ФОТО
ВИДЕОУлаанбаатар-Дархан чиглэлийн автозамын эхний 130 км-ийн зорчих хөдөлгөөнийг өнгөрсөн сарын 15-нд нээсэн гэсэн тэр замаар “Ковидтой зуны аялал”-аа хойд чиглэлд үргэлжлүүлж байна. Уг нээлтэд хэвлэл мэдээллийнхнийг оролцуулж, хийсэн танилцуулга нь ажил урагшилж байгааг танилцуулахын зэрэгцээ тус замаар зорчигчдын он удаан үргэлжилсэн уур бухимдлыг бага ч болов зөөллөхийг хичээсэн болов уу.
Бидний хотоос гарахдаа Гүнтийн замаар явсан. Хуучин 22 товчооноос Рашаант хүртэл зам засвартай байв. Хятадын Төвөдөд аялж явахад уулын замыг цоолон тавих замыг 2 жилд багтаан хийсэн байсантай таарч байсан. Манай тавьж буй зам бол тал газрын зам билээ.
Рашаантаас тавьсан шинэ тавьсан зам урамтай сайхан байна. Жолооч нар ч шинэ зам дээр гарсантай зэрэгцэж, хурдаа нэмж нийт 20.5 км туулаад шороон зам руу оров. Энэ нь Улаанбаатараас хөдөлснөөс хойших 44.5 км-т сайжруулсан шороон зам руу орж буй хэрэг юм. Сайжруулсан зам учир дэржигнүүртэй, шороо босох, энхэл донхол гээд тав тухтай зорчих талаасаа шаардлага хангахгүй нь ойлгомжтой. Энэ хатуу хөрстэй замаар яг 3.8 км зорчиж байна.
Сайжруулсан шороон зам дуусч Дарханы хатуу хучилттай хуучин зам дээр гарч ирэв. Энэ нь ямар нэг засвар, шинэчлэл хийгдээгүй, хуучин зорчиж байсан хатуу хучилттай зам гэсэн үг. Уг хэсэг замыг өмнө нь хааж, жолооч тээврийн хэрэгсэл шороон замаар зорчиж байсан юм. Тэгвэл одоо зорчих хөдөлгөөний хурдад бага ч болов нэмэх зорилгоор хуучин замаа нээсэн бололтой. Хуучин зам эвдрэл ихтэй ч сайжруулсан шороон замтай харьцуулахад илүү тухтай юм. Гол нь хурдаа зөв тохируулж, гүйцэж түрүүлэх үйлдэл хийх зэрэгт анхаарал болгоомжтой байхгүй бол замын эвдрэлээс болж ноцтой хохирол амсах эрсдэлтэйг анхаараарай. Уг замаар 14.3 км зорчиж, хотоос гарснаас хойш 62.6 дахь км-т сайжруулсан шороон зам руу нийлж байна. Өөрөөр хэлбэл, асфальтаар хучихаас бусад ажил нь гүйцэтгэгдсэн бололтой зам юм. Уг зам урт үргэлжлэхгүй. 1.2 км яваад, Дарханы хуучин зам руу дахин нийллээ. 1.9 км явснаар 65.7 дахь км дээр шороон зам руу ороод явчихав. Энэ хэсэгт авто замын ажил ид бужигнах аж. Жолооч бүр л дуртай замаараа давхилдана. Автомашины хөдөлгөөнд хөрс нь сийрэгжсэн тул цагаан тоос улам дэгдэнэ. Үүнээс болж зэрэгцэж явахад урд талын машин харагдахгүй байх, цаашлаад бүхээгт шороо тоос орох зэргээр бэрхшээлүүдтэй. Энэ хэсэгт салаа зам гарах, урдаас ирж байгаа тээврийн хэрэгслийг сайтар ажиглах зэргээр анхаарал болгоомжтой зорчихгүй бол осол гарах эрсдэл өндөртэй ажээ.
Хэрвээ бороо хуртай бол энэ зам шавар болж, шарвалт ихсэж, замд тогтсон усны гүнийг мэдэхгүйгээс хурд бүр бага явахад хүрнэ. Энэ удаа бороо ороогүй тул зам таатай байлаа. Шороон замаар “туучихад” хөрс нь зөөлөн тул сайжруулсан шороон замаас илүү хурдтай явах боломжтой байв. Ийнхүү явсаар 71 дахь км-т дахин Дарханы хуучин хатуу хучилттай зам руу нийлж байна. Бид Баянчандманыг өнгөрөв. Шороон замаар 5.2 км явсан гэсэн үг. Уг замаар 15.9 км явсаар, Улаанбаатараас гарснаас хойш 87 дахь км-т шинэ зам дээр гарч ирлээ. Шороон замаар зорчиход өгсүүр, уруу ихтэй, бартаа саадтай хэсэгт тавигдсан уг зам жолооч нарын ая тух, аюулгүй байдлыг сайн хангаж байна.
Мэдээж ямар ч сайхан зам дээр хурдаа зөв тохируулж, анхаарал болгоомжтой зорчих нь жолооч бүрийн ухамсар, хариуцлага билээ. Шинэ зам 24.2 км үргэлжиллээ. Хотоос гарснаас Урьхан хоолны газрын дэргэдүүр өнгөрөнгүүт нэг км орчим зайг хуучин замаар туулснаар дахин шинэ замтайгаа золгов.
Уг зам 20.7 км үргэлжилж байна. Энэхүү замын эхэнд хурдны дээд хязгаарыг 30 км гэсэн тэмдэг тавьжээ. Шинэ замд дээр ийм хурдтай явах нь зохисгүй аж, гэхдээ дүрэм бол дүрэм билээ. Жаргалант руу салдаг хөндийд цагдаа нар хурд хэмжиж буйтай таарав. Мэдээж ийм сайхан зам дээр ихэнх машин хурдаа дүрэмд заасан 60 км хурдтай явахад л торгуулна.
Хэрэв Улаанбаатараас Дархан чиглэлийн 200 гаруй км зам бүхэлдээ ийм болчихвол хоёр цаг гаруй давхиад л хүрчих аж. Жигд хурдтай давхихад шатахуунд хэмнэлттэй, автомашинд эвдрэл гэмтэл үүсгэх энхэл донхол байхгүй, ялангуяа, ачаа тээвэрт тун сайхан боломжийг нээж өгөх нь ээ. Том чингэлэгтэй автомашины цуваа, ногоо ачсан “портер”-уудын жолооч нар шороон замаар тун төвөгтэй зорчих юм. Бороо ус ихтэй үед бүр ч аргаа барж байна. Ингэж нэг юм зүтгэсээр сайжруулсан, эсвэл шинэ зам дээр гарч ирэхээр зоо нуруу нь тэнийдэг байх нь ээ. Харин жижиг тэрэгтэй жолооч нарын хувьд сайжруулсан зам тун зовлонтой. Хатуу хөрстэй, дэржигнүүр ихтэй учир жаахан хурд авахад л хамаг дугуй, эд анги нь салах гэж байгаа мэт ойж бууна. Амортизатор, явах эд ангиас эхлээд энэ зам дээр л хамгийн их “зовлон зүдгүүрийг туулдаг” нь гарцаагүй.
Шинэ замаар явсаар Баруун хараа дөхөөд 133 км-т сайжруулсан шороон зам руу нийлж байна. Уг зам 2.3 км үргэлжилж, 135 дахь км дээр Дарханы хатуу хучилттай хуучин зам руу нийлэв. Энэ зам 12 км үргэлжилнэ. Ингээд 147 дахь км дээр шороон зам руу орж, тоос татуулсаар манаргалаа. Уг замаар зургаан км явж, 153 дахь км дээр сайжруулсан шороон зам руу дахин нийлсэн юм. Улмаар хоёр км явж, нийслэлээс гарснаас хойш 155 дахь км дээр Дарханы хатуу хучилттай хуучин зам руу орлоо. Энэ зам 21.6 км урт. Ийн явсаар 177 дахь км дээр шинэ зам дээр гарч ирэв. Уг зам Цайдамын хөндийгөөс эхлээд Хонгор сумыг өнгөрч Дархан хот хүртэл үргэлжилж байна. Улаанбаатар-Дархан чиглэлд 210 км орчим гэж тооцвол уг зам 30 км үргэлжилж байна. Уг замыг дөрвөн цаг орчим туулсан юм. Хамгийн их хурд саарсан нь сайжруулсан болон шороон зам байлаа.
Хот хооронд байнга зорчдог жолооч нарын хувьд замын нөхцөл байдал өмнөхтэй харьцуулахад сайжирсан гэж ярьж байгаа ч зорчиж явахад ихэнх газар замын ажил үргэлжилсээр байна. Мөн огт ажил хийгдээгүй хэсгүүд ч байлаа. Саяхан шинэ 130 км замыг хүлээн авч, хөдөлгөөнийг нь нээсэн тухай хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлээр явсан билээ. Харин бид 96 км-ийг шинэ замаар туулсан юм. Үлдсэн нь сайжруулсан шороон зам, Дарханы хатуу хучилттай хуучин зам хэвээр байв.
