ФОТО
ВИДЕО
2022 оны Цагаан сарааар МБНЭ-ийн удирдлага, Монгол бөөгийн дархан зайран Чулуунбаатар гуайнд очиж золгож билээ. Энэ нь эвлэлийн байранд золгодог уламжлалаа өөрчилсөн хэрэг л дээ.
Шавь нар нь надтай нийлээд хэдэн машин алсын аянд дөрөө харшуулан хөдөллөө. Эртнээс төлөвлөж бэлтгэсэн хөвсгөлийн аялал Дархан зайрангийн хүсэлтээр Улаан-Уул суманд нилээд хэд хонохоор болж Цэгмэд удганы хээрийн онгонд зураг авах болсон. Тэр хэсэг зураг авалтын оргил хэсэг юм хэмээн бодож явлаа.
Булганы нутагт Дархан зайрангийн шавь Өлзийхутаг зайрангийнд түр буудаллаж, хийж бүтээсэн их ажилтай танилцаж билээ. Олон жил уулзаагүй шавь багшийн харилцаа эргээд сэргэж, бодол саналаа хуваалцан ярилцаж суулаа. Тэгээд багшдаа бэлэглэхээр бэлтгэсэн нандин зүйлээ дурсгаж уулзалт халуун дотно болж өнгөрөв. Багш шавийн харилцаа хэвийн болсонд хамт явсан бид сэтгэл хангалуун байлаа.
Хөвсгөл аймгийн Түнэл сумын нутагт Босго даваа өнгөрүүт төв замаас гарсан нь Зайран гэргийн хамт хадам аав, ээж хоёрын нутаглуулсан газарт очиж буй хэрэг байлаа. Тэндээс хөдлөөд Ачмаг нуур хүрмэгц урагш эргэж цөөхөн км яваад хадамуудын амьдралаа өнгөрүүлсэн буурин дээр очлоо. Багагүй өндөрлөг газарт байрладаг тул ойр хавийн нутаг алган дээр байгаа мэт харагдана. Зайран зан үйл хийх бэлтгэлийг хангаж, машинаас морин хуур авчирч байгаа нь харагдав. Гэргий нь морин хуурын эгшигээр эцэг, эхийнхээ бууриндаа жавар үргээн хуурдана. Дараа нь зан үйл хийж, дурсгалын зураг авснаар өндөрлөв.
Хагас цаг давхиад Мөрөн хот оров. Зайрангийн шавь П.Эрдэнэбаатар биднийг угтаж авч энэ оройг хамтдаа өнгөрөөлөө. Энэ өдөр зайран шавийнхаа онгодын өргөөнд буусан юм. Дархан зайран шавьдаа онгод залж өгөв. Бид түүнд оролцож, бүгд хуур манжигаар хүч нэмэн бөөлсөн билээ.
Маргааш өглөө нь аймгийн захиргаа орж, нутгийн удирдлагатай уулзаж ярилцав. Хошин шог аясаал зайран маань биднийг инээлгэж л явлаа.
Аяны замаа үргэлжлүүлж Мөрөнгөөс гарч Эрдэнэхайрхан буюу 50 ба 100-ын цогцолборт хүрч ирлээ. Монгол бөөгийн тэргүүн зайран П.Эрдэнэбаатар хуур манжигаар бөөлж, хайрханы тахилгаа хийх хугацаагаа мэдүүлсэн. Хайрханы дэргэдэх багийн төвд хонож эртлэн хөдлөхөөр товлов. Нэгэнт чөлөө цаг байгаа учир хайрханы агуйд очив. Бүгд агуйд орж, элдвийг хүүрнэн баясалдан ярилцав. Хөгжөөнтэй, хошин яриа орой амрах хүртлээ үргэлжлэв.
Хөвсгөл аймгийн Улаан уул сум руу явах замд Хорьдол сардагийн нурууны өмнөд хэсгээр буюу Өлийн Халзан даваан дээр Дархад ястны тахин шүтэн дээдэлдэг 13 овоо бий. Даваанаас цааш 25 км яваад Улаан уул суманд очлоо.
Сумын багууд хөдөлмөр дэмжих жилийн хүрээнд хийсэн ажлын тайлангаа тавьж байлаа. Завшаантай л тохиолдол гэж бэлэгшээв. Сум орон нутаг боломжоо ашиглан брэнд бүтээгдэхүүнээ тодорхойлох гэж зүтгэж байна. Зайран, манай багийнхан нутгийн музейг үзэж сонирхлоо. Гараад бид Дархадын цагаан адуунд зориулж сумын төвд босгосон хөшөөнд очиж дурсгалын зураг авахуулж, хуучлан ярилцаж билээ.
Тэндээс шууд сумын зүүн талд ойн төгөлд сумын бүх ахмадууд цугларсан тул бид очиж уулзсан билээ. Бас л сонин тохиолдол байлаа. Бид аян замын зорилгоо ярьж, хамгийн өндөр настай буурал, сумандаа 40 жил эх барьсан эмчид дурсгалын зүйл, МБНЭ-ийн шагнал мөнх тэнгэрийн төлөө хүрэл шонхор медаль гардуулсан юм.
Дархан зайранг нутгийнхан Шархүү зайран гэнэ. Сумын начин цолтой сайн ч барилдаж явжээ. Дарга хэмээн намайг дуудсан нь цэрэгт хамт алба хааж байсан андуудтай хамт зургаа даруулахаар зогссон байв. Тэр гурав надаар дурсгалын зургаа даруулж, үлдээд нилээд хуучлан ярилцана билээ.
Тэндээс бид байгаль хамгаалагчдын санаачлан байгуулсан музейг үзэж сонирхосон. Зайран маань үе, үе залуу насны хурц хөдөлгөөн шогч чанар илэрч шоглож наргина.
Энэ хэдэн өдөр дархан зайран маань хамаатан садан, нутгийн олонтой уулзаж байлаа. Нутагтаа ирээгүй цөөнгүй жил болсон болохоор хэн, хэнгүй л нэг нэгнээ санасан харагдана.
Болзсон өдөр болж бид тахилга хийхээр хөдөллөө. Эхлээд ууган охиныд очлоо. Яриа хөөрөөтэй, хөнгөн шингэн хөдөлгөөнтэй бүсгүй ажээ. Энд ирээд нэг зүйлийн ойлгосон. Олон жил салангад явсан эцэг, хүн үр хүүхдүүдтэйгээ уулзаж, санаа бодлоо ойлголцож, сэтгэл нь тайвширсан болов уу.
Өндөрлөг газар хээрийн онгод оршино. Гол хөшөөний оройд соёмбо хийж, суулгахаар авчирсан байв. Түүнийгээ залсаны дараа зайран сэтгэл өндөр байлаа.
Дархадын алдарт удган Цэгмэд удганы хээрийн онгонд хийх тахилга жин үдэд эхэллээ. Дархан зайран хуяглан босч онгодоо дуудав. Бөөлөлт дундаа орох үед маш их олон шувууд сүрэглэн ирж тойрч нисээд одов.
Нутгийн зон олон цугларч, ар талдаа үлдсэн хүмүүс радио станцаар бөөлөлтийн тамлага, дуудлага, бөөлөлтийг дамжуулж сонсгоно билээ. Түүний араас гэргий, Лхагва-Эрдэнэ удган, шавь нар нь бөөлсөн. Харин хүүхдүүд нь ирж бөөлөөнд оролцох болов уу гэсэн горьдлогоор өнгөрсөн. Тахилганд ирсэн олон дархан зайрандаа мөргөж адис авах харагдав.
Гол даган буудалсан хэд хэдэн айлаар оров. Энэ газар нутагт бөөгийн зан үйл илт давамгай шүтдэг ажээ. Мунгараг олын дагуу байрлаж майханаа дэлгэж, хоноглохоор буудаллав.
Зайран шөнийн од түгэх мөчид галын тахилгаа хийв. Энэхүү тахилгадаа хүүгээ ирж оролцох болов уу гэж их харсан. Шавь нарын хамт тахилга болж өнгөрөв.
Орой болохын алдад зайрангийн том хүү нь хорхог хийж биднийг дайлахаар ирэв. Энэ өдөр тэднийг хаваржаанаас буюу голын дээд хэсгээс нүүдэллэж, төв замын дагуу зусландаа буудалсан ажээ. Их ажлаа амжуулчихаад бидэнд дээр ирсэн бололтой.
Монголын улаач нар нэгдэж хамтарч ажиллах тухай уриалгыг нутгийн зон олон, улаач нар талархан дэмжиж байлаа. Тэгээд ч олон хүн бидэнтэй уулзаж байв. Тэдний дунд зайрангийн хүүхдүүд байсан.
