Уншиж байна...

Эрчимтэй сэргэн хөгжиж буй бөө мөргөлийн эхэн үеийн хөгжил нь алдаатай оноотой ч байгаа нь мэдээж. Саарыг өгүүлэхийн өмнө сайныг нь ч дурьдах хэрэгтэй болов уу. Бөө мөргөлийн сэргэлт нь энэ цагийн хүмүүст шинэ мэдлэг, үзэл хандлагыг бий болгож, шинэ эрин цагт амьдрах үүдийг нээж өгч байна. Энэ цагийн хүмүүс хорвоо ертөнцөд зөвхөн бид амьдардаггүй бөгөөд үл тасрах гинжин хэлхээнд үргэлжилдэг болох тухай түүнчлэн оюунлаг мөн чанарууд мөнхөд оршин эргэх холбоогоор өөрсдөөс доош хөгжилтэй оюун санаатангуудад дэмжлэг үзүүлдэг тухай, хүн бид хорвоо ертөнцийн тухай өрөөсгөл бодол, төөрөгдөл, оюун санаа, сэтгэл зүрхний төгс бус байдлаас хамаарах үйлийн үрээ эдэлдэг болох тухай олон үзлийг хүлээн зөвшөөрөх болов. Түүнчлэн олон хүн тэнгэрлэг мөн чанар, ёс суртахууныг эрхэмлэн дээд тэнгэрийн ивээлийг хүртдэг болжээ. Өөр чухам ямар ололт дэвшил ирснийг цаг хугацаа харуулах нь мэдээж.


      Монгол бөөгийн амьд түүх, удам дамжсан бөө, Монголын бөөгийн эвлэлийг анхлан байгуулалцсан хүний нэг, 2012 оны Монгол бөөгийн дээд шагнал болох “Онгон байгаль дэлхийгээ аваръя” цомын эзнээр тодорсон, 2019 онд Мөнх тэнгэрийн төлөө “Долоон өвгөн од” одонгоор шагнагдсан МБНЭ-ийн гишүүн, Монгол бөөгийн Дархан Зайран Ц.Чулуунбаатартай товчхон ярилцлага хийсэн юм.

             
 Монголчууд эртнээс байгаль дэлхий, мөнх хөх тэнгэрээ тахиж шvтэн ирсэн уламжлалтай ард тvмэн. Yvний нэг тод илрэл нь эртнээс улбаатай монголын бөөгийн шашин билээ. Энэ тухай бvх насаараа сонирхон судалж буй эрдэмтэн О.Пvрэв гуайтай уулзаж ярилцсан юм.
-Таныг би бөөтэй нутгийн хvн гэж сонссон юм байна. Танай удамд бөөхvн байсан юм уу?
-Манай эхнэр бид хоёр Хөвсгөл нутгийнх. Тиймээс бөөгийн тухай судлахад арай ойр дөхөм байсан гэхvv дээ. Гэхдээ манай талд бөө хvн байхгvй. Би чинь лам хvний хvvхэд шvv.

Өөртөө болон дээдсүүддээ итгэхгүй шантарч өмсгөл хуягаа хаяж шатааж байгаа их хүмүүсүүд харлаа. Дэм өгөх үүднээс энэхүү нийтлэлээ дахин оруулж байна. Буян нь бялхаж үйл нь арвин байх болтугай та бүгдийн. Шинэхэн улаач болон Өөрөө суугад байна гэхчилэн ярих улаач хүмүүн болгон уншиж цааш нь түгээвэл зохистой.!
Улаач таллах буюу бүтэн буух учиг
Ухаан санаа таллан буух нь
Улаач үрийг сурган буй билээ.

 
Улаачын “ТҮШЭЭ” гэж тухайн онгод Тэнгэрийн барьж буй талаас тохоон томилогддог хүнийг хэлдэг. Зарим онгод Тэнгэрүүд хэнийг түшээ хийхийг нь өөрсдөө томилно. Мөн улаач өөрөө өөрийн талын хамгийн сайн хүнээ сонгож болдог. Хүн харахад л Бөөгөө дагаад л яваад нэхсэн юмсыг нь авч өгөх үүрэгтэй харагдавч ТҮШЭЭ бол маш хариуцлагатай хэцүү үүрэг, хүнд ажил.

БАЯН-ӨЛГИЙ АЙМГИЙН “ЦАСТ ХАЙРХАН”–НЫ
ТАХИЛГА ЗОХИОН БАЙГУУЛАХ ТӨЛӨВЛӨГӨӨ
№ Хийгдэх ажлууд Хаана хийгдэх Хугацаа Хариуцагч Тайлбар
Нэг. Тахилгын үед хийгдэх ажлууд
1. Эрдэм шинжилгээний хурал
1 Үндсэн илтгэл бэлтгэх 5 дугаар сарын 20
2 Туслах илтгэл бэлтгэх 5 дугаар сарын 20 Баатар

 

Энэ аймагт албан ажлаар олонтой очсон бөгөөд энэ удаа бөөгийнхөө ажлаар зорьж очсон. Урьдаас судалж товлосон байсан учраас уулзах гэсэн хүнтэйгээ дороо л таарсан. Энэ бол аймгийн бөөгийн хүрээлэнгийн удирдагчаар томилох Лувсанлхамо байсан билээ. Гэр бүлийн хамт хүлээн авч, бидэнтэй танилцаж, санал бодлоо солилцож онгодын өргөөгөөр орж байж билээ. Сайханы мэт боловч цөөнгүй жил өнгөрчээ. Манай багууд Ховд хотод цугларч Алтай таван богд, Цэнгэл хайрханы тахилгад явахаар цааш хөдөлдөг байсан. Гэвч ажил, алба олон зүйлээр шалтгаантай байж уулзалдаж байсангүй.
Аймгийн цэргийн ангид хоноглоод хөдөлсөн. Алс баруун нутаг Баян-Өлгийн зорин эндээс хөдөлсөн билээ. Яагаад ч юм эргэн тойрон олон шувууд эргэлдэнэ. Алсын замд үлдэхээр овоон дээр Лувсанлхамо ирж, идээний дээж, сүүн сацалаа өргөн үдсэн билээ.
Ховд аймаг бол олон ястан, үндэстнүүд амьдардаг. Ховд аймагт нь Мөнххайрхан, Хөхсэрх, Баатар хайрхан, Мянган Угалзат зэрэг том уулууд бий бөгөөд аймгийн нутгийн 20 орчим хувийг говь тал эзэлнэ.
Ховд аймгийн нутгаар Ховд, Буянт, Булган, Чонохарайх, Цэнхэр зэрэг том голууд урсах бөгөөд Хар-Ус нуур, Хар нуур, Дөргөн нуур, Цэцэг нуур зэрэг том, жижиг нуурууд оршдог. Нэвтийн рашаан, Булганы рашаан, Индэртийн рашаан зэрэг рашаан ус олон бий.

 

Өнгөрсөн гурван жил МБНЭ-ийн хамт олон баруун зүгт Отгонтэнгэр хайрханы нэгдсэн тахилгаа хамтран хийсэн билээ. Энэхүү тахилгаа нэг, нэгнийхээ дэм туслалцаатайгаар амжилттай зохион байгуулсан. Олонхи нь нэгдсэн тахилгын дараа өөрсдийн төрсөн нутгаа зорьж, уул усандаа хүндэтгэл үзүүлээд ирдэг.
Аймаг, галаараа нэгдэж, хамтран ажиллахын зэрэгцээ гэр бүлээрээ найз нөхөд бид ч нэгдсэн тахилгын дараа удмын нутагдаа очдог. Манай галын бидний найз болох Б-ын маань биеийн байдал муудаж, 2015 оноос  олон эмнэлгээр явсан боловч засал авахгүй эцэстээ элэг солих болж, донор олохдоо тулсан байсан. 
Тиймээс онгод тэнгэртээ хандах болж, 2017 оны зунаас гурван жил дараалан Б-ын уг нутаг, төрсөн газарт залбирал хийж, улмаар Увс аймгийн Хяргас сумын Эгэл хайрханд удмын овоог ах дүү төрөл төрөгсдийн хамт босгосон билээ. 
Эгэл хайрханы Хийморын овоог босгох үед хоёр өдөр, шөнө үргэлжилсэн бороотой байсан ч,  олон жил хүлээгдсэн савдаг, лустай нэгэнт онгодоор хэлэлцэж, болзоо, хугацаатай учир бөөлөлт хийсэн билээ.
Тогтоосон цаг хугацаа, сэтгэл зүтгэлийн хүчээр аав, ээжийн буурь, төрсөн газар, өөрийнх нь хөлд орж байсан ам, ханаа дугуйлж байсан бууц, айл гэр болон гал голомтоо бадрааж байсан нутагт аргадан залбирал үйлдэж, лус, савдагт нь мэдүүлж, онгод тэнгэрийн хүчээр хэл дамжуулсан болно. Бидний мэдээллийн хариуд өвөг дээдсээр уламжлан ирсэн олон чухал зүйлийн учигийг тайлсан хариу өгч, овоог нь хүлээлгэн өгсөн.
Овооны ойр орчмын онгодын мэдээлснээр тэдний удмын сонин содон түүхэн тэмдгүүдийг тодотгон тайлсан билээ. Одоо Б-ын гэр бүл сайн сайхан эрүүл саруул байж, өөрсдийн хүссэн газартаа үр хүүхдүүдийн хамт аялж, амьдарч явна. Бидэнд сайн сайханыг бэлэглэсэн Онгод тэнгэр, Эгэл хайрханы лус савдагтаа баярлалаа.

Бусад мэдээ

Apr 10, 2024 123

ӨЛГИЙ ХОТОД

Баруун баннер

Баруун баннер

Calendar 2018

Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30

Ханшийн мэдээ

Холбоо барих

 

  •  Баянзүрх дүүрэг , 1-р хороо , 22 дуаар байр , 22 тоот.
    Шуудангийн хайрцаг: Улаанбаатар - 49 дүгээр салбар, 922
  •  976-11-458654, Fax: 976-11-458654
  •  This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
Та бөөгийн тухай мэдлэг хаанаас авдаг вэ?