МБНЭ-ийн төв байр ес, аравдугаар сард хүний хөдөлгөөн ихтэй байлаа. МБНЭ-д хандагсадын тоо долоо хоногт дундажаар 1000-1300 орчим байна. Тиймээс тэдэнтэй харьцахад багагүй цаг зарцуулж байна. МБНЭ нь үйл ажиллагаа явуулах аппаратгүй, нэг хүн орон тоогоор, нэг оуютан хичээлийн бус цагаар ажиллаж энэ их ажлыг амжуулж байна. Тэдний дийлэнх нь цахим хэлбэрээр харьцаж, хариулт өгч, хамтран ажиллаж байна. Бидэнд хандагсадын ихэнх нь Мөнх тэнгэрээ шүтэн бишрэгчид, энэ үзлийг сонирхогч иргэд хандаж байна. Тэдний дийлэнх нь залуучууд байна.
Өвлийн улирал эхлэхээр МБНЭ-ийн Дээд зөвлөлийн гишүүд суурин байдаг болохоор сургалт, ярилцлага, хурал зөвлөгөөн хийх боломжтой байдаг. Мөн МБНЭ-ийн дотоод ажлуудад идэвхтэй оролцох боломжтой болдог. Одоо МБНЭ дээр гишүүдээ 15-20 хүнтэй бүлгүүдэд хувааж уулзалт хийж ирэх жилийн ажлаа ярилцаж санал бодлыг нь сонсож байна. Мөн МБНЭ-ийн дүрэмд нэмэлт өөрчлөлт оруулах санал авч байна.
МБНЭ-ийн Дээд цэцийн гишүүдээс 2014 онд Мөнх тэнгэрийн үйлд идэвхтэй оролцсон гишүүдийн санал авч шагналд тодорхойлох ажлууд хийгдэж байна.
Д.Төмөрөө
Сонгуулийн ерөнхий хорооны дарга Ч.Содномцэрэн, СЕХ-ы гишүүн, Ажлын албаны дарга Д.Баяндүүрэн нар 2020 оны тавдугаар сарын 20-ны өдөр АНУ-аас Монгол Улсад суугаа Элчин сайд, ноён Майкл Клеческиг хүлээн авч уулзлаа.
Уулзалтын эхэнд Сонгуулийн ерөнхий хорооны дарга Ч.Содномцэрэн Монгол Улсын Сонгуулийн ерөнхий хорооны үйл ажиллагааны талаар танилцуулж, Улсын Их Хурлын 2020 оны ээлжит сонгуулийн бэлтгэл ажил, явц, сонгогчийн санал авах ажиллагааг хэрхэн зохион байгуулах талаар танилцуулж, ноён Элчин сайдын сонирхсон асуултад тодорхой хариулт өгсөн юм.
Хэдэн сая жилийн өмнө амьдарч байсан үлэг гүрвэлийн өлгий нутаг болсон Монголын говь цөлөөс бас нэгэн түүхэн олдвор олдлоо. Энэ нь хүн төрөлхтний түүхэнд олдож байсан хамгийн том үлэг гүрвэлийн мөр юм.
Үүнийг Монгол-Японы хамтарсан экспедицийн малтлага хийсэн археологичид анх олсон бөгөөд уг үлэг гүрвэлийн мөр диаметр нь 106 см урт, 77 см өргөн аж. Монголын говь цөлөөс үлэг гүрвэлийн яс, мөр гэх мэт олдворууд маш ихээр олддог.
Судлаачид уг үлэг гүрвэлийн мөр ойролцоогоор 70-90 сая жилийн настай гэжээ.
Түүнчлэн уг мөр нь Титанозаур буюу урт хүзүүт үлэг гүрвэлийнх гэж Японы археологичид ярьсан байна. Титанозаур нь 30 метр урт, 20 метр өндөр махчин үлэг гүрвэл аж.
Монгол-Японы малтлагын экспедицийн хайгуулч, Окияама их сургуулийн эрдэмтэн “Энэ бол түүхэнд үлдэх олдвор. Үүнээс том үлэг гүрвэлийн мөрийг хүн төрөлхтөн олж байгаагүй” гэжээ.
Т.Бат
-ЭЦЭГ НЬ ОХИНОО АМЕРИК ЯВАХЫГ ХОРИГЛООД ДИЙЛЭЭГҮЙ АЖ-
2012 оны аравдугаар сард АНУ-ын Оклахома мужийн Оклахома хотод нэгэн монгол бүсгүй харамсалтайгаар амиа алдсан хэрэг гарчээ. Талийгаачийг Халиунаа гэдэг бөгөөд шаггүй сайн төгөлдөр хуурч байсныг Америкийн монголчууд анддаггүй байна. Дөнгөж 18-хан настай байхдаа интернэтээр өөрөөсөө 19 ах Кинг хэмээх америк эртэй танилцаж, захиагаар харилцаж эхэлжээ.
Хүний дархлал хомсд¬лын нянг илрүүлснээр 2008 онд Нобелийн шагнал хүртсэн Францын нян судлаач Люк Монтанье олон орныг хамраад байгаа цар тахал коронавирусыг дархлал хомсдолын вирус -1-ийн генийг коронавируст суул¬гах замаар лабора¬торид гарган авсан гэж мэдэгджээ. Тэрээр “Бид энэ нянг зохион бүтээсэн гэсэн дүгнэлтэд хүрсэн” гэж Францын “Cnews” телевизэд өгсөн ярилцлагынхаа үеэр дурдсан байна. Энэ нь дархлал хомсдлын өвчнийг эмчлэх урьдчилан сэргийлэх тариаг гаргаж авах зорилгоор хийсэн ажлынхаа хүрээнд энэ халдварт өвчний нуклейны хүчлийн биологийн молекулыг коронавируст оруулсны үр дүн аж. Харин нян нь бүхэлд нь биш ч нэг хэсгийг нь дарангуйлсан гэв. Ихэвчлэн сарьсан багваахайнаас гаргаж авдаг нян. Гэхдээ дээр дархлал хомсдолын хэлхээг нэмсэн гэв. Харин ямар ч тохиолдолд энэ нь жинхэнэ биш. Энэ бол мэргэжилтэн,молекулын биологич нарын их нямбай хийсэн ажил. Ямар зорилгоор гэхэд Би үүнийг мэдэхгүй. Гэхдээ тэд дархлал хомсдлын өвчнийг эмчлэх урьдчилан сэргийлэх тариаг гаргаж авахыг хүсч байсан гэж таамаглаж байна гэж ярьжээ.
Люк Монтанье энэ онолоо батлахын тулд Шинэ Делигийн технологийн Энэтхэгийн хүрээлэнгийн судлаачдын багийн хийсэн судалгааны ажлаас коронавирус, дархлал хомсдолын уургийн амин хүчлийн хэлхээнээс гэнэтийн байх боломж багатай хачин санагдсан зүйлийг олсон гэж мэдэгдсэнийг эш татсан байна. Францын нян судлаач “Энэ нян гэнэт устаж үгүй болно.Учир нь зохиомлоор гаргаж авсантай нь холбоотой гэж таамаглаж байгаа аж. Тэрээр “Ямар нэг зүйл байгалиасаа үүсч бий болж болно. Гэхдээ хүн ямар нэгэн зүйлийг зохиомол аргаар бүтээн гаргаж авбал амьд үлдэх магадлал багатай. Байгаль харилцан уялдаатай зүйлийг хүсдэг. Тухайлбал, Нэг нянгаас гаргаж авсан нян орно гэв. Мөн дархлал хомсдолын нянтай коронавирусын хэсэг хурдан хувьсан өөрчлөгдөж байгаа нь өөрийгөө устгах шалтгаан болж байна гэв.
Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин
Аугаа их ялалтын баярыг Москвад тэмдэглэх хувь ногдов. Энэ ялалтад Монголын ард түмэн хувь нэмрээ оруулсан гэж түүхэнд тэмдэглэгдсэн байдаг билээ. Баяр ойтсон учраас Улаан талбай хамгаалалтанд орсон байлаа.
Улаан талбайн ойролцоо Кремлийн хананы дэргэд “Нэр нь үл мэдэгдэх цэргийн булш” нэртэй дурсгалын уран барилгын цогцолбор, Маршалл В.К.Жуковын хөшөө байдаг.
Оросын Ерөнхийлөгчийн 1997 оны арванхоёрдугаар сарын 8-ны зарлигаар Москва дахь “Нэр нь үл мэдэгдэх цэргийн булш” дээрх мөнхийн зулын дэргэд Ерөнхийлөгчийн хорооны бүтцээс байнгын хүнтэт харуул зогсоох болсон байна. Хүндэт харуул өдөр бүр өглөөний 8-аас оройн 20 цагийн хооронд цаг тутам солигдож байдаг.
ОХУ-ын ард түмний түүх, соёлын өвийг хадгалах тухай Оросын Ерөнхийлөгчийн 2009 оны арваннэгдүгээр сарын 17-ны өдрийг зарлигаар “Нэр нь үл мэдэгдэх цэргийн булш” цогцолборт Бүх үндэстний цэргийн алдарын статус олгон Оросын ард түмнүүдийн онцгой үнэтэй соёлын өвийн байгууламж болгосон байна.
Арабатын гудамжинд цэргийн андуудтайгаа таарсан билээ. ЦНДС-ийг хамт төгссөн Цацрал, Бат-Очир хоёр Москвад суурьшаад цөөнгүй жил болсон байлаа. ЦУМ, ГУМ-аар орж барааны ерөнхий ханштай танилцаад өнгөрнө.
Дараа нь уламжлалт ёсоор Аугаа их эх орны дайны ялалтын Москва хотноо байрлах Ёслолын дэнж буюу “Поклонная гора” цогцолборын Аугаа эх орны дайны ялалтын төв музейг үзсэн.
Ёслолын дэнж дэх дурсгал, хүндэтгэлийн цогцолбор нь нийт 135 га талбай эзэлдэг бөгөөд тус цогцолборт “Дэлхийн нэгдүгээр дайны баатруудад”, ”Орос орныг хамгаалагчдад”,“Амь үрэгдэгсдэд” тус тус зориулсан хөшөө, Ялалтын хөшөө, Интернационал-дайчдын хөшөө,”Ард түмнүүдийн эмгэнэл” сэдэвт хөшөө, Аугаа Эх орны дайны төв музей болон цэргийн зэвсэг, техникийн музей, Аугаа Эх орны дайнд амь үрэгдэгсдийн гэгээн дурсгалд зориулсан сүм байдаг. Аугаа эх орны дайны ялалтын 50 жилийн ойгоор буюу 1995 онд албан ёсоор нээж, ялалтын 65 жилийн ойгоор Мөнхийн гал асаажээ.
1986 онд байгуулагдсан тус музей нь хэд хэдэн байгууламжаас бүрдсэн уран барилгын цогцолбор бөгөөд 50 мянга гаруй үзмэртэй аж. Тус музейд байлдааны зэвсэг,техник хэрэгсэл, марк зоосны цуглуулга, гар бичмэл, гэрэл зураг зэрэг ховор үзмэрүүдийг дэлгэн харуулахын зэрэгцээ Аугаа эх орны дайнд шийдвэрлэх үүрэг гүйцэтгэсэн тулалдаануудын сэдэвтэй диорам болон номын сан, амь үрэгдэгсдийн цахим сан зэрэг байдаг.
Тус музейд Монголын стенд байдаг ба ЗХУ-д туслах тухай БНМАУ-ын Засгийн газрын 1941 оны 6-р сарын 22-ны тогтоолын хуулбар, Сүхбаатар аймгийн Баяндэлгэр сумын малчин Басымаас фронтод морь бэлэглэсэн тухай 1942 оны 4-р сарын 28-нд бичсэн үнэмлэх, цагаан нэхий бээлий,дайны үеийн сонин гэх мэт үзмэрүүд байдаг.
Миний амьдралын салшгүй хэсэг болсон Москвагийн Нийгэм эдийн засгийн Их сургуульд очиж, захирал В.И.Жуков, багш нартайгаа уулзсан. Төв хаалганы дэргэд дурсгалын зураг авахуулав. Сургуулийн төв байр ВДНХ-ын зэргэлдээ байдаг болохоор “нэг сумаар хоёр туулай” буудаж, хоёр газраар зочлоод гардаг юм.
Д.Жаргалсайхан
Монгол Улсын Хөдөлмөрийн баатар, Ардын уран зохиолч, Соёлын гавьяат зүтгэлтэн, Монголын сэтгүүл зүйн хөгжлийн ноён оргил, нийгэм улс төрийн нэри зүтгэлтэн, соён гэгээрүүлэгч, зохиолч, сэтгүүлч Лодонгийн Түдэв таалал барьж, тэнгэрийн орныг зорьжээ. Аугаа хүний чив чимээгүй, намуухан дөлгөөхөн, гашуудлын ажил бидэнд нэгийг сануулж, бодогдуулж болоод өнгөрөв.
Туркийн эртний нийслэл Бурса хотноо “Дэлхийн Монголчуудын Чуулган” олон улсын ТББ-ын VI Ерөнхий хуралдаан болж өнгөрлөө. Уг хуралдаан, түүнийг тойрсон соёл урлаг, мэдээлэл, сурталчилгааны арга хэмжээнүүд, бизнесий уулзалтанд УИХ-ын гишүүд, ШУА-ийн төлөөлөл зэрэг 70 гаруй төлөөлөгч, ОХУ-аас Буриад, Халимаг улс, ОХУ-ын ШУА, “Монголын анд нөхдийн нийгэмлэг”-ийн төлөөлөгчид, Австри, Киргиз, Англи улсаас ДМЧ-ны гишүүд, идэвхтэнүүд, нийтдээ гадаадын арваад хотод ажиллаж амьдарч байгаа монголчууд, дэлхий дахинаа тархан суурьшсан Хүннү, Монгол, Түрэг угсаа гарвалтан, Монголч эрдэмтэд, монголын анд нөхдийн өргөн бүрэлдэхүүнтэй төлөөлөл оролцож, даяаршлын өдгөө цагт Монгол түмний хэл, соёл, хүмүүнлэгийн харилцаа холбоонд тулгуурласан тал бүрийн хамтын ажиллагааны тулгамдаж буй асуудлуудыг хэлэлцсэн байна. Монголын бөө мөргөлийн чиглэлээр МБНЭ-ийн төлөөлөл оролцуулахаар тохирсон боловч, цаг нь болоход өөр хүн авч явсан байна.
ФОТО
ВИДЕО
