрс сийлбэрүүд байж болох янз бүрийн хэлбэрүүд, хиргисүүрүүдээс бүрдэнэ. Үүнтэй холбоотой “Монгол овогтны нэгэн том шатарчин хааныг нас барахад энд нутаглуулж, дурсгалыг нь мөнхлөн Шатар чулуун хөшөөг босгосон” гэх ам дамжсан домог бий.
Эртээ урьдын цагт урагшгүй хаантай нэгэн улс байжээ. Мөн тэр улсад шатар тоглохдоо хэнд ч хожигддоггүй нэгэн мангас байдаг байж. Тэр мангас хаантай сар бүр тус улсын нэг хүнтэй шатар тоглох тохироог хүчээр тулган хийсэн юм гэнэ. Тохироо ёсоор хожсон нь хожигдсонийхоо толгойг авах учиртай юм байжээ. Олон жилийн турш ийнхүү тоглоход мангасыг хожих хүн гараагүй аж. Улсын хүн ам ч ихэд хорогдож. Ингэсээр нэгэн өдөр шатар тоглох ээлж Арилдий өвгөнд тохиожээ. Арилдий өвгөн ажилсаг, уран, цэцэн нь дэндсэн нэг бэртэй юм гэнэ.
Мэргэн: Өнөө цагт монголчууд ханши нээх өдрөөр нас барагсадаа дурсаж газрыг нь эргэх өдөр гэж андуурдаг.
Ази, дорно дахины улс орнууд бол ханши нээсэн энэ өдрүүдэд бурханд одсон хүмүүсээ эргэн зальбирал үйлдэж идээ ундаагаа барьдаг энэ харийн ёсыг өөрийн зан үйл мэт бодох болсонтой холбоотой.
Эрт цагт хоёр найз адуучин байжээ. Тэгтэл нэг нь цаг бусаар өнгөрчээ. Түүнээс хожимхон нэгэн өдөр нөгөө найз нь адуундаа явж байтал үхсэн найз нь адууны дэргэд ирсэн сууж байхаар барахгүй өөрийг нь дуудаж байна гэнэ.
Дэнж ногоорсон дэлгэр зуны цагтаа Цоргийн гол маань жирэл¬зэн мэлмэрээд хүүхэд насны гэнэн цагаан дурсамжийг эрхгүй санаг¬дуул¬даг сан. Ээжийнхээ хормой¬ноос зүүлттэй эрх танхи үеийн хонхны хэл шиг жингэ¬нэсэн хонгор багын явдлууд энд л хадгалаатай. Голын дэнжээр ургадаг гоё тод шар цэцгийг түүгээд ишийг нь үлээ¬хээр жив жив дуу гарна.
Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт 22 хэсэг түрэг бичээс байгаагаас Үенч сумын төвөөс 25 км-т орших Ямаан усны хавцал дахь ханан хадны бичээс нь түүхийн нэн ховор дурсгалд зүй ёсоор багтаж байна.
ӨВӨГ ДЭЭДСЭЭС УЛАМЖЛАГДАЖ ИРСЭН ЦЭЭРЛЭХ 100 ЁС
1. Хэвтэж хоол идэхийг цээрлэнэ. Өвчтэй хүн хэвтэж идэх гэх.
2. Зогсоогоор хоол идэхийг цээрлэнэ. Яараад байна уу сууж ид гэх.
Намайг төрүүлээд
нартаас буцсан өөрийн ээж
Нас багад өсгөж өндийлгөсөн
өрлөг ээжий хоёртоо зориулав
ФОТО
ВИДЕО
